Η ευκολία της ελληνικής αντιγραφής | ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Η ευκολία της ελληνικής αντιγραφής

Η Ελλάδα τείνει, γενικώς, προς μια χώρα υποκατάστασης βασικών τομέων τηςζωής. Το 1995 όμως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως χρονιά των υποκαταστάτων, καθώς η κυβέρνηση αποφάσισε να εφαρμόσει τα προγράμματα υποκατάστατων μεθαδόνης για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών.

Στο πρώτο τρίμηνο του 1995 θα έχουμε δυο πιλοτικά προγράμματα. Κύριο επιχείρημα της κυβέρνησης για τα προγράμματα υποκατάστατων είναι η μικρή προσέλευση των τοξικομανών στα θεραπευτικά "στεγνά" προγράμματα, το γέμισμα των φυλακών και η ησυχία του πολίτη. Ο υφυπουργός Πρόνοιας, Μ. Σκουλάκης, πήγε και στην Ολλανδία, όπου εφαρμόζονται προγράμματα μεθαδόνης, ισχύει η αποποινικοποίηση της χρήσης και η διάκριση των "μαλακών - σκληρών". Ετσι ο υφυπουργός γύρισε με ενισχυμένο το οπλοστάσιο των επιχειρημάτων: Οι θάνατοι είναι σταθεροί - γύρω στους 80 το χρόνο σε έναν πληθυσμό 15 εκ. Ο αριθμός των τοξικομανών τα τελευταία δέκα χρόνια παραμένει σταθερός (20 - 22 χιλιάδες).

Το ολλανδικό πείραμα, όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι που το υλοποιούν, βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν επιτρέπει να βιαστικά συμπεράσματα. Επειτα η πολιτική αυτή λειτουργεί μέσα σε ένα οργανωμένο σύστημα περίθαλψης με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Η μεταφορά, με τόση ευκολία, αυτού του μοντέλου στη χώρα μας είναι ίδιον της ευκολίας της ελληνικής αντιγραφής. Στην Ολλανδία μειώθηκε ο αριθμός των ηρωινομανών και η μέση ηλικία των χρηστών σταθεροποιήθηκε στα 30 - 32 χρόνια. Αλλά αποσιωπάται το γεγονός ότι αυξήθηκε η χρήση κάνναβης (500 χιλιάδες χρήστες) και άλλων φαρμακευτικών, πολύ τοξικών, ουσιών όπως το ecstasy, PCP κλπ.

Το "κάλλιον το προλαμβάνειν" αναγνωρίζεται απ' όλους. Αλλα η κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να αντιμετωπίσει τις γενεσιουργές αιτίες. "Αυτό είναι δύσκολο. Μην κρυβόμαστε. Δεν μπορεί από τη μια μέρα στην άλλη να εκλείψει το άγχος, η ανασφάλεια, η ανεργία, η έλλειψη διεξόδων στους νέους, δε γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη".

Κόντρα όμως σ' αυτή τη βολική λογική υπάρχουν και οι τοξικομανείς που αποφασίζουν και μπαίνουν στις θεραπευτικές κοινότητες και μαζί με τους αφοσιωμένους, σ' αυτή την υπόθεση, θεραπευτές τους τολμούν μια ανατρεπτική για την ίδια τους τη ζωή επιλογή.

Δυστυχώς το ίδιο το υπουργείο Υγείας, όπως και μεγάλη μερίδα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, δεν προβάλλουν το ρόλο των κοινοτήτων. Αντίθετα, στο όνομα του χτυπήματος της "μαφίας της ηρωίνης" ακούγονται εκκωφαντικές ειδήσεις για το νέο που "βρέθηκε με τη σύριγγα στο χέρι", ενώ γίνονται εκπομπές επί εκπομπών για τα υποκατάστατα. Γιατί αυτή η ανισότιμη μεταχείριση προς τη γνήσια και καθαρή λύση;

Τα θεραπευτικά σχήματα στην Ελλάδα είναι οι θεραπευτικές κοινότητες του ΚΕΘΕΑ και η Μονάδα Απεξάρτησης Αλκοολικών - Τοξικομανών (Περίπτερο 18 Ανω) στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής. Η πρώτη θεραπευτική κοινότητα - η "Ιθάκη" - λειτούργησε το 1983 και σήμερα υπάρχουν συνολικά εννιά κοινότητες του ΚΕΘΕΑ. Το Περίπτερο 18 Ανω - η μοναδική μονάδα μέσα στο δημόσιο σύστημα υγείας - λειτούργησε το 1987.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η μονάδα δεν είναι νομικώς αναγνωρισμένη απ' την πολιτεία. Και τούτο διότι με τις νομοθετικές αλλαγές καταργήθηκε η σχετική υπουργική απόφαση που το αναγνώριζε. Ακόμα εκκρεμεί για το Περίπτερο 18 Ανω και η ενημέρωση του υπουργείου Υγείας προς τις εισαγγελικές αρχές ότι δεν αποτελεί θεραπευτικό κατάστημα σωφρονιστικού χαραχτήρα, για να δεχτεί κρατούμενους τοξικομανείς.

Τα νέα προγράμματα θα οδηγήσουν στην απεξάρτηση όπως προσδοκά το κράτος ή θα συμβεί αυτό για το οποίο αγωνιά ο Φ. Ζαφειρίδης; Μήπως, δηλαδή, μετά 15 - 20 χρόνια η βάρδια σε κάποια εργοστάσια δε θ' αρχίζει με το χτύπημα της κάρτας, αλλά με μια δόση μεθαδόνης.

Θυμίζει Οργουελ; Ισως. Αλλά δεν μπορεί να ξεχαστεί ότι το φρέσκο προλεταριάτο το 19ο αιώνα χρησιμοποιούσε παράγωγα οπίου, για να αντέξει τους τραγικούς όρους διαβίωσής του στα βιομηχανικά κέντρα, όπως γράφει ο Ενγκελς στην "Κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία". Και μήπως προς τέτοιες "αβίωτες καταστάσεις" δεν οδηγεί η πολιτική της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όταν παίρνουν αποφάσεις που οδηγούν στις "γενεσιουργές αιτίες", όπως τις περιγράφει ο Μ. Σκουλάκης;