Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, υπακούοντας στις εντολές των Βρυξελλών, προχωρεί ολοταχώς στο ξεπούλημα των μεγαλύτερων ναυπηγείων της Μεσογείου, όπως είναι τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.

Η προθεσμία υποβολής των προσφορών απ' τους υποψήφιους αγοραστές λήγει στις 20 Μάρτη 1995, ενώ η ολοκλήρωση των διαδικασιών του ξεπουλήματος θα έχει γίνει μέχρι 30 Δεκέμβρη 1995.

Παρά το γεγονός ότι ο υποψήφιος αγοραστής έχει ήδη επιλεγεί - πρόκειται για τον εφοπλιστή Περατικό, που εκμεταλλεύεται και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας - τα διαπλεκόμενα συμφέροντα βγάζουν στην επιφάνεια και άλλους ντόπιους και ξένους μνηστήρες, που μυρίστηκαν τη λεία και μπήκαν στο παιχνίδι.

Παρασκηνιακά, λοιπόν, έχουν εμφανιστεί ορισμένοι επιχειρηματίες, που, λίγο ή πολύ, εκδήλωσαν ενδιαφέρον να είναι αυτοί οι τυχεροί. Βέβαια, αυτό το ενδιαφέρον, όπως συμβαίνει πολλές φορές σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν είναι αληθινό, αλλά αποβλέπει αλλού.

Υποψήφιοι μνηστήρες

Παρά την αδιαφάνεια από πλευράς ΕΤΒΑ, υπάρχει η πληροφορία ότι ανάμεσα σ' αυτούς, που βολιδοσκοπούν να πάρουν τα Ναυπηγεία του Σκαραμαγκά, είναι και οι πιο κάτω:

Η AUSTRAL SHIPS PTY LTD με έδρα την Αυστραλία. Η PENAG SHIPBULLDING & CONSTRUCTION SBN. BHD,από τη Μαλαισία. Η KOCKUMS SUBMARINE SYSTEMS AB,με έδρα τη Σουηδία. Η παναμαϊκή QUALLITY ASSOCIATES INC,η ICEBERG SHIPING CO,ο κ. Τζον Φαράκλας,η NAVAMAR LTD,η εταιρία με την επωνυμία INFORMER, η APAX PARTNERS & CO,η κορεάτικη HYUNDAI.

Ακόμη ενδιαφέρον - σοβαρό ή όχι, αυτό είναι ένα θέμα - για την αγορά των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, εκδήλωσαν η ελληνική εταιρία KOYRI CAPITAL CREECE,η εφοπλιστική οικογένεια Καρρά, η Τράπεζα Πειραιώς και μια ομάδα επιχειρηματιών, που αγόρασε πριν λίγους μήνες το Νεώριο Σύρου και έχει επικεφαλής της τον Ν. Ταβουλάρη. Στον κατάλογο των υποψηφίων, μέχρι τις αρχές του Φλεβάρη, για την αγορά των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, υπάρχει, όπως αναφέραμε, και το όνομα του Τζον Φαράκλα, ναυλομεσίτη στο Λονδίνο, ο οποίος, όπως μας δήλωσε στέλεχος της ΕΤΒΑ, ενδιαφέρεται για το 51% και προσφέρει 150 εκατομμύρια δολάρια. Μάλιστα, ο ίδιος ζήτησε πληροφορίες, προκειμένου να παραγγείλει για λογαριασμό εφοπλιστών, ξένων κυρίως, μια σειρά πλοία - ψυγεία 450.000 κυβικών ποδών.

Εδώ υπάρχει μια αντίφαση, που δικαιολογημένα δημιουργεί ερωτηματικά. Πώς συμβαίνει απ' τη μια οι Ελληνες εφοπλιστές να προτιμάνε τα ξένα ναυπηγεία για τις παραγγελίες τους κι απ' την άλλη οι ξένοι να θέλουν να "κτίσουν" πλοία στην Ελλάδα;

Η παράθεση των στοιχείων που ακολουθεί, θα βοηθήσει τους αναγνώστες μας να βγάλουν τα συμπεράσματά τους.

Απ' το 1985 μέχρι τώρα, στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά οι κυβερνήσεις του δικομματισμού έχουν αλλάξει 13 φορές διοικήσεις. Η κάθε μια απ' αυτές, διοχετεύοντας την κυβερνητική πολιτική, έδινε τη δική της κατεύθυνση και ακολουθούσε τις δικές της επιλογές ως προς τον τρόπο λειτουργίας και εκμετάλλευσης των ναυπηγείων.

Αποτέλεσμα της ταχτικής αυτής ήταν τα Ναυπηγεία να χάσουν την καλή τους φήμη, να γίνουν μη ανταγωνιστικά, παρά τις δυο βασικές θετικές προϋποθέσεις: Καλές καιρικές συνθήκες και χαμηλότερο κόστος εργατοώρας σε σύγκριση με Ναυπηγεία των χωρών - μελών της ΕΟΚ.

Ετσι, οι Ελληνες εφοπλιστές, που είναι απαλλαγμένοι από συναισθηματισμούς και έχοντας μοναδικό τους μέλημα το κέρδος, προχωρούν σε αθρόες παραγγελίες στα ξένα ναυπηγεία, κυρίως των τέως σοσιαλιστικών χωρών, που η μεγάλη οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουν υποχρεώνει τη μείωση, τώρα με την"ελεύθερη αγορά", των αμοιβών του εξειδικευμένου προσωπικού των ναυπηγείων σε φοβερά χαμηλά επίπεδα. Π.χ., ο μηνιαίος μισθός του ηλεκτροσυγκολλητή των ουκρανικών ναυπηγείων φτάνει τα 6-7 δολάρια, του αρχιτεχνίτη τα 12 δολάρια.

Η οικονομική κατάσταση, γενικά, της Ουκρανίας οδήγησε τον Ομιλο Βαρδινογιάννη στην παραγγελία, στα ναυπηγεία "CHERNOMORSKY" του Νικολάγεφ, 9 πλοίων προντάκτ Κάριερ των 45.000 τόνων, ενώ μέχρι το 2010 τα ουκρανικά ναυπηγεία θα απασχολούνται με το "κτίσιμο" 15 ακόμη πλοίων διαφόρων τύπων.Στα ίδια ναυπηγεία έχουν παραγγελθεί: Απ' την εταιρία LAVINIA (οικογένεια Λασκαρίδη) 16 πλοία - ψυγεία 45.000 κ. ποδών, απ' την εταιρία ELESTON 8 τάνκερ οικολογικών προδιαγραφών (τα 4 ήδη παρελήφθησαν). Την ίδια κατεύθυνση ακολουθούν κι άλλοι Ελληνες εφοπλιστές, όπως ο εφοπλιστής Αγαπητός, με παραγγελία στα γερμανικά ναυπηγεία 3 επιβατηγών πλοίων που το κόστος ξεπερνάει τα 50 δισεκατομμύρια δρχ. Κι ακόμη η εταιρία Λαϊκής Βάσης "Μινωικές Γραμμές" ΑΝΕ με τη ναυπήγηση σε σκανδιναβικό ναυπηγείο 2 επιβατηγών - οχηματαγωγών πλοίων αξίας 35 δισεκατομμυρίων δραχμών. Η ανάθεση ναυπήγησης ελληνικών πλοίων σε ξένα ναυπηγεία με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ από μια εταιρία Λαϊκής Βάσης, έρχεται να προστεθεί σε μια ίδια σχεδόν περίπτωση, όταν το 1993 το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (κυβέρνηση ΝΔ) είχε παραγγείλει στα Ισπανικά Ναυπηγεία 3 κρατικά πλοία καταπολέμησης της θαλάσσιας ρύπανσης.

Αυθαίρετα και ΝΑΤΟ

Πληροφορίες από πηγή της ΕΤΒΑ αναφέρουν ότι οι προσφορές για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά κυμαίνονται στο ποσό των 8-9 δισεκατομμυρίων δραχμών. Απ' αυτά, το 80% θα καταβληθεί σε δόσεις κι ο αγοραστής θα γίνει, εκτός των άλλων, κύριος περιουσίας, εμπορικής αξίας άνω των 50 δισ. δραχμών. Μάλιστα προβλέπεται κι η "ελεύθερη χρήση γης" του χώρου των ναυπηγείων, που θα γίνει απ' τον ίδιο τον αγοραστή ή με παραχώρηση σε άλλο επιχειρηματία. Αυτό σημαίνει ότι εφόσον ο αγοραστής κρίνει σκόπιμο, θα μπορέσει μελλοντικά να δημιουργήσει εκεί οποιαδήποτε αυτός νομίζει επιχείρηση άσχετη με τη ναυπήγηση πλοίων!

Αλλωστε, η μεγάλη ακίνητη παραθαλάσσια περιουσία της εταιρίας, που φτάνει τα 737.000 τ.μ. (απ' τα οποία μάλιστα τα 254.000 τ.μ. είναι αυθαίρετα μπαζώματα της θάλασσας) και είναι της τάξης των 35 δισ. δρχ., δίνει πολλές τέτοιες δυνατότητες.

Αυτή τη στιγμή στα σχέδια εκμετάλλευσης των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, εφόσον τα πάρει ο Ομιλος Περατικού, συμμετέχει ενεργά το γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό και κατ' επέκταση το ΝΑΤΟ.

Στις διαπραγματεύσεις στα παρασκήνια, προβάλλεται σαν επιχείρημα για την παραχώρηση των ναυπηγείων στον Περατικό, η χρηματοδότηση απ' τη Γερμανία 1 δισ. δολαρίων για τη ναυπήγηση υποβρυχίων με διασφαλίσεις των γερμανικών Ναυπηγείων "Χοβαλντσβέρκε Ντόιτσε Βερφτ" και "Φέροσταλ".

Το δεύτερο σκέλος του σχεδίου αυτού προβλέπει την εξαγορά απ' τα Ναυπηγεία Ελευσίνας του Περατικού ολόκληρης της ναυπηγικής δραστηριότητας που ασχολείται με παραγγελίες ιδιωτών εφοπλιστών. Τα δε Ναυπηγεία Σκαραμαγκά θ' ασχολούνται μόνο με τη ναυπήγηση πολεμικών πλοίων για λογαριασμό, φυσικά, του ΝΑΤΟ.

Οι απόψεις των ναυπηγών

Προκειμένου να υπάρχει κι άλλη άποψη για το ξεπούλημα των Κρατικών Ναυπηγείων, ζητήσαμε απόψεις ενός απ' τους πλέον αρμοδίους. Είναι ο κ. Αντώνης Φίλιππας, πρόεδρος του Συλλόγου Διπλωματούχων Ναυπηγών Μηχανικών Ελλάδας, που εκπροσωπεί 1.000 μέλη και τα οποία θίγονται άμεσα μαζί με τους 3.100 εργαζομένους των Ναυπηγείων.

"Είναι γνωστό ότι η ναυπηγική βιομηχανία στη χώρα μας βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε πολύ άσχημη κατάσταση. Μια σειρά μονάδες που βρίσκονταν υπό κρατικό έλεγχο παρουσίαζαν σημαντικά ελλείμματα κατά τη λειτουργία τους. Οι μονάδες αυτές, που συγκεντρώνουν το σημαντικότερο κομμάτι του κλάδου, είναι τα Ελληνικά Ναυπηγεία (Σκαραμαγκά), το Νεώριο Σύρου, τα Ναυπηγεία Χαλκίδας, η ΝΑΥΣΙ και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Τα τέσσερα πρώτα κρατικοποιήθηκαν στη δεκαετία του '80 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ενώ το πέμπτο είχε κρατικοποιηθεί στη δεκαετία του '70 από κυβέρνηση της ΝΔ. Σήμερα από τις παραπάνω ναυπηγικές μονάδες, τα Ελληνικά Ναυπηγεία παραμένουν υπό κρατικό έλεγχο, το Νεώριο Σύρου πωλήθηκε πρόσφατα σε Ελληνες εφοπλιστές, το ίδιο έχει γίνει και με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας πριν τρία χρόνια, το Ναυπηγείο Χαλκίδας έχει από χρόνια παραχωρηθεί για τη λειτουργία του, χωρίς να έχει πωληθεί, σε Ελληνα εφοπλιστή, και, τέλος, η ΝΑΥΣΙ έχει πωληθεί σε Ελληνα επιχειρηματία ναυπηγοεπισκευαστή.

Τα αίτια που οδήγησαν τα παραπάνω ναυπηγεία σε κρίση είναι πολλά και έχουν σχέση με την κατάσταση που βρίσκονταν, όταν περιήλθαν στο δημόσιο, με τη διεθνή κακή συγκυρία για τον ευρωπαϊκό γενικότερα χώρο, αλλά και με την απουσία πολιτικής και την κακή διοίκηση και διαχείρισή τους.

Οι διοικήσεις και τα στελέχη των μονάδων αυτών διορίζονταν επί σειρά ετών από τις εκάστοτε κυβερνήσεις με κομματικά κριτήρια και δεν είχαν τα απαιτούμενα προσόντα, ούτε και τη διάθεση να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά και κερδοφόρα τα ναυπηγεία. Ετσι, συσσωρεύτηκαν ελλείμματα και σημαντικά χρέη προς τις τράπεζες και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς που καθιστούσαν την παραπέρα λειτουργία τους αδύνατη.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, έγινε η πώληση των Ναυπηγείων Ελευσίνας πριν από τρία χρόνια, αφού πρώτα ανέλαβε το δημόσιο τα χρέη τους και παραγράφηκαν οι ασφαλιστικές τους οφειλές.

Στη συνέχεια εμφανίστηκε και ένα νέο σημαντικό πρόβλημα για τη λειτουργία των υπό κρατικό έλεγχο ναυπηγείων. Το καθεστώς λειτουργίας τους με τις τεράστιες οικονομικές ενισχύσεις από το κράτος δεν ήταν συμβατό με τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ετσι αναγκάστηκε η ελληνική κυβέρνηση να δεσμευτεί απέναντι στην Επιτροπή της Κοινότητας ότι θα προχωρήσει προς την ιδιωτικοποίηση των υπό κρατικό έλεγχο επιχειρήσεων αυτών. Καθορίστηκε μάλιστα και χρονοδιάγραμμα για την πορεία της ιδιωτικοποίησης, που περιελήφθη στην 7η Κοινοτική Οδηγία για τις Ενισχύσεις στη Ναυπηγική Βιομηχανία. Σύμφωνα με αυτήν, επιτρέπεται στην ελληνική κυβέρνηση να αναλάβει όλα τα χρέη και τις άλλες οικονομικές υποχρεώσεις των υπό κρατικό έλεγχο ναυπηγείων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η πώλησή τους σε ιδιώτες.

Στα πλαίσια αυτά, πωλήθηκαν το Νεώριο Σύρου και η ΝΑΥΣΙ. Παραμένει ακόμη υπό κρατικό έλεγχο το Ναυπηγείο Σκαραμαγκά, που είναι και το μεγαλύτερο, για το οποίο όμως έχει προκηρυχτεί η πώλησή του.

Πρέπει να σημειωθεί ότι έχει δοθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως ονομάζεται πλέον η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η δυνατότητα στην Ελλάδα να διατηρήσει το 51% των μετοχών του ναυπηγείου υπό κρατικό έλεγχο για εθνικούς λόγους και είναι απορίας άξιο, γιατί η κυβέρνηση προχωρεί στην πώληση του 100% των μετοχών.

Οι διαδικασίες και η ολοκλήρωση της πώλησης του Ναυπηγείου Σκαραμαγκά πρέπει οπωσδήποτε να ολοκληρωθούν μέχρι τέλους του 1995, γιατί όπως προβλέπεται σε συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των χωρών του ΟΟΣΑ, που θα μπει σε εφαρμογή από 1.1.1996, δε θα έχει τη δυνατότητα καμία χώρα να προχωρήσει σε χαριστικές ενέργειες προς ναυπηγικές επιχειρήσεις, όπως είναι η ανάληψη των οικονομικών τους οφειλών, πράγμα που προτίθεται να κάνει η Ελλάδα για το Ναυπηγείο Σκαραμαγκά.

Η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία έφθασε στη σημερινή δεινή κατάσταση από την κακή πολιτική που ακολουθήθηκε στον κλάδο από τις ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια. Τα μεγάλα ναυπηγεία, που βρίσκονταν υπό κρατικό έλεγχο, δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς, παρά τις ευνοϊκότερες προϋποθέσεις που υπήρχαν στη χώρα μας σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι καλές καιρικές συνθήκες και το φθηνότερα αμειβόμενο εργατοτεχνικό προσωπικό στη χώρα μας είναι σημαντικοί παράγοντες, που θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της ναυπηγικής βιομηχανίας στη χώρα μας. Ωστόσο, οι κακές κομματικές διοικήσεις και η ανυπαρξία σωστής πολιτικής οδήγησαν τον κλάδο στο αντίθετο ακριβώς αποτέλεσμα".

Δημήτρης ΣΕΡΒΟΣ

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Διπλωματούχων Ναυπηγών Ελλάδας Αντ. Φίλιππος