Μια δισέλιδη συνέντευξη του υπουργού Παιδείας ήταν αρκετή για να πει όλα όσα οι εμπνευστές της "Λευκής Βίβλου" για την παιδεία, του γνωστού εγχειριδίου για τη δημιουργία μιας παιδείας στην υπηρεσία της "αγοράς", χρειάστηκαν πολλές σελίδες να περιγράψουν. Μετά την ψήφιση του αντιεκπαιδευτικού νομοσχεδίου για την "εκπαίδευση του 2000" έφτασε ο καιρός να πέσουν οι μάσκες και οι δημαγωγικές εξαγγελίες, για ελεύθερη πρόσβαση, ενιαίο Λύκειο κλπ, να δώσουν τη θέση τους στη σκληρή πραγματικότητα των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και της ύψωσης νέων ταξικών φραγμών στη μόρφωση και το στόχο τελικά που καλείται να υπηρετήσει η εκπαίδευση.

Στη φρασεολογία της εκπαίδευσης εισάγεται σήμερα ο όρος "φιλτράρισμα", που ακολουθεί τους μαθητές από τη μέρα που θα πατήσουν το πόδι τους στο Λύκειο και θα συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Η αξιολόγηση, συνεχής και πολλαπλή, χρησιμοποιείται ως μέσο για την υλοποίηση του γνωστού πια οράματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης για δημιουργία πολλών "ευέλικτων" μισοειδικευμένων - μισοανειδίκευτων εργαζομένων - ανέργων που θα είναι ικανοί να υπηρετούν τις ανάγκες της παραγωγής, δε θα είναι όμως ικανοί να αμφισβητούν. Με την προώθηση των νέων μέτρων και μάλιστα όπως όπως, η εκσυγχρονιστική κυβέρνηση της χώρας αναδεικνύεται ως ο πιο καλός ο μαθητής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς σπεύδει κατά γράμμα να εφαρμόσει τις εντολές της.

Το Λύκειο έχει το δικό του ρόλο μέσα σε αυτό το μοντέλο. Ερχεται να αποτελέσει εκείνο ακριβώς το μηχανισμό ταξικής διαλογής και να διοχετεύσει το νέο είτε στην κατεύθυνση της... κατάρτισης, είτε στην... ανώτατη εκπαίδευση. Με την αξιολόγηση και πιο συγκεκριμένα την πρόθεση που εξέφρασε το υπουργείο Παιδείας να καταργήσει το θεσμό του μετεξεταστέου, μπαίνει σε λειτουργία ο μηχανισμός αποκλεισμού ενός μεγάλου αριθμού μαθητών από τη γνώση (σήμερα 60.000 περίπου είναι οι μαθητές εκείνοι του Λυκείου οι οποίοι είναι μετεξεταστέοι, σύμφωνα με στοιχεία της ΟΛΜΕ). Πρόκειται κυρίως για τους μαθητές οι οποίοι δε θα μπορούν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του νέου τύπου Λυκείου, είτε επειδή δε θα μπορούν να καλύψουν τις οικονομικές απαιτήσεις των - απαραίτητων πια - φροντιστηρίων, είτε επειδή θα χρειάζονται μια δεύτερη ευκαιρία, η οποία, όπως είπε ορθά - κοφτά ο υπουργός, δε θα τους δίνεται. Αυτοί, σύμφωνα πάντα με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, θα αναζητήσουν διέξοδο στην επαγγελματική κατάρτιση (μεταγυμνασιακή, παραλυκειακή κλπ), η οποία έχει αφεθεί εξ ολοκλήρου στα χέρια των ιδιωτών. Γι' αυτή τη μερίδα των νέων, ο δρόμος για την ολόπλευρη, επιστημονική γνώση θα είναι κλειστός, καθώς η κατάρτιση προσφέρει συγκεκριμένες "δεξιότητες", οι οποίες θα του επιτρέψουν στο μέλλον με επιτυχία να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του εργοδότη, ενώ με τη βασική γνώση που θα διαθέτει θα μπορεί να προσαρμόζεται στις εκάστοτε απαιτήσεις της παραγωγής. Για τους άλλους, τους λίγους, υπάρχει η τριτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία, όπως προκύπτει, κάθε άλλο παρά ανοιχτή θα είναι για όλους, αλλά και όσοι καταφέρνουν να περάσουν τις πόρτες των πανεπιστημίων θα υπόκεινται σε νέο "φιλτράρισμα". Οι πιο πρόσφατες ανακοινώσεις της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας ήταν ικανές για να πείσουν και τον πιο αισιόδοξο για τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης. Ομως δεν αποτελούν μονόδρομο.

Η ιστορία του εκπαιδευτικού και ευρύτερα του λαϊκού κινήματος, του οποίου κατάκτηση ήταν η δημόσια δωρεάν παιδεία, έχει να υποδείξει τη διέξοδο. Οσοι δε θεωρούσαν μέχρι σήμερα την παιδεία υπόθεσή τους, σήμερα πρέπει να το αποφασίσουν. Για όλους υπάρχει μια θέση στις γραμμές του μετώπου που θα αντιπαλέψει όλα αυτά τα αντιεκπαιδευτικά και βαθιά αντιλαϊκά σχέδια. Οι γονείς και οι εργαζόμενοι, που από τώρα νιώθουν τα βάρη της υποβάθμισης της παιδείας και καλούνται να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη. Οι μαθητές και οι φοιτητές, που στην πορεία για την κατάκτηση της γνώσης θα έρθουν αντιμέτωποι με τη συνεχή αβεβαιότητα, ακόμα και γι' αυτό το απολυτήριο Λυκείου, ενώ η επαγγελματική αβεβαιότητα θα τους συνοδεύει σε κάθε τους βήμα. Και τέλος, οι εκπαιδευτικοί, από αντικείμενα αξιολόγησης και προπαγάνδας των "πολλαπλασιαστών" της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης, να γίνουν οι ίδιοι πολλαπλασιαστές της αγωνιστικής πρότασης για αντίσταση στην υποβάθμιση της παιδείας και διεκδίκηση μιας άλλης παιδείας, σε όφελος του λαού.