Η κυβέρνηση εδώ και πολύ καιρό έχει ξεκινήσει την καλλιέργεια του εδάφους για να "πέσουν στα μαλακά" οι αναδιαρθρώσεις που ετοιμάζει στον τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας, συνδεδεμένες άρρηκτα με τις αναπροσαρμογές και το ξεθεμέλιωμα των εργασιακών σχέσεων.

Η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιείται είναι ότι: "Το κράτος είναι κακός εργοδότης", "στοιχίζει πολλά και οι υπηρεσίες που παρέχει είναι κακής ποιότητας", "ο κάθε εργαζόμενος πρέπει να γίνει ικανός, ώστε να καλύπτει μόνος του τις ανάγκες για ασφάλιση, στέγαση, παιδεία, υγεία, πρόνοια", "στα πλαίσια της κοινωνικής αλληλεγγύης θα πρέπει να αναπτυχθεί παραπέρα ο εθελοντισμός και να στηθεί σε νέες βάσεις η φιλανθρωπία" κλπ.

Αυτή η ιδεολογική προετοιμασία συνοδεύεται και από σειρά νομοθετημάτων, που ενώ φαίνεται ότι αφορούν επιμέρους ανεξάρτητους τομείς, στην ουσία είναι τμήματα του συνολικότερου σχεδιασμού της κυβέρνησης για συρρίκνωση του Δημόσιου Τομέα, είναι υλοποίηση της "Λευκής" και "Πράσινης Βίβλου". Π. χ. σχέδιο "Καποδίστριας", νόμος για την Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμό, νόμος για την Περιφερειακή Διοίκηση, που μεταφέρει την αρμοδιότητα για λειτουργία των Κρατικών Παιδικών Σταθμών (ΚΠΣ) και Εθνικών Γυμναστηρίων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Με την ψήφιση αυτών των νόμων τέθηκαν τα θεμέλια, δημιουργήθηκε το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία αυτών των τομέων με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια είτε με ανάθεση απευθείας σε ιδιώτες, είτε μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με επιβολή νέων φόρων ή ανταποδοτικών πληρωμών από τους χρήστες των υπηρεσιών αυτών και με τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης.

Η κατεδάφιση όμως δεν ολοκληρώθηκε. Ετσι, σειρά έχουν τώρα άλλοι τομείς του Δημοσίου, μεταξύ αυτών ο τομέας της Πρόνοιας.

Οι προνοιακές υπηρεσίες λειτουργούν μέχρι σήμερα στη χώρα μας κυρίως με ευθύνη του κράτους και είναι στην αρμοδιότητα του υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας.

Οι βασικές υπηρεσίες που παρέχουν (χωρίς να κρίνεται η ποσότητα και η ποιότητά τους), είναι οι εξής:

1. Επιδόματα και οικονομικά βοηθήματα (τρίτου παιδιού, πολυτεκνικό, ισόβια σύνταξη πολύτεκνης μητέρας, Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (ΑΜΕΑ), μητρότητας, παλιννοστούντων).

2. Ανοιχτή και κλειστή περίθαλψη σε ΑΜΕΑ (διάφορα προνοιακά ιδρύματα).

3. Ανοιχτή και κλειστή περίθαλψη σε ηλικιωμένους (γηροκομεία - ΚΑΠΗ).

4. Αγωγή και φιλοξενία σε παιδιά προσχολικής ηλικίας (ΚΠΣ, ΙΒΣΑ).

5. Προγράμματα υιοθεσίας και αναδοχής.

6. Προγράμματα κατασκηνώσεων για παιδιά, ηλικιωμένους, ΑΜΕΑ και οικογένειες.

7. Προγράμματα για ευπαθείς ομάδες (άστεγοι, ναρκομανείς, εγκαταλειμμένα παιδιά, κακοποιημένες γυναίκες, Τσιγγάνοι, πρόσφυγες κλπ.).

Κατά καιρούς η κυβέρνηση έχει δώσει στη δημοσιότητα διάφορα νομοσχέδια για αλλαγή των υπηρεσιών στον τομέα της Πρόνοιας, τα οποία όμως δεν προωθήθηκαν για ψήφιση στη Βουλή. Την περασμένη βδομάδα παρουσίασε και πάλι κάποιους βασικούς άξονες που θα περιλαμβάνει το αναμενόμενο συνολικό νομοσχέδιο για την Πρόνοια. Μέσα από αυτούς τους άξονες διαφαίνεται η στρατηγική κατεύθυνση που χαράζει η κυβέρνηση για τις αναδιαρθρώσεις της προνοιακής πολιτικής. Σχεδιάζεται ένα "Εθνικό Σύστημα Κοινωνικής Φροντίδας", όπως το αποκαλεί για προπαγανδιστικούς και αποπροσανατολιστικούς λόγους. Αυτό περιλαμβάνει τα εξής:

1. Προνοιακές υπηρεσίες που θα παρέχονται σε άτομα ή ομάδες που έχουν πραγματική ανάγκη, σύμφωνα με κριτήρια που θα θεσπιστούν για να ορίζονται αυτά τα άτομα ή οι ομάδες. Για τους υπόλοιπους οι κοινωνικές παροχές θα δίνονται, αφού λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες προσωπικές, οικογενειακές και κοινωνικές συνθήκες.

2. Το κράτος κρατάει στην ευθύνη του μόνο τον επιτελικό και οργανωτικό χαρακτήρα, για να μπορεί να επιβάλει και να ελέγχει την υλοποίηση της πολιτικής της κυβέρνησης.

3. Οι υπηρεσίες Κοινωνικής Πρόνοιας θα 'ναι στην ευθύνη των Α και Β βαθμού ΤΑ και του μη κερδοσκοπικού ιδιωτικού τομέα, δηλαδή της "φιλανθρωπικής" δράσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και θα εποπτεύονται όλοι από την περιφέρεια.

Οι υπηρεσίες αυτές θα λειτουργούν με εθελοντές (δημιουργείται Εθνικό Συμβούλιο Εθελοντών, στα πλαίσια του υπουργείου) και με "οργανώσεις μη κυβερνητικού χαρακτήρα, που αναπτύσσονται με ενθάρρυνση από το κράτος σε όλη τη χώρα" (προσπάθεια μετατροπής των οργανώσεων του μαζικού κινήματος σε φορείς άσκησης της κυβερνητικής πολιτικής με "εθελοντική προσφορά", στα πλαίσια της πολυδιαφημιζόμενης "κοινωνικής αλληλεγγύης").

4. Σε όλο αυτό το πλέγμα δράσης των κοινωνικών υπηρεσιών σημαίνουσα θέση έχει ο ιδιωτικός τομέας, δηλαδή το κεφάλαιο, που - όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση - θα λειτουργεί με σύγχρονο και αυστηρό πλαίσιο κανόνων λειτουργίας και ελέγχου. Ο όρος αυτός μπαίνει για να προλάβει αντιδράσεις και να ρίξει στάχτη στα μάτια των εργαζομένων, ότι τάχα στον καπιταλισμό το κεφάλαιο θα δρα κάτω από κρατικό έλεγχο προς όφελος των εργαζομένων.

Η διαδικασία αυτή, όπως ομολογεί η κυβέρνηση, συνδυάζεται με συγχωνεύσεις, μετεξελίξεις, όπως ΕΟΠ και ΠΙΚΠΑ, αλλά και καταργήσεις Οργανισμών και Προνοιακών Υπηρεσιών. Στα πλαίσια αυτά διάφορα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για απολύσεις 2.000 εργαζομένων αποφοίτων Λυκείου και προσλήψεις 350 επιστημόνων (οικονομολόγων, ψυχολόγων, κοινωνιολόγων, κοινωνικών λειτουργών κλπ.).

Χαρακτηριστικό των προθέσεων της κυβέρνησης είναι η παλιότερή της αναφορά ότι διευθυντικά στελέχη των προνοιακών φορέων θα 'ναι οικονομολόγοι manager.

Επίσης έντονη συζήτηση γίνεται για τη δημιουργία ενός ταμείου με τη φορολόγηση των "μεγάλων εισοδημάτων", που είτε θα χρηματοδοτεί αποκλειστικά ιδρύματα και δράσεις για τα ΑΜΕΑ, είτε θα 'ναι πηγή εσόδων για όλο τον τομέα της Πρόνοιας (άνεργοι, ηλικιωμένοι, παιδιά κλπ.).