Παίρνοντας το λόγο στην ολομέλεια της Βουλής, στο πολιτικό μνημόσυνο για τον Κ. Καραμανλή, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα τόνισε τα παρακάτω:

"Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θα μείνει στη σύγχρονη ιστορία ως ένας προικισμένος ηγέτης της μεταπολεμικής συντηρητικής παράταξης, σε μια περίοδο που εμφανίζεται η αναγκαιότητα να εκσυγχρονιστούν οι μορφές κυριαρχίας και εξουσίας της μεγαλοαστικής τάξης της χώρας μας.

Η ιδιαιτερότητά του ήταν ότι συνελάμβανε έγκαιρα τα μηνύματα και, όσο του επέτρεπαν οι γενικότερες συνθήκες, φρόντιζε να ανταποκρίνεται, θέτοντας πάντα σε προτεραιότητα τα ιερά και τα όσια της μεγαλοαστικής τάξης, που υπηρετούσε ανεξαρτήτως καταγωγής και τρόπου ζωής.

Εγκαιρα συνειδητοποιεί ότι πρέπει να ασχοληθεί με την ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού, ώστε να εδραιωθεί η νίκη των αντιδραστικών δυνάμεων σε βάρος της γενιάς της Εθνικής Αντίστασης. Καταλάβαινε ότι ο ξένος παράγοντας δεν μπορεί να είναι ο μοναδικός αιμοδότης του συστήματος. Ταυτόχρονα, όμως, βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρά εμπόδια, αλλά και με τη λαϊκή αντίδραση και αντίσταση.

Επρεπε να δώσει λύση σε ένα πρόβλημα, που δεν ήταν βεβαίως και άλυτο. Να δώσει απάντηση ποιο θα είναι το κυρίαρχο κέντρο εξουσίας στη μεταπολεμική Ελλάδα, που ζούσε τις αντιφάσεις και αντινομίες του γνωστού τριγώνου εξουσίας: στρατός, μοναρχία, κυβέρνηση κάτω από την καθοριστική επέμβαση του αμερικάνικου παράγοντα.

Διεκδίκησε ανακαταμερισμό ευθυνών, με μετατόπιση του κέντρου βάρους προς την κυβέρνηση, ιδιαίτερα έναντι των αρμοδιοτήτων και υπερεξουσιών του θρόνου. Ηθελε να διαφυλάξει το θεσμό - βεβαίως μέσα σε ορισμένα όρια δράσης - πιστεύοντας ότι αυτός ο θεσμός έχει να δώσει αρκετά στη λαϊκή χειραγώγηση.

Ούτε ο θρόνος, ούτε ο στρατός δε θα μπορούσαν να δώσουν εγγυήσεις για την πορεία των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, να διασφαλίσουν την πορεία καπιταλιστικής εκβιομηχάνισης στα πλαίσια του σχεδίου Μάρσαλ. Οσμιζόταν και μια άλλη ανάγκη, την ανάγκη διαμόρφωσης ενός ισχυρού πολιτικού οργάνου, που θα προετοίμαζε την εισδοχή της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Οι προστριβές με το θρόνο εκφράζουν διαφορετικές αντιλήψεις για το πώς η εξουσία και η κυριαρχία θα εδραιωθούν στην Ελλάδα, θα αποκτήσουν δικές τους βάσεις και ερείσματα. Με τα ξένα και τα δανεικά δεν υπήρχε σίγουρη προοπτική.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μπορεί να οραματίστηκε μια αστική δημοκρατία γαλλικού τύπου, όμως δεν ήταν δυνατό να εκπληρώσει το όνειρό του, λόγω της δράσης μιας σειράς ιστορικών παραγόντων στην Ελλάδα. Κυρίως γιατί, παρά την ήττα του, το εργατικό και λαϊκό κίνημα μπήκε σε πορεία ανόδου και αναδιοργάνωσης, τα φτερά του δεν είχαν κοπεί εντελώς. Ο αντικομμουνισμός σε όλες του τις μορφές, οι φυλακές και οι εξορίες, τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων χρειάζονταν ακόμη.

Ετσι εξηγείται γιατί δεν έκοψε τον ομφάλιο λώρο με όλους εκείνους τους μηχανισμούς, που αποκλήθηκαν πολύ εύστοχα παρακρατικοί, ή εξωθεσμικοί μηχανισμοί. Δεν το έκανε ακόμα και όταν έβλεπε ότι ήθελαν να του αφαιρέσουν αρμοδιότητες, όταν δυσκόλευαν τις επιλογές του.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έβλεπε πολύ καθαρά - και όχι μόνον αυτός - ότι η αμερικανοκρατία δεν μπορεί να αποτελέσει το μοναδικό στήριγμα του συστήματος, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, στην οποία ήταν ισχυρή η παρουσία και η απήχηση του σοσιαλιστικού συστήματος. Το αγκυροβόλιο του ελληνικού καπιταλισμού έπρεπε να ήταν η ΕΟΚ, ώστε το δόγμα του "Ανήκομεν εις την Δύσιν" να πάρει ένα πιο ολοκληρωμένο και κυρίως σταθερό περιεχόμενο.

Δε δίσταζε, ανοιχτά και με το δικό του γλαφυρό τρόπο, να θέτει στην πρώτη γραμμή των επιχειρημάτων του τους πολιτικούς λόγους. Οποιος είχε διάθεση να καταλάβει, καταλάβαινε.

Οι πολιτικοί λόγοι δεν ήταν κυρίως "ο εξ Ανατολών κίνδυνος". Ηταν πολύ ρεαλιστής για να πιστεύει ότι η ΕΟΚ θα ερχόταν σε σύγκρουση με την Τουρκία και τις ΗΠΑ, χάριν των συμφερόντων μιας μικρής χώρας του νότου. Γνώριζε καλά ότι η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ θα έδινε γερό πολιτικό στήριγμα στην εξουσία και κυριαρχία της μεγαλοαστικής τάξης, θα αποτελούσε τον θώρακά της. Δικαιώθηκε.

Το ΚΚΕ αναγνωρίζει στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Καραμανλή ένα μεγάλο και ικανό αντίπαλο, έναν αντίπαλο με καθαρό πολιτικό λόγο και πρακτική έναντι του κομμουνιστικού κινήματος και της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Εμείς το ανταποδώσαμε. Καθαρά μας αντιμετώπισε, καθαρά συμπεριφερθήκαμε, με πολιτικά επιχειρήματα, χωρίς μισόλογα και μικροκομματικούς ελιγμούς.

Πιστεύω ότι αυτό μας το αναγνώρισε. Δε θα ήθελε σε καμία περίπτωση, από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, χάριν σκοπιμότητας να κρύβουμε λόγια, ακόμα και τώρα που δεν είναι πια στη ζωή".