- Εγκαταλείπεται σταδιακά ο θεσμός της "επετηρίδας" (για το διορισμό εκπαιδευτικών) και

- καθιερώνεται ο διαγωνισμός για την πρόσληψη των καλύτερων υποψηφίων.

Το ποιοι αντικειμενικοί λόγοι οδηγούν σε αυτή τη θεσμική μεταβολή και ποια πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα είχε ο καταργούμενος θεσμός ή εγκλείει ο νέος θεσμός, όλα αυτά τα ερωτήματα, δεν μπορούμε να τα αναλύσουμε σε τούτο το κείμενο. Σκοπός μας είναι να διερευνήσουμε τις επιπτώσεις που φαίνεται ότι θα έχει ο πρώτος διαγωνισμός έτσι (βιαστικά) που αποφασίστηκε και μέσα στις περιστάσεις που πρόκειται να διεξαχθεί. Συγκεκριμένα:

α. Ποια ηθική - κοινωνική - νομική ασυνέπεια εμφανίζει η πολιτεία έναντι των αναπληρωτών (περί τις 17.000) και εκείνων που είχαν προοπτική (κατά την "επετηρίδα") να διοριστούν μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια, αυτή την πτυχή του ζητήματος επιχειρήσαμε να φωτίσουμε με προηγούμενο άρθρο (τα "Νέα", 10.4.98).

β. Τώρα, από τους "επιτυχόντες" του προγραμματιζόμενου για τον Ιούνιο διαγωνισμού θα καλυφθεί ποσοστό 20% του αριθμού των διοριστέων, δηλαδή θα διοριστούν περίπου 1.000-1.500. Κατά συνέπεια, όσοι κι αν προσέλθουν στο διαγωνισμό, επιτυχόντες θα ονομαστούν τόσοι, 1.000-1.500 για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

γ. Αν υποθέσουμε ότι προσέρχονται στο διαγωνισμό οι δεκάδες χιλιάδες των αδιορίστων - αυτό που εύχεται και η πολιτική ηγεσία για να επιλέξει τους καλύτερους - θα χαρακτηριστούν "αποτυχόντες" ουσιαστικά όλοι οι άλλοι, που είναι πάνω από 100.000. Αρα:

- Η πιθανότητα επιτυχίας (για διορισμό) είναι 1-2%.

- Η πιθανότητα να πάρουν το χαρακτηρισμό του αποτυχημένου απειλεί το 98%, ό,τι κι αν γράψουν.

δ. Ο χαρακτηρισμός αυτός θα είναι πιο βαρύς - μειωτικός, αν ληφθεί υπόψη τούτο: Η Υπουργική Απόφαση που αναγγέλλει την εξεταστέα ύλη αφήνει την εντύπωση (ως προς τους φιλολόγους τουλάχιστον) ότι οι "υποψήφιοι για διορισμό" εξετάζονται στην ύλη που προβλέπεται για τα παιδιά γυμνασίου - λυκείου, από τα βιβλία που προορίζονται για τα παιδιά.

ε. Ομως σε τέτοια θέματα κινδυνεύουν να μην ενταχθούν στους "επιτυχόντες", στο 2%, περισσότερο εκείνοι που έχουν κάνει καλές σπουδές, και ανώτερες σπουδές, αυτοί θα καταταγούν στους "αποτυχόντες". Μέσα από τέτοιες διαδικασίες υπάρχει πιθανότητα να επιλεγούν οι καλύτεροι;Μήπως, αντίθετα, διαφαίνεται η πιθανότητα να μην προσέλθουν στο διαγωνισμό οι καλύτεροι,για να διαφυλάξουν την αξιοπρέπειά τους;

στ. Κατά τη γνώμη μου, από τον πρώτο αυτό διαγωνισμό θα προκύψει:

- Μειωτική εντύπωση (ευτελισμός) για το 98% των υποψηφίων, για λόγους άσχετους προς την ποιότητα των σπουδών τους. Πώς οι άνθρωποι αυτοί θα κυκλοφορήσουν έπειτα στην κοινωνία, περιφέροντας το χαρακτηρισμό του αποτυχημένου σε διαγωνισμό μαθητικού επιπέδου;

- Διάψευση της προσδοκίας (και επαγγελίας) της πολιτείας ότι θα επιλέξει τους καλύτερους, γιατί: ή δε θα προσέλθουν ή δε θα προκριθούν, με τις διαδικασίες τούτου του διαγωνισμού.

ζ. Ως το σημείο τούτο δε θίξαμε μια άλλη πτυχή του θέματος: Πώς αντιμετωπίζεται η εύλογη ακαδημαϊκή ευαισθησία των Τριτοβάθμιων Ιδρυμάτων που χορηγούν πτυχία επιστημονικής επάρκειας και με ποια κριτήρια ο "διαγωνισμός" μπορεί να είναι εσωτερικά έγκυρος και εξωτερικά αντικειμενικός, πειστικός, αποδεκτός (*);

Και κάτι συναφές: η εξαγγελία "εξεταστέας ύλης", π. χ. για την ειδικότητα του φιλολόγου εξασφαλίζει όρους δικαιοκρισίας για αποφοίτους διαφόρων τμημάτων των φιλολογικών σχολών; Οταν μάλιστα ο διαγωνισμός αποφασίζεται - εξαγγέλλεται - προωθείται χωρίς προθεσμία προσανατολισμού των ενδιαφερομένων;

Επιμύθιο: Ως παρατηρητής ουδέτερος διακρίνουμε πολλή θλίψη - πολλά στοιχεία ευτελισμού των υποψηφίων εκπαιδευτικών και της εκπαίδευσης.

Φ. Κ. Βώρος, Ph. D.,

Επίτ. σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

* Σημείωση:

- Με το διαγωνισμό ενδέχεται να ζητηθούν από τους υποψήφιους (για εξευτελισμό):

- Εκείνα τα αντικείμενα που διδάχτηκαν στα Τριτοβάθμια Ιδρύματα και εξετάστηκαν και κρίθηκαν άξιοι για πτυχίο ή

- άλλα αντικείμενα που κρίνονται αναγκαία εφόδια για εκπαιδευτικούς.

Στην πρώτη περίπτωση η πολιτεία αμφισβητεί την ποιότητα εκπαίδευσης που η ίδια έδωσε, στη δεύτερη αδικεί τους εξεταζόμενους απροσχημάτιστα και βεβαιώνει ότι δεν πρόβλεψε έγκαιρα την τροποποίηση των προγραμμάτων σπουδών. Tertium non datur λέγεται στη λογική.