Κοροϊδία πρώτου μεγέθους για τα λαϊκά εισοδήματα αποδείχτηκαν πολύ γρήγορα οι περίφημες "συμφωνίες κυρίων" κυβέρνησης και επιχειρηματιών, που τόσο διαφημίστηκαν κατά τη διάρκεια του 1998. Οι "συμφωνίες" αυτές δεν είναι τίποτε άλλο παρά κινήσεις στα πλαίσια των απεγνωσμένων προσπαθειών της κυβέρνησης να συγκρατήσει τον πληθωρισμό εγκαλώντας τους επιχειρηματίες - βιομηχάνους και ιδιοκτήτες σούπερ μάρκετ, να περιορίσουν για ένα διάστημα σε κατά τι μικρότερο ποσοστό τα υπερκέρδη που η ίδια η πολιτική της"απελευθέρωσης", που εφάρμοσε η κυβέρνηση, τους εξασφάλισε. Ταυτόχρονα επιχείρησε προκλητικότατα να τις προβάλει σαν κίνηση ελάφρυνσης των οικογενειακών προϋπολογισμών.

Στην ουσία πολύ σύντομα αποκαλύφθηκε ότι οι "συμφωνίες κυρίων" - όπως από την αρχή άλλωστε ήταν σαφές - ήταν μια σειρά από ρυθμίσεις με περιορισμένο χρονικό ορίζοντα, αλλά και τα προϊόντα τα οποία αφορούσαν, είναι δευτερεύουσας σημασίας για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Ταυτόχρονα, και μόνο το γεγονός ότι η κυβέρνηση επικαλείται τέτοιου είδους "συμφωνίες" με τους μεγαλοεπιχειρηματίες, αποκαλύπτει το μέγεθος των κερδών που απολαμβάνουν οι τελευταίοι, καταληστεύοντας τα λαϊκά εισοδήματα χρόνια τώρα χάριν της "απελευθέρωσης" της αγοράς. Το παραπάνω, εξάλλου, αποτέλεσε και ένα από τα βασικά επιχειρήματα της κυβέρνησης στις επαφές με τους εκπροσώπους των επιχειρηματιών, προκειμένου να πετύχει τις "συμφωνίες". Παράλληλα, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι σε κάθε περίπτωση οι επιχειρηματίες θα εξακολουθήσουν να αποκομίζουν τεράστια κέρδη συγκρατώντας τις αυξήσεις. Ισως, λίγο μικρότερα για ένα συγκεκριμένο διάστημα, αφού, όπως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και η κυβέρνηση το δηλώνει, γνωρίζουν ότι πολύ σύντομα θα κερδίσουν πολύ περισσότερα. Αλλωστε, και κατά τη διάρκεια της εφαρμογής των δήθεν συμφωνιών, είναι φανερό ότι οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν τέτοιες μεθόδους που να τις χρησιμοποιούν προς όφελός τους.Αυτό φάνηκε μετά τις ανακοινώσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης για δήθεν μειώσεις στις τιμές 250 περίπου ειδών σούπερ μάρκετ τον Οκτώβρη. Τότε, κατ' αρχάς είχε επιχειρήσει να παρουσιάσει σαν επιτυχία του υπουργείου, την ούτως ή άλλως πάγια τακτική που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις προκειμένου να ξεπουλήσουν τα αποθέματά τους τους τελευταίους μήνες του χρόνου. Μάλιστα, επρόκειτο για κοροϊδία ολκής για έναν επιπλέον λόγο, ότι τα προϊόντα αυτά ήταν δευτερεύουσας και τριτεύουσας σημασίας για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, όπως τζελ μαλλιών, απορρυπαντικά πλυντηρίου και πιάτων, οδοντόκρεμες, σοκολάτες και άλλα τέτοια επουσιώδη. Οπως αποδείχτηκε, δε, από την πρώτη κιόλας μέρα της εφαρμογής αυτών των "προσφορών", μόνο χαμένες δε βγήκαν οι επιχειρήσεις, αφού κάνοντας δήθεν προσφορές στα είδη αυτά, ανάγκαζαν τους καταναλωτές να αγοράζουν τρία ή τέσσερα προϊόντα σε μία συσκευασία, το γνωστό "στα τέσσερα το ένα δωρεάν", μόνο που ο καταναλωτής δεν είχε και δυνατότητα επιλογής, αφού μόνο τέτοιες συσκευασίες υπήρχαν. Μ' αυτό τον τρόπο οι επιχειρήσεις καταφέρνουν να προωθήσουν στην αγορά τα αποθέματά τους, αυξάνοντας τη ρευστότητά τους. Σε κάθε περίπτωση, δηλαδή, είναι κερδισμένες.

Το άλλο που παρατηρείται στη διαδικασία "μείωσης" τιμών, είναι ότι απλούστατα δε γίνεται καμία μείωση. Αυτό συμβαίνει κυρίως στα ηλεκτρικά είδη, όπου ούτως ή άλλως ποτέ ένα προϊόν δεν πωλείται στην επίσημη τιμή που αναγράφεται στην ταμπέλα. Είναι γνωστό ότι - για παράδειγμα - μια τηλεόραση με αναγραφόμενη τιμή 100.000 δρχ. είναι βέβαιο ότι θα πουληθεί φτηνότερα, ας πούμε 85.000 δρχ. Επομένως εάν το κατάστημα αναγράψει στην ταμπέλα χαμηλότερη ονομαστική τιμή 90.000 δρχ. και εξακολουθήσει να την πουλάει στις 85.000, δεν έχει κάνει καμία πραγματική μείωση, παρά μόνο για τη στατιστική υπηρεσία.

Τη χρονιά που πέρασε έγινε πολλή διαφήμιση και για τις μειώσεις στα ανταλλακτικά των αυτοκινήτων κατά 10% - 15%. Εκτός του ότι οι μειώσεις αυτές"βγήκαν" σε μεγάλο ποσοστό από τις τσέπες των βιοτεχνών ιδιοκτητών συνεργείων αυτοκινήτων με μείωση της έκπτωσης που τους παρείχαν οι εταιρίες εισαγωγής ανταλλακτικών, κράτησαν μόνο μερικά φεγγάρια, αφού σύντομα όχι μόνο άρχισαν η μία εταιρία μετά την άλλη να επαναφέρουν τις προηγούμενες τιμές, διατηρώντας μειωμένο το ποσοστό κέρδους των συνεργείων, αλλά από τον καινούριο χρόνο αναμένονται νέες αυξήσεις.

Από τα παραπάνω αποδεικνύεται στην πράξη, ότι όλοι εκείνοι - κυβέρνηση και επιχειρηματίες - οι οποίοι πίνουν νερό στο όνομα της "ελεύθερης αγοράς" και του "ανταγωνισμού", διακηρύσσοντας ότι αυτή η αγορά "απαγορεύει" οποιαδήποτε παρέμβαση, ώστε να λεηλατούν ελεύθερα τα λαϊκά εισοδήματα, δεν έχουν αντίρρηση από καιρού εις καιρόν να θυμούνται και να επικαλούνται δήθεν παρεμβάσεις: Η μεν κυβέρνηση προκειμένου να πετύχει τους στόχους των αριθμών προπαγανδίζοντας την πολιτική της σαν πολιτική ελάφρυνσης των οικογενειακών προϋπολογισμών. Οι δε επιχειρηματίες με την προϋπόθεση είτε ότι στην πραγματικότητα δε θα χάσουν δεκάρα από τα κέρδη τους είτε ότι η αμελητέα μείωση των κερδών τους θα είναι πρόσκαιρη και ότι πολύ σύντομα η ίδια πολιτική θα τους εξασφαλίσει υπερπολλαπλάσια κέρδη. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί δε γνωρίζουν καμία ουσιαστική ελάφρυνση και τα κέρδη των επιχειρήσεων παραμένουν σε προκλητικά υψηλά επίπεδα.

Μελίνα ΖΙΑΓΓΟΥ