Αυτά τα πολύ απλά λόγια θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απάντηση των Κουβανών και αυτή τη χρονιά που πέρασε, σε όλες τις Κασσάνδρες που θα ήθελαν να δουν το Νησί της Επανάστασης να περνάει σε άλλα χέρια. "Είμαστε ακόμα εδώ, πολεμάμε, αντέχουμε και τραγουδάμε", παρά το δολοφονικό εμπάργκο και το Χελμς - Μπάρτον, παρά την ξηρασία και το πέρασμα του Τυφώνα "Τζορτζ", παρά την επίσκεψη του πάπα...

...όπου κάποιοι προέβλεπαν ότι η επίσκεψη αυτή θα σημάνει και την αρχή του τέλους. Ο πάπας πράγματι επισκέφτηκε την Κούβα από τις 21 έως τις 26/1/98, προσκεκλημένος του Φιντέλ Κάστρο,όμως οι εκκλήσεις του προς τις ΗΠΑ να προχωρήσει στην άρση του εμπάργκο και του νόμου Χελμς - Μπάρτον προσέκρουσαν στην αδιαλλαξία των Αμερικανών. Οι δεήσεις του ποντίφικα καμία απήχηση δεν είχαν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέρριψε αμέσως το αίτημά του, με το επιχείρημα ότι συνιστά νόμο του κράτους. Οσο για αυτούς που προέβλεπαν τις "κατακλυσμιαίες αλλαγές" στην κουβανική σοσιαλιστική κοινωνία, θα εξακολουθούν να προβλέπουν, όπως κάνουν 40 χρόνια ήδη, ή όπως θέλουν να βλέπουν την απόφαση της κουβανικής κυβέρνησης να γιορτάζονται από φέτος τα Χριστούγεννα.

Εξάλλου, οι γενικές εκλογές της 11ης Γενάρη για την ανάδειξη των 595 μελών της Βουλής έδωσαν σε όλους ένα μάθημα και ένα μήνυμα πριν την προσέλευση του ποντίφικα. Οπως είχε τονίσει και ο ίδιος ο Κάστρο, η διαδικασία έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς εντάσσεται στο πεντάχρονο πρόγραμμα της "ειδικής περιόδου", που εφαρμόστηκε μετά τις εξελίξεις και την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες, για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές δυσκολίες από το εμπάργκο

των ΗΠΑ. Η συμμετοχή του λαού ξεπέρασε το 98%, ξεπερνώντας το ποσοστό αυτών που συμμετείχαν στις προεδρικές εκλογές του '93, δίνοντας την καλύτερη απάντηση σε όσους ευελπιστούσαν σε μεγάλη αποχή ως ένδειξη διαμαρτυρίας! Τις πρώτες μέρες του Φλεβάρη, ο Φιντέλ Κάστρο θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης και των 595 βουλευτών για τη νέα πενταετία στην ηγεσία της χώρας.

Η εκλογική διαδικασία επιβεβαίωσε, για άλλη μια φορά, τη θέληση των Κουβανών να προχωρήσουν, παρά τις αντιξοότητες και τις υπέρμετρες δυσκολίες. Αυτή τη χρονιά, η Κούβα, πέρα από το ασφυκτικό εμπάργκο, είχε να αντιμετωπίσει και τις ιδιαιτερότητες της φύσης. Στις 21 Ιούλη, ο Κάστρο μιλώντας στο Κοινοβούλιο ανακοίνωσε ότι η ξηρασία που έπληττε τις ανατολικές περιοχές της χώρας ήταν η χειρότερη αυτό τον αιώνα, δημιουργώντας ανυπέρβλητα προβλήματα, όχι μόνο στην παραγωγή, αλλά ακόμα και στη διατροφή. Εξαιτίας αυτής της ξηρασίας, η κυβέρνηση της Κούβας αναγκάζεται να ζητήσει έκτακτη διατροφική βοήθεια από το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Παγκόσμια Διατροφή, καθώς και τεχνική βοήθεια, ώστε να αντιμετωπίσει την επείγουσα κατάσταση σε πέντε ανατολικές πολιτείες. Οι ζημιές μέχρι τη στιγμή εκείνη ανέρχονταν σε 180 εκατομμύρια δολάρια, ζημιές, όμως, που θα πολλαπλασιαστούν δυστυχώς με το πέρασμα από την Καραϊβική του τυφώνα "Τζορτζ" στα τέλη του Σεπτέμβρη (25 - 26/9). Αντίθετα από τις υπόλοιπες χώρες της Καραϊβικής που επλήγησαν θανάσιμα με έναν τραγικό απολογισμό, που ανέρχεται σε εκατοντάδες νεκρούς, η Κούβα δε θα έχει θύματα, εξαιτίας της άμεσης κινητοποίησης, τόσου του κράτους, όσο και των ομάδων υπεράσπισης της επανάστασης. Ομως, η καταστροφή στις καλλιέργειες στις ανατολικές περιοχές που επλήγησαν - της ζάχαρης, των λαχανικών και οπωρικών, αλλά και του καφέ - δεν μπορούσε να αποφευχθεί. Η μανία του τυφώνα απλά "θέρισε" ό,τι η ξηρασία είχε αφήσει πίσω της.

Αυτή ήταν και η κυριότερη αιτία, που η Κούβα αυτή τη χρονιά είχε ρυθμό ανάπτυξης μόνο 1,2%, όπως ανακοίνωσαν οι Κουβανοί αξιωματούχοι στις 22/12 κατά τον ετήσιο απολογισμό για το έτος που πέρασε, αφού η παραγωγή της ζάχαρης, που αποτελεί το κύριο εξαγωγικό προϊόν, είχε μειωθεί αισθητά, με αποτέλεσμα, παρά τη μεγάλη αύξηση που παρουσίασε ο τουριστικός τομέας, να μην υπάρχει η προσδοκώμενη ανάπτυξη. Παρ' όλες τις πιέσεις και τους αποκλεισμούς, η Κούβα συνεχίζει να αναπτύσσεται και να προσπαθεί να επιτύχει την ανάκαμψη της οικονομίας, που είναι αναγκαία για την ικανοποίηση των αναγκών όλων των Κουβανών.

Είναι μακρύς ο δρόμος και πολύ δύσκολος και το εμπάργκο είναι ένας ακήρυχτος πόλεμος, που το βαρύ κόστος το πληρώνουν καθημερινά. Αυτό το γνωρίζει και η διεθνής κοινότητα, που σιωπά... παρά τις φωνές που εγείρονται σποραδικά, ζητώντας την άρση του. Ετσι και φέτος, για έβδομη μάλιστα συνεχόμενη χρονιά, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (14/10) ζητά να άρει η Ουάσιγκτον το οικονομικό εμπάργκο εναντίον της Κούβας, το οποίο έχει επιβληθεί εδώ και περίπου τέσσερις δεκαετίες. "Φίλοι" και "εχθροί" των ΗΠΑ βρέθηκαν από την ίδια πλευρά ψηφίζοντας υπέρ. Υπέρ της απόφασης του ΟΗΕ ψήφισαν 157 χώρες, μόνο δύο κατά (ΗΠΑ, Ισραήλ) και υπήρξαν δώδεκα αποχές στην απόφαση του ΟΗΕ, που φέτος είχε μία ακόμα διαφορά, πέρα από τη σχεδόν ομοφωνία: Η φετινή απόφαση του ΟΗΕ αναφέρεται ειδικά στο νόμο Χελμς - Μπάρτον που επιτρέπει στους Αμερικανούς πολίτες, που είχαν την κουβανική υπηκοότητα πριν την επανάσταση, το 1959, να καταθέτουν μηνύσεις στα δικαστήρια των ΗΠΑ εναντίον ξένων εταιριών και ιδιωτών, που "διακινούν" περιουσιακά στοιχεία που κατασχέθηκαν μετά την επανάσταση.

Επίσης ένα ακόμα στοιχείο διαφοροποίησης της κατάστασης είναι ότι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον, όπως και οι αντίπαλοί της, είναι αντίθετοι με την ισχύ των νόμων εκτός επικρατείας και τις επιδράσεις τους, αφού πιστεύουν ότι παραβιάζει την κυριαρχία τους, υποβάλλοντάς τους στους αμερικανικούς νόμους. Βέβαια, όχι γιατί ξαφνικά νοιάστηκαν για τον πόλεμο των "μαγισσών", αλλά γιατί η στάση αυτή των Αμερικανών "κοστίζει" στις ευρωπαϊκές και άλλες επιχειρήσεις. Μάλιστα, στην αρχή του χρόνου, η ΕΕ είχε προσφύγει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου κατά των ΗΠΑ και μόλις

τον περασμένο Μάη βρέθηκε μια "συμβιβαστική λύση". Η συμφωνία που λήγει προσωρινά την πολύμηνη διαμάχη είναι ο συμβιβασμός για να σταματήσει η ΕΕ την προσφυγή και σε αντάλλαγμα να λάβει την υπόσχεση ότι οι ΗΠΑ θα κάνουν κάποια εσωτερικά βήματα, ώστε να αλλάξει ο νόμος (να τροποποιηθεί ή να απενεργοποιηθούν κάποια άρθρα του), που έχει σοβαρές επιπτώσεις στο εμπόριο των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Τίποτα, δηλαδή...

Φυσικά, οι ΗΠΑ το έχουν χρησιμοποιήσει μαζί με κάποιες άλλες ενέργειες (όπως την επανενεργοποίηση των πτήσεων μεταξύ Μαϊάμι - Αβάνας) για να δείξουν ότι οι "προθέσεις" τους είναι καλές... η αλήθεια είναι ότι ούτε οι προθέσεις ούτε οι πρακτικές που εφαρμόζουν πλησιάζουν στο να είναι υποφερτές. Απλά προσπαθούν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις από το συνεχώς διογκούμενο κίνημα αλληλεγγύης και των δραστηριοτήτων του για την άρση του εμπάργκο. Χαρακτηριστικό, αλλά και "ύποπτο" είναι ότι μία πλειάδα "πατριαρχών" του σχεδιασμού της αμερικανικής πολιτικής μία μέρα (13/10) πριν υιοθετηθεί από τη Γενική Συνέλευση η συγκεκριμένη απόφαση έκαναν έκκληση με τη μορφή επιστολής προς τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον για τη δημιουργία μίας κοινοβουλευτικής επιτροπής, όπου θα συμμετέχουν εκπρόσωποι και των δύο κομμάτων, όπου θα επανεξεταστεί και θα επαναπροσδιοριστεί η πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Κούβα. Την έκκληση - επιστολή που την υπογράφουν εξέχοντα μέλη των Ρεπουμπλικανών - όπως ο Χένρι Κίσινγκερ που διατέλεσε αρχιτέκτονας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής επί σειρά ετών, ο Λόρενς Ιγκλμπέργκερ υπουργός Εξωτερικών επίσης, αλλά και πολλά στελέχη των Ρεπουμπλικανών, πρώην υπουργοί και γερουσιαστές - τονίζεται ότι δεν κάνουν σαφώς μία πρόταση ολοσχερούς τερματισμού του εμπάργκο, αλλά νιώθουν ότι θα πρέπει να εκτιμηθούν πόση ζημία επιφέρουν, τόσο στις αμερικανικές επιχειρήσεις τόσο περιοριστικοί νόμοι, όσο και στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ενώ υπενθυμίζουν ότι δεν έχει γίνει μία "αντικειμενική ανάλυση" και μία επισταμένη μελέτη της κουβανικής πολιτικής από το 1960, που, μετά την προτροπή της τότε επιτροπής, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να προχωρήσουν στο εμπάργκο.

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ