ΜΠΑΛΙ - ΤΖΑΚΑΡΤΑ.-

Αποφασισμένος να αποδεχτεί το οποιοδήποτε αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, που θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ στο Ανατολικό Τιμόρ, στα τέλη Αυγούστου, και θα καθορίζει το μελλοντικό καθεστώς της επαρχίας και τις σχέσεις της με την Ινδονησία, δήλωσε -μετά τη συνάντησή του με τον Αυστραλό πρωθυπουργό Τζον Χάουαρντ- ο Ινδονήσιος Πρόεδρος Χαμπίμπι. Η είδηση προκάλεσε την ικανοποίηση των δυνάμεων που επιθυμούν την απελευθέρωση του Ανατολικού Τιμόρ και την οργή των παραστρατιωτικών οργανώσεων, που αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τη μάχη για την παραμονή της επαρχίας στους κόλπους της Ινδονησίας.

"Οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ πρέπει να έχουν και θα έχουν μια δίκαιη ευκαιρία να αποφασίσουν για το μέλλον τους με ειρήνη", υπογράμμισε ο Χαμπίμπι και διαβεβαίωσε ότι η ινδονησιακή ηγεσία "θα σεβαστεί το αποτέλεσμα, όποιο και αν είναι αυτό, ακόμη και οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ επιλέξουν την ανεξαρτησία". Οπως ανακοίνωσε ο Χαμπίμπι, τη διαδικασία του δημοψηφίσματος θα επιβλέψουν παρατηρητές από 6 χώρες, την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τις Φιλιππίνες, τη Γερμανία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, ενώ ο ΟΗΕ θα αποστείλει, από τις αρχές Μάη, ειδικούς συμβούλους ασφαλείας, "που θα ενισχύσουν και θα κατευθύνουν τις προσπάθειες των ινδονησιακών αρχών να διασφαλίσουν την ηρεμία στην περιοχή, πριν αλλά και κατά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος".

Η αποστολή των ειδικών συμβούλων ασφαλείας επιβεβαιώθηκε και από τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού της Ινδονησίας, στρατηγό Βιράντο. Εντούτοις, ούτε ο Βιράντο ούτε ο Χαμπίμπι έκαναν την οποιαδήποτε αναφορά για το ενδεχόμενο αφοπλισμού των παραστρατιωτικών οργανώσεων, αν και ανώτεροι διπλωματικοί αξιωματούχοι του ΟΗΕ υπογράμμιζαν ότι η σχετική συμφωνία που προτάθηκε από τον ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, θέτει ως προϋποθέτει του δημοψηφίσματος τον αφοπλισμό των αντίπαλων ομάδων. Η προετοιμασία του δημοψηφίσματος θα στοιχίσει 30 εκατομμύρια δολάρια, όπως αποκάλυψε ο Αυστραλός πρωθυπουργός, ο οποίος τόνισε ότι η χώρα του θα χορηγήσει τα 13 εκατομμύρια των εξόδων αυτών. Το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί στις 8 Αυγούστου και τα αποτελέσματα θα κοινοποιηθούν από τον Χαμπίμπι, στις 29 του ίδιου μήνα, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Λαϊκού Κοινοβουλευτικού Συμβουλίου, του ανώτερου νομοθετικού οργάνου της Ινδονησίας. Η σχετική συμφωνία διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, που εισηγήθηκε ο ΟΗΕ, θα υπογραφεί στις 5 Μάη από τους υπουργούς Εξωτερικών της Πορτογαλίας και της Ινδονησίας.

Οι δηλώσεις Χαμπίμπι έγιναν αποδεκτές με ιδιαίτερη ικανοποίηση από τις πολιτικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την ανεξαρτησία του Ανατολικού Τιμόρ και από τους μαχητές του απελευθερωτικού κινήματος. Ο Νταβίντ Χιμένες, εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Αντίστασης του Τιμόρ, χαρακτήρισε "ιδιαίτερα ευχάριστες τις ειδήσεις", αλλά έσπευσε να τονίσει ότι είναι αναγκαία η ανάπτυξη ειδικής ειρηνευτικής δύναμης στην περιοχή, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, υποστηρίζοντας ότι η παρουσία μόνο ειδικών συμβούλων ασφαλείας δεν είναι ικανή να θέσει ένα τέρμα στην αιματοχυσία και να πατάξει τη δράση των παραστρατιωτικών ομάδων. Πάντως, ο Χιμένες επανέλαβε την πάγια εκτίμηση των αυτονομιστών, ότι οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ θα επιλέξουν με συντριπτική πλειοψηφία την ανεξαρτησία τους. Με ικανοποίηση έγινε δεκτή η ανακοίνωση της διεξαγωγής δημοψηφίσματος και στην Πορτογαλία, της οποίας ο πρωθυπουργός, Αντόνιο Γκουτέρες, τόνισε ότι "είναι μια ιδιαίτερα ικανοποιητική εξέλιξη, αλλά θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ηρεμία και φυσικά ο αφοπλισμός όλων των ενόπλων που βρίσκονται στην περιοχή".

Εντελώς αντίθετη ήταν η αντίδραση των παραστρατιωτικών ομάδων, που φέρονται να εκπαιδεύονται, να εξοπλίζονται και να υποστηρίζονται από τον ινδονησιακό στρατό και επιθυμούν την παραμονή του Ανατολικού Τιμόρ στην Ινδονησία. "Ανέφικτη" χαρακτήρισε την πρόταση Χαμπίμπι, ο Φλορένσιο Βιέρα, εκπρόσωπος των παραστρατιωτικών, ο οποίος δήλωσε ότι "οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ δε γνωρίζουν πολλά από πολιτική και δεν είναι σε θέση να λάβουν τόσο σημαντικές αποφάσεις". Ο Βιέρα υπογράμμισε ότι οι παραστρατιωτικοί δε θα εγκαταλείψουν τον αγώνα τους και δεν πρόκειται να αποδεχτούν κανένα αποτέλεσμα που να αλλάζει το σημερινό καθεστώς της 27ης επαρχίας της Ινδονησίας, που κατακτήθηκε το 1975 και προσαρτήθηκε το 1976.