"Καλές πράξεις" με έντοκη αντιπαροχή | ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

"Καλές πράξεις" με έντοκη αντιπαροχή

Του Γιώργου Κ. ΤΣΑΠΟΓΑ

"Οι καλές πράξεις ορισμένων ανθρώπων, μοιάζουν σαν τις έντοκες καταθέσεις". Αυτός που διατύπωσε την άποψη ήταν ο Ελβετός φιλόσοφος, αθεϊστής και διαλεκτικός, για την εποχή του, ο Βαρούχ Σπινόζα (1632 - 1677), που μάλιστα αφορίστηκε από την εκκλησία για τις ιδέες του. Με τη φράση ήθελε να πει ότι αυτοί που εμφανίζονται να κάνουν "καλές πράξεις", με, ή χωρίς εισαγωγικά, προσβλέπουν στην ανταμοιβή τους, άλλοτε με επίγεια αγαθά και άλλοτε με επουράνια στα βάθη του απέραντου χάους.

Με την έννοια αυτή και ο μέγας πλανητάρχης και οι συνένοχοί του, αφού ανέτρεψαν κάθε δίκαιο και ηθική, τα αντικατέστησαν με τις "καλές πράξεις" του φόνου και της καταστροφής, αποβλέποντας σε γήινα αγαθά, όπως είναι η κυριαρχία των μεγάλων συμφερόντων.

Η ρήση, όμως, αυτή του Σπινόζα βρίσκει εφαρμογή και σε λεπτότερες αποχρώσεις εθελούσιας προσφοράς "καλών πράξεων", με αντάλλαγμα την προσδοκία υπερβατικών αγαθών. Ετσι, στην κατηγορία αυτή υπάγονται και οι στυλίτες εκείνοι oi μοναχοί που καταφεύγουν στην έρημο, ή εγκαταβιώνουν σε σπηλιές, μακριά από τους εγκόσμιους πειρασμούς, αλλά με την ελπίδα για αιώνια ζωή, μετά... θάνατον.

Με την ίδια προσδοκία λειτουργούσε στην καθυστερημένη τσαρική Ρωσία μια ομάδα υστερικών θρησκόληπτων, που αυτομαστιγωνόταν και ευνουχιζόταν για το ξέπλυμα της αμαρτίας που άλλοι προφανώς έκαναν - και μάλιστα, σε βάρος τους.

Επιβιώσεις των φρικαλεοτήτων αυτών που επανεμφανίζονται στη σημερινή Ρωσία, σε επικίνδυνο βαθμό, επαναλαμβάνονται στις μέρες μας και σε καθυστερημένες λατινοαμερικάνικες χώρες, όπου το θείο πάθος αναπαράγεται με τη μαστίγωση, το μαρτύριο, και άλλοτε με την κατ' αναλογία, ή, την εικονική σταύρωση πάμπτωχων συνήθως ανθρώπων που αναζητούν στο θαύμα, και στη συντέλεια των αιώνων τη λύτρωση από τα επίγεια δεινά τους, αντί να τιμωρήσουν τους σταυρωτήδες τους.

Οι απελπισμένοι άνθρωποι, αντί να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα με τους συλλογικούς αγώνες, πιστεύουν σε ανύπαρκτες αντιπαροχές για τη νηστεία, τη στέρηση, την πείνα, την υποταγή, που άλλοι τούς επιβάλλουν.