«Habemus memorandum»! Επί τέλους ο καπνός βγήκε από την καπνοδόχο του Καπιτωλίου και οι εγχώριοι ιθαγενείς θα πρέπει να... πανηγυρίσουν την υπογραφή του μνημονίου αστυνομικής συνεργασίας, που έγινε χτες στην Ουάσιγκτον. Μνημόνιο που «ψηνόταν» από την αμερικανική και την ελληνική κυβέρνηση, πάνω από δυο χρόνια. Από εδώ και στο εξής, όπως τόνιζε και η κυβέρνηση του Κ. Σημίτη, όταν αναφερόταν στην αναγκαιότητα υπογραφής του, οι παρεξηγήσεις με τις ΗΠΑ αναμένεται να αρθούν.

Η συμφωνία αυτή είναι «αδερφική» με τη συμφωνία δικαστικής συνδρομής και εντάσσεται στη λογική που ανέπτυξε πρόσφατα ο Αμερικανός πρέσβης, Ν. Μπερνς, μιας «πιο σθεναρής προσπάθειας» αντιμετώπισης - δήθεν - της τρομοκρατίας, αφού «κατά το παρελθόν δεν είχαν γίνει αρκετά για την καταπολέμησή της», όπως έχει τονίσει. Για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης το μνημόνιο υπέγραψε ο υπουργός Δημόσιας Τάξης, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ενώ για την αμερικανική κυβέρνηση υπέγραψε η υπουργός Δικαιοσύνης Τζάνετ Ρήνο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ έχουν μια... παρεξηγημένη άποψη για το τι είναι τρομοκρατία. Με δογματικό και διαχρονικά σταθερό τρόπο, εξακολουθούν να εντάσσουν σε αυτήν εθνικοαπελευθερωτικά και λαϊκά κινήματα, κυβερνήσεις και κράτη που δε «χωράνε» στη νέα τάξη πραγμάτων που εγκαθιδρύει παγκόσμια η ιμπεριαλιστική υπερδύναμη.

Το άρθρο 1 που αναφέρεται στους τομείς συνεργασίας, τονίζει ότι «τα μέρη θα επιδιώκουν να συνεργαστούν στην πρόληψη, καταστολή, διερεύνηση, εξιχνίαση και διαλεύκανση εγκλημάτων και ιδιαίτερα όσον αφορά τα ακόλουθα: οργανωμένο έγκλημα, τρομοκρατικές ενέργειες, παράνομη διακίνηση όπλων, παράνομες διεθνείς οικονομικές δραστηριότητες και ξέπλυμα χρήματος, σοβαρά εγκλήματα κατά της ζωής και περιουσίας» κ.ά. Υλοποιείται, δηλαδή, μια στενότερη μορφή συνεργασίας σε σχέση με αυτήν που υπήρχε σε θεσμικό επίπεδο εδώ και δέκα χρόνια ανάμεσα στο FBI και την ΕΛΑΣ.

Εδώ γεννιέται σε κάποιους «καχύποπτους» το ερώτημα αν θα δούμε μεικτές ομάδες δράσης, αφού σε παράγραφο του άρθρου 2 που αναφέρεται στις μορφές συνεργασίας, υπογραμμίζεται ότι η συνεργασία μεταξύ των μερών δύναται να επιτευχθεί μέσω «διοργάνωσης συσκέψεων εμπειρογνωμόνων στα πλαίσια της αρμοδιότητάς τους, όποτε υπάρχει ανάγκη αντιμετώπισης επειγόντων και ειδικών θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, καθώς και για την προετοιμασία και υιοθέτηση κοινών μέτρων, όπου αυτά είναι απαραίτητα, σε ειδικές περιπτώσεις επιχειρήσεων και έρευνας». Αλλά και «συντονισμού αστυνομικών ενεργειών για την πραγματοποίηση κοινών ερευνών και αμοιβαίας υποστήριξης υπό την καθοδήγηση και τον έλεγχο του μέρους, στο έδαφος του οποίου λαμβάνουν χώρα οι δραστηριότητες». Οπως επίσης και «αναζήτησης προσώπων που διαφεύγουν την ποινική δίωξη ή την εκτέλεση ποινής».

Το τελευταίο συνδέεται με τη συμφωνία δικαστικής συνδρομής, την οποία, στην ουσία, συμπληρώνει το μνημόνιο αστυνομικής συνεργασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 που αναφέρεται στα μέσα συνεργασίας υπογραμμίζεται ότι «τα μέρη θα επιδιώκουν να εφαρμόζουν αυτό το μνημόνιο διά των αρμοδίων τους αρχών, κατά τρόπο που να συνάδει με τους αντίστοιχους εθνικούς τους νόμους και με οποιαδήποτε διεθνή υποχρέωση, ειδικότερα αναφορικά με τις διατάξεις περί αμοιβαίας νομικής βοήθειας σε ποινικά θέματα. Τίποτα στο παρόν μνημόνιο δεν αποσκοπεί στη δημιουργία νομικά δεσμευτικών υποχρεώσεων».

Κι αυτό είναι φυσικό, αφού η σύμβαση αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής σε ποινικές υποθέσεις καλύπτει επάξια αυτόν τον τομέα. Στην ουσία, δεν πρόκειται μόνο για δικαστική συνδρομή, αλλά για ευρύτερη συνεργασία στις έρευνες, στη δίωξη και την πρόληψη του εγκλήματος. Η συνεργασία αυτή περιλαμβάνει τη λήψη καταθέσεων, τη μεταφορά κρατουμένων και μια σειρά άλλες ενέργειες που δείχνουν ότι οι αμερικανικές διωκτικές αρχές εισχωρούν στο ελληνικό ποινικό σύστημα. Οπως είχε τονίσει στη Βουλή ο βουλευτής του ΚΚΕ Αντώνης Σκυλλάκος «είναι ένα ερώτημα ποιος δε θα υπακούει στην πράξη αυτά που επιτάσσουν οι αμερικανικές αρχές. Εχουμε καπέλωμα από τις διωκτικές αρχές των ΗΠΑ και μάλιστα προωθούνται ορισμένα ζητήματα που θέτουν σε κίνδυνο ατομικά δικαιώματα, ακόμα και τις αρχές του κράτους δίκαιου. Για παράδειγμα με τις παραγράφους 2,3 του άρθρου 7, μπορούν οι ΗΠΑ να χρησιμοποιούν στοιχεία σε βάρος πολιτών, παρότι η Ελλάδα τα θεωρεί απόρρητα. Επίσης, η δικαστική συνδρομή θα λειτουργεί υπέρ των ΗΠΑ και για πράξεις που στην Ελλάδα δε θεωρούνται αδικήματα».

Ομάδα εργασίας...

Στην παράγραφο 3 του άρθρου 3 αναφέρεται ότι «τα μέρη θα μπορούν να συστήσουν ομάδα εργασίας για την προώθηση της εφαρμογής του μνημονίου αυτού. Η ομάδα εργασίας αυτή θα αποτελείται από αντιπροσώπους των αρμοδίων αρχών των μερών». Φυσικά το αδύνατο μέρος που θα υφίσταται τις αμερικανικές... προωθήσεις θα είναι το ελληνικό. Επιπλέον θα πρέπει να γίνει σαφές ότι δε θα υπάρξει δυνατότητα υπογραφής μυστικών πρωτοκόλλων, αφού το ίδιο το άρθρο αφήνει το ζήτημα αυτό αδιευκρίνιστο. Αλλωστε, αυτή η πρακτική ήταν πολύ συνηθισμένη στις αμερικανοελληνικές σχέσεις.

Τέλος, στο άρθρο 5 που έχει τον τίτλο «εμπιστευτικότητα» αναφέρεται ότι «τα μέρη αποδίδουν από κοινού υψηλή προτεραιότητα στην πρόληψη της χωρίς εξουσιοδότηση αποκάλυψης πληροφοριών, που ανταλλάσσονται εμπιστευτικά σε εφαρμογή του παρόντος μνημονίου. Το ένα μέρος θα ζητά τη συναίνεση του άλλου μέρους, από το οποίο προέρχονται οι πληροφορίες, πριν από την αποκάλυψη αυτών σε τρίτα μέρη».