Η ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτμπορεί να θεωρηθεί η ταινία της εβδομάδας όχι, δυστυχώς, γι' αυτά που λέει, αλλά για τα άλλα που θα μπορούσε να πει και τα απέκρυψε! Αναφέρεται, υποτίθεται, σε μια πραγματική ιστορία, αλλά με φτιαχτό μυθοπλαστικό τρόπο, με αποτέλεσμα να έχουν χαθεί όλες οι άγριες γωνίες της πραγματικής ζωής! Στη θέση της στεγνής αλήθειας έχουμε μια ακόμα «αντικειμενική» και «χαριτωμένη» προσωπογραφία!

Μιλάμε για έναν από τους πιο γνωστούς και τρομερούς εμπόρους σκληρών ναρκωτικών της δεκαετίας του 1970. Τον άνθρωπο που έφερνε τα σκληρά ναρκωτικά από τις φυτείες του Νότιου Βιετνάμ μέσα στα φέρετρα των Αμερικανών φαντάρων που έφταναν κατά χιλιάδες πίσω στην πατρίδα! Μιλάμε για τον άνθρωπο που είχε αναλάβει, σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα, την τροφοδοσία του Χάρλεμ με ηρωίνη και κοκαΐνη! Μιλάμε, τέλος, για τον άνθρωπο που δε δίσταζε να πυροβολήσει στο κούτελο όποιον έφερνε αντιρρήσεις!

Οι παραγωγοί της ταινίας, ενώ είχαν στα χέρια τους τρομερό υλικό, υλικό με πολιτικές, κοινωνικές, προεκτάσεις, υλικό με τρομερά δραματουργικά στοιχεία, υλικό τέλος πάντων που τους έδινε τη δυνατότητα να φτιάξουν μια ταινία - σταθμό, προτίμησαν να κρατήσουν... αποστάσεις. Δημιούργησαν ένα σχεδόν φιλικό ήρωα, τον Φρανκ Λούκας, που παρ' όλα τα εγκλήματά του, βγαίνει σχεδόν συμπαθής! Και βγαίνει σχεδόν συμπαθής, γιατί ο φακός αρνείται να καταγράψει την αλήθεια. Την αντικειμενική αλήθεια! Τα χιλιάδες πτώματα του δυστυχισμένου Χάρλεμ. Τα εκατομμύρια άδειες φλέβες των άνεργων μαύρων! Την πολιτική, δικαστική, αστυνομική, διαπλοκή. Αντίθετα, ετούτος είναι όμορφος, ερωτευμένος, τρυφερός! Και αγαπάει με πάθος τη μητέρα του!

Αλλά ποιος ήταν ο Φρανκ Λούκας; Ηταν ο έγχρωμος οδηγός, ενός άλλου έγχρωμου νονού. Πεθαίνοντας το αφεντικό του αναλαμβάνει εκείνος την επιχείρηση. Την οποία και διευρύνει! Δική του ιδέα ήταν τα φέρετρα! Δική του ιδέα ήταν να πουλάει φθηνή και ανόθευτη κοκαΐνη στους άνεργους μαύρους. Φθηνή και ανόθευτη για να διευρυνθεί η αγορά. Για να μη μείνει κανένας «καθαρός» στο Χάρλεμ. Δική του ιδέα ήταν, επίσης, να μοιράζει γαλοπούλες τα Χριστούγεννα στους πελάτες του! (Αυτό κάτι μου θυμίζει με κάποιους δικούς μας «ευεργέτες»).

Απέναντι σε αυτόν τον Γκάνγκστερ (Gangster) οι δημιουργοί της ταινίας τοποθετούν ένα άλλο υπαρκτό πρόσωπο. Τον «ακέραιο» κυνηγό κακοποιών, τον Ρίτσι Ρόμπερτς. Τελικός νικητής ο άνθρωπος του νόμου! Βέβαια, αυτή η «νίκη» είχε κάποιες απώλειες, είχε ένα ηθικό, για την πολιτεία και την αστυνομία, κόστος! Ο Λούκας συνεργάστηκε. Εδωσε ονόματα. Παράλληλα πήρε όλες τις απολαβές του νόμου. Μετρίασε στο ελάχιστο την ποινή του. (Σήμερα ζει ελεύθερος - και πλούσιος. Ο αστυνομικός παραιτήθηκε από την υπηρεσία του και εργάζεται σαν ελεύθερος δικηγόρος).

Η συνδιαλλαγή του Gangster με την αστυνομία, συνεχίστηκε, φαίνεται, και με τους δημιουργούς της ταινίας, οι οποίοι ομολογούν, ότι ο Λούκας τους βοήθησε (μαζί και ο αστυνομικός) στη συγγραφή του σεναρίου, στη σκηνοθεσία, στην ερμηνεία των ηθοποιών! Αντιλαμβάνεστε, υποθέτω, πως έχουμε να κάνουμε με σημαδεμένη ιστορία!

Αυτή, λοιπόν, είναι η... ατυχία της ταινίας! Οι δημιουργοί της αντί να δούνε το ζήτημα από την πλευρά των θυμάτων, το είδαν από την πλευρά των θυτών! Αντί να τους απασχολούσε το είδος της κοινωνίας που γεννάει τέτοια φαινόμενα, τους απασχόλησε η «περίπτωση». Αυτό υποχρεώνει το θεατή να αναποδογυρίσει εκείνος τα πράγματα. Να βλέπει την ταινία και να κοιτάζει πίσω από την οθόνη. Εκεί που κρύβεται ο μηχανισμός, ας πούμε, που βοήθησε τη μεταφορά των ναρκωτικών μέσα στα φέρετρα, και τον οποίο δεν καταδείχνει η ταινία. Πόσο βαθιά θα πρέπει να ήταν η διαπλοκή, για να λειτουργήσει μια τέτοια επιχείρηση; Ποιοι «στρατηγοί», ποια CIA θα πρέπει να «λαδώθηκε». (Εδώ καλό θα είναι, έστω και σε μικρογραφία, να γίνουν συσχετισμοί με τα Ζωνιανά και να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα).

Ο θεατής, επίσης, θα πρέπει να δει τη συσχέτιση του κάθε είδους εμπορίου με τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Ναρκωτικά, πορνεία, εμπόριο όπλων. Θα πρέπει να δει τι είδους καθεστώτα υπερασπίζεται η επιτιθέμενη Αμερική. Θα πρέπει να δει την ομοιότητα της απελπισίας των Αμερικανών φαντάρων με την απελπισία των άνεργων, αναλφάβητων και πεινασμένων μαύρων. Των πελατών των εμπόρων ναρκωτικών! Θα πρέπει να δει τα Χάρλεμ του κόσμου, που στέκονται με ανοιχτό το στόμα έτοιμα να καταπιούνε κάθε λογής «φάρμακα», για να μετριάσουν την απελπισία και το φόβο τους! Θα πρέπει να δει τον κύριο υπεύθυνο αυτής της τραγωδίας. Το κέρδος! Τη θεότητα, τη φιλοσοφία του καπιταλισμού!

Αν, λοιπόν, είστε διατεθειμένοι να δείτε την ταινία μέσα από τα δικά σας γυαλιά, τότε ο «Αμερικανός Γκάνγκστερ» δίνει πολλές αφορμές. Εστω και χωρίς να το θέλει αποκαλύπτει τους μηχανισμούς που εργάζονται πίσω από τα ναρκωτικά. Τα οποία, μαζί με το χρήμα, αποφέρουν ποικίλα άλλα οφέλη! Και με αυτή την έννοια είναι χρήσιμη η ταινία!

Παίζουν: Ντένζελ Ουάσινγκτον, Ράσελ Κρόου, Κούμπα Γκούντινγκ Τζούνιορ, Τζος Μπρόλιν, Αρμα Ασάντε, Τσιουετέλ Ιτζαϊφόρ.