Η στρατηγική επιλογή να φορτώσουν τα βάρη της κρίσης στους λαούς διαπερνά τις εργασίες της έκτακτης συνόδου των 27 ηγετών της ΕΕ σήμερα το απόγευμα στις Βρυξέλλες, ενώ αποτελεί και το ισχυρότερο σωσίβιό τους για να αντιμετωπίσουν τη φουρτούνα της κρίσης του παγκόσμιου καπιταλισμού.

Ταυτόχρονα όμως, η κρίση φέρνει με ένταση στην επιφάνεια τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και ανταγωνισμούς, καθώς τα ισχυρά κράτη μέλη επιδιώκουν να βγουν με τις λιγότερο δυνατές απώλειες από την κρίση ώστε να ενισχύσουν παραπέρα τη θέση και τον ηγεμονικό τους ρόλο.

Σε αυτό που άπαντες όμως συμφωνούν είναι να χρησιμοποιηθεί η κρίση ως «ευκαιρία» για να επιταχυνθούν οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις με αιχμή τις εργασιακές σχέσεις, τις ανατροπές στην κοινωνική ασφάλιση, τη γενίκευση των ιδιωτικοποιήσεων, κ.ά. Στο όνομα μάλιστα της αποτροπής μαζικών απολύσεων επιχειρείται να δοθεί ισχυρή ώθηση στα σχέδια για πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, εργάσιμη βδομάδα 3-4 ημερών, εκ περιτροπής εργασία, περικοπές μισθών, κ.ο.κ. Η γραμμή των κοινοτικών οργάνων και κυβερνήσεων είναι ομόφωνη: στήριξη των επιχειρήσεων και της ανταγωνιστικότητας, κυρίως μέσω της «συμπίεσης του εργατικού κόστους».

Ταυτόχρονα και στο πλαίσιο των «εθνικών προγραμμάτων» για την αντιμετώπιση της κρίσης συρρικνώνονται οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση και διαλύονται τα ασφαλιστικά ταμεία, περικόπτονται δραστικά οι δαπάνες για την Υγεία και την Παιδεία, εντείνεται η λιτότητα στους μισθούς των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα.

Οι ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες στη συγκεκριμένη φάση παίρνουν τη μορφή της διαμάχης γύρω από τον προστατευτισμό ή αν τα ισχυρά κράτη θα ενισχύσουν και με ποιους όρους τα αδύναμα κράτη της ΕΕ. Αλλωστε, αφορμή για τη σύγκληση της σημερινής έκτακτης Συνόδου Κορυφής αποτέλεσε η απόφαση της γαλλικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε ενίσχυση 7,8 δισ. ευρώ σε δύο γαλλικές αυτοκινητοβιομηχανίες («Ρενό» και «Πεζό»), με την προϋπόθεση να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας και τις δραστηριότητές τους εντός της χώρας. Η απόφαση αυτή προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση της τσέχικης προεδρίας αλλά και της Κομισιόν που ξεκίνησε εκστρατεία κατά της απειλής του προστατευτισμού, καθώς όπως δήλωσε ο επικεφαλής του «Γιούρογκρουπ» και πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, «ο προστατευτισμός δυναμιτίζει τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης και εμποδίζει την ομαλή λειτουργία των ελεύθερων αγορών».

Από την πλευρά του ωστόσο, ο Γάλλος πρωθυπουργός Ν. Σαρκοζί επιμένει στις επιλογές του, διαμορφώνει συμμαχίες (Ιταλία) και επικαλείται το παράδειγμα των ΗΠΑ όπου με το πακέτο Ομπάμα προβλέπεται ενίσχυση των αμερικανικών βιομηχανιών με κρατικούς πόρους. «Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες υπερασπίζονται τους αγρότες τους, όπως κάνουν, μπορούμε να κάνουμε το ίδιο στην Ευρώπη. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες υπερασπίζονται τη βιομηχανία τους, όπως κάνουν και έχουν δίκιο, ίσως στην Ευρώπη μπορούμε να κάνουμε το ίδιο», δήλωσε χαρακτηριστικά μετά τη συνάντηση που είχε την περασμένη Δευτέρα στη Ρώμη με τον Σ. Μπερλουσκόνι, προαναγγέλλοντας «σκληρή γλώσσα» και στάση από τις δύο χώρες στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής.

Την ίδια στιγμή, η Γερμανία που από την πρώτη στιγμή απέτρεψε τη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωσχεδίου για την αντιμετώπιση της κρίσης και έριξε το βάρος στα εθνικά σχέδια προκειμένου να μη φορτωθεί τα υψηλά χρέη των αδύναμων χωρών της ΕΕ, αρνείται πεισματικά οποιαδήποτε χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας και με τη συνδρομή της Κομισιόν στέλνει τα αδύναμα κράτη στην αγκαλιά του ΔΝΤ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται (επαχθείς όροι δανεισμού, μακροχρόνια προγράμματα λιτότητας, κ.ο.κ.). Ηδη η Ουγγαρία και η Λετονία έχουν πέσει στα νύχια του ΔΝΤ, ενώ την ίδια τύχη εκτιμάται ότι θα έχουν σύντομα Ρουμανία και Λιθουανία. Γενικότερα, οι νέες χώρες μέλη της ΕΕ της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, επιχειρούν να συντονίσουν την αντίδρασή τους και για το σκοπό αυτό συνεδριάζουν ξεχωριστά σήμερα το πρωί στις Βρυξέλλες, πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.

Ενδεικτικό των αντιφάσεων του ευρωοικοδομήματος είναι ότι ενώ από τη μια τα ανώτερα κοινοτικά όργανα - Κομισιόν, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) - αντιτάσσονται μετά βδελυγμίας σε κάθε κίνηση που θυμίζει προστατευτισμό, δηλαδή παρεμβάσεις των εθνικών κρατών για να ενισχύσουν ορισμένους «στρατηγικής σημασίας» τομείς των οικονομιών τους, από την άλλη αναγορεύουν την αντιμετώπιση της κρίσης ως «εθνική ευθύνη»... Η διάσωση από τη χρεοκοπία δεν προβλέπεται από τις ιδρυτικές συνθήκες της ΕΕ, απαντούν μονότονα οι κοινοτικοί αξιωματούχοι στις αγωνιώδεις εκκλήσεις κυβερνήσεων αδύναμων κρατών μελών για στήριξη από τις Βρυξέλλες, μέσω έκδοσης ευρωομολόγων ή άλλων εγγυήσεων. Απαγορεύεται ρητά στην ΕΚΤ να χρηματοδοτεί το δημόσιο χρέος των κρατών μελών και να δανείζει με ευνοϊκά επιτόκια ή όρους ή να εγγυάται κρατικά δάνεια, δήλωσε με κοφτό ύφος τις προάλλες ο αρμόδιος για τα οικονομικά επίτροπος Χ. Αλμούνια.