Στο φόντο του εξελισσόμενου παζαριού με την Τουρκία, που ξετυλίγεται με αιχμή το προσφυγικό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε χτες στη δημοσιότητα τις «ετήσιες εκθέσεις προόδου» για τη γείτονα, αλλά και τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Στην αξίωση της Τουρκίας για επίσπευση της ενταξιακής της πορείας, η Κομισιόν αντιπαραθέτει την αξίωση για επίσπευση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων και πλήρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων για τους πρόσφυγες. Εφιστά την προσοχή στην κυβέρνηση για εξωτερικές και εσωτερικές «ανισορροπίες», προτρέποντας σε προσαρμογή της δημοσιονομικής της πολιτικής και επιτάχυνση των εκτεταμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Το προσφυγικό κυριάρχησε και στις δηλώσεις του επιτρόπου της ΕΕ αρμόδιου για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, που παρουσίασε την ετήσια δέσμη για τη διεύρυνση. «Η σημερινή προσφυγική κρίση αποδεικνύει πόση σημασία έχει η στενή συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης», ανέφερε και έσπευσε να σημειώσει τη σημασία που αποδίδει το ευρωενωσιακό κεφάλαιο στην παραπέρα διείσδυσή του στην περιοχή, χαρακτηρίζοντας τη διεύρυνση «μια μακροπρόθεσμη επένδυση στην ασφάλεια και την ευημερία της ίδιας της Ευρώπης».

Μια επένδυση βέβαια που πρέπει να έχει και... προϋποθέσεις απόδοσης, εξ ου και τονίζεται ότι «στόχος των προσπαθειών της Επιτροπής είναι να διασφαλίσει ότι οι χώρες θα δώσουν προτεραιότητα στις μεταρρυθμίσεις».

Στην έκθεση για την Τουρκία επισημαίνεται ως πρόβλημα η επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων, η οποία ως συνήθως... ανακατεύεται με αναφορές για την επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά το σεβασμό θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η Κομισιόν ζητά τον τερματισμό της κλιμακούμενης βίας στην Τουρκία και την επιστροφή στις διαπραγματεύσεις για μία μόνιμη λύση του Κουρδικού.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, η Επιτροπή επαναλαμβάνει τις προτροπές - ευχολόγια η Τουρκία να σημειώσει πρόοδο προς την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά ζητήματα, καταγράφονται η απουσία διαπραγμάτευσης για οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η διατήρηση του casus belli σχετικά με την πιθανή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων. Με αντίστοιχα ευχολόγια, και ενώ στο χρόνο που έχει μεσολαβήσει «βγάζει μάτι» η ένταση της τουρκικής προκλητικότητας σε Αιγαίο και Κύπρο, η Επιτροπή προτρέπει την Τουρκία να δεσμευτεί στην αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών σύμφωνα με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και συμπεριλαμβανομένης, εάν αυτό θεωρηθεί αναγκαίο, της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Και όλα αυτά ενώ ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζ. Κ. Γιούνκερ, επαναφέρει συνεχώς ζήτημα κοινών ελληνοτουρκικών περιπολιών στο Αιγαίο, με χαρακτηριστικές αναφορές, «διερωτώμενος» μάλιστα «γιατί τσακωνόμαστε για 10 χιλιόμετρα θαλασσίου πλάτους»...

Κατά τ' άλλα, το προσφυγικό ζήτημα κυριαρχεί στην έκθεση, με την Κομισιόν να επισημαίνει την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας ΕΕ - Αγκυρας για τη διαχείρισή του, ενώ επιδαψιλεύει επαίνους στην Τουρκία, χαρακτηρίζοντας αξιοπρόσεκτες τις προσπάθειές της για υποδοχή και ενσωμάτωση Σύρων προσφύγων.

«Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα νομοθετικά κενά, τα οποία θα πρέπει να κλείσει η Τουρκία για να διευκολύνει τους Σύρους, που βρίσκονται υπό χρονικά περιορισμένη προστασία, ώστε να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας», σημειώνεται.

Η Κομισιόν καλεί επίσης την Αγκυρα να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες προς την κατεύθυνση ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και μιας πολιτικής υπηρεσίας φύλαξης των συνόρων.

Την προτρέπει ακόμα σε επιτυχή εφαρμογή του Κοινού Σχεδίου Δράσης για το προσφυγικό, με την υποσημείωση ότι κάτι τέτοιο θα συμβάλει στην επιτάχυνση των όρων για την απελευθέρωση της βίζας προς όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, η Κομισιόν δηλώνει ότι πρότεινε το άνοιγμα του κεφαλαίου 17 (οικονομική και νομισματική ένωση) και ότι προτίθεται να εισηγηθεί μέχρι την άνοιξη του 2016 το άνοιγμα επιπλέον τεσσάρων κεφαλαίων.

Σταθερή πρόοδο στην εφαρμογή και την εδραίωση των μεταρρυθμίσεων σε δημόσια διοίκηση, διοικητική διαίρεση κ.ά., καταγράφει η έκθεση για την Αλβανία, τονίζοντας ωστόσο πως «για να είναι σε θέση να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις, η Αλβανία θα πρέπει να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις σε βασικούς τομείς προτεραιότητας», να συνεχίσει τη δημοσιονομική εξυγίανση, να αντιμετωπίσει το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, να κάνει σημαντικές επενδύσεις σε ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κ.ά.

Η έκθεση σχετικά με την ΠΓΔΜ συμπεραίνει ότι «η ενταξιακή διαδικασία της χώρας βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή». Συστήνει πρόοδο στην εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών προτεραιοτήτων, ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας, ενώ εφιστά την προσοχή για «κάποια διολίσθηση στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών», όπως και για το ύψος του δημόσιου χρέους.

Η έκθεση για τη Σερβία καταγράφει σημαντικά βήματα στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. «Πρέπει να παγιωθούν οικονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», αναφέρεται, ενώ υποδείξεις γίνονται για τη διαφθορά ως στοιχείο επιζήμιο για τις επιχειρήσεις, για τα εμπόδια που συναντά ο ιδιωτικός τομέας λόγω και της «δύσκολης πρόσβασης σε χρηματοδότηση», για την ανάγκη υλοποίησης έργων υποδομής, τη βελτίωση των συστημάτων Εκπαίδευσης και Ενέργειας κ.ά. Η Σερβία προτρέπεται επίσης «να παραμείνει προσηλωμένη στην εξομάλυνση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο».

Η Βοσνία - Ερζεγοβίνη υπολείπεται σύμφωνα με την Επιτροπή σε μεταρρυθμίσεις, η ουσιαστική πρόοδος στις οποίες τίθεται ως προϋπόθεση για εξέταση της αίτησης ένταξής της στην ΕΕ. Μεταξύ άλλων προτρέπεται να βελτιώσει τη δικαστική ανεξαρτησία, να καταπολεμήσει τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα, να αντιμετωπίσει τα δημοσιονομικά ελλείμματα, να «τρέξει» διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, να εντείνει προσπάθειες ενίσχυσης του ανταγωνισμού κ.λπ.

Η έκθεση για το Κοσσυφοπέδιο καταγράφει περαιτέρω πρόοδο, σημειώνοντας την επιβεβαίωση από μέρους του της δέσμευσης για «την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Σερβία». Η Επιτροπή επικροτεί τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, σημειώνει όμως ότι καθυστερεί αυτή του δικαστικού συστήματος που είναι «επιρρεπές σε πολιτικές παρεμβάσεις». Ως μείζον πρόβλημα καταγράφεται το οργανωμένο έγκλημα, η κατάσταση στο εργατικό δυναμικό, που δυσχεραίνει την οικονομική ανάπτυξη, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, ο αναποτελεσματικός δημόσιος τομέας.

Η έκθεση, τέλος, για το Μαυροβούνιο κάνει λόγο για βελτίωση της ικανότητας να αναλάβει τις υποχρεώσεις του μέλους της ΕΕ. Οι συστάσεις αφορούν κατά κύριο λόγο στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, στη συνέχιση της μεταρρύθμισης στη δημόσια διοίκηση, στην επιμονή στη δημοσιονομική εξυγίανση και τη διαμόρφωση κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος.