Είκοσι δύο χιλιάδες νόμιμα εργαζόμενοι στον Τουρισμό και άλλοι περίπου 9.000 με καθεστώς «μαύρης» εργασίας, αποτελούν αυτό που ορισμένοι ξενοδόχοι αποκαλούν «προίκα» της Κρήτης. Απ' αυτούς παράγεται επί 210 μέρες κάθε χρόνο αυτό που αποκαλείται τουριστικό προϊόν. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς αυτούς και όμως αυτοί είναι οι σύγχρονοι είλωτες του νησιού. Ηδη με μισθούς εξαθλίωσης, όπως συμβαίνει σ' όλο τον κλάδο τους, τραβούν επιπλέον «κουπί» καθώς το μεγάλο - και τώρα πλέον πολυεθνικό - κεφάλαιο, που ελέγχει τον τουρισμό στο νησί, εφευρίσκει όλο και νέους τρόπους να «βγάλει από τη μύγα ξίγκι».

Στις τέσσερις μέρες που κράτησε η περιοδεία μας στις ξενοδοχειακές μονάδες της Κρήτης συνοδεύοντας το βουλευτή του ΚΚΕ Τ. Τσιόγκα, στα πλαίσια μιας έρευνας συνολικά για τον τουρισμό και τις προοπτικές του, είχαμε τη δυνατότητα να διαπιστώσουμε από πρώτο χέρι πως όταν οι κατέχοντες τις επιχειρήσεις και οι πολιτικοί εκφραστές τους μιλάνε για ανάπτυξη και καταστρώνουν σχέδια επί σχεδίων, για «να τα πάρουμε» από τους τουρίστες, εννοούν ένα μόνο: Πώς θα ξεζουμίσουν ακόμα περισσότερο δύο στοιχεία που αποτελούν τα κατά βάση προνόμια του νησιού. Το ένα είναι αυτό το πανέμορφο περιβάλλον (γεωγραφικό και πολιτιστικό). Το δεύτερο, αυτή η εξαιρετικά έμπειρη εργατική τάξη που τριάντα χρόνια τώρα πουλάει για ένα κομμάτι ψωμί την εργατική της δύναμη και με δυσκολία κατορθώνει να την αναπαράγει.

Την ώρα που οι διακοπές είναι συνολικά για τον εργαζόμενο ένας αναγκαίος χρόνος ξεκούρασης, για τους εργαζόμενους στον τουρισμό είναι ο Γολγοθάς τους. Αυτό ασφαλώς και δεν αφορά μόνο στην Κρήτη. Συμβαίνει εδώ η αντίθεση να εκφράζεται με κραυγαλέο τρόπο, όχι μόνο γιατί εδώ συγκεντρώνεται το 19% της τουριστικής κίνησης της χώρας. Τα 350.000 καλοστρωμένα κρεβάτια που υπάρχουν για να εξυπηρετήσουν κοντά στα 3.000.000 επισκέπτες κρύβουν ένα όργιο εκμετάλλευσης.

Με μικρές διαφορές από περιοχή σε περιοχή καταγράφεται ένα γεγονός. Μια καμαριέρα στρώνει σήμερα τα διπλάσια κρεβάτια από ό,τι μια πενταετία πριν και επιπλέον χρεώνεται και με εργασίες που αφορούν άλλες ειδικότητες. Ο αριθμός των τουριστών αυξάνει, ο αριθμός των εργαζομένων παραμένει σταθερός, αν δε μειώνεται. Το κλειδί βρίσκεται στη συγκέντρωση των επιχειρήσεων σε όλο και πιο λίγα χέρια, στην κατασκευή όλο και πιο μεγάλων μονάδων και στην εφαρμογή σ' αυτές όλο και πιο ελαστικών μορφών απασχόλησης. Αυτή είναι η μια, η βασική πλευρά του πράγματος. Δεύτερη, είναι η επίπτωση που έχει η άγρια εκμετάλλευση στις μεγάλες μονάδες, στην επιβίωση των μικρών.

Συμπιέζοντας οι μεγάλοι την τιμή της εργατικής δύναμης ρίχνουν την τιμή των υπηρεσιών κι αυτό έχει άμεση επίπτωση στις μικρές επιχειρήσεις που χωρίς να έχουν την ίδια ελαστικότητα - καθότι οικογενειακές οι περισσότερες - εξαναγκάζονται να δίνουν τα δωμάτια στους πράκτορες σε εξευτελιστικές τιμές κι αν τύχει να 'χουν υπό τη δούλεψή τους και εργαζόμενους, τους «αλλάζουν τα φώτα».

Σ' αυτό το φαύλο κύκλο παράγεται η δίνη της διαφαινόμενης κρίσης στον κλάδο. Κρίση που έρχεται να προστεθεί στη γενικότερη του αναπτυξιακού μοντέλου που εφαρμόζεται στο νησί. Ο μονομερής προσανατολισμός στον τουρισμό έχει δημιουργήσει ήδη σοβαρά προβλήματα στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, με αποτελέσματα ίσως και μη αντιστρέψιμα, υπό αυτό το μοντέλο ανάπτυξης.

Ετσι, ο παραμικρός εκβιασμός από τις δύο - τρεις μεγάλες πολυεθνικές ταξιδιωτικές εταιρίες που καθορίζουν με ποια τιμή, πότε και πόσοι τουρίστες θα φτάσουν στο νησί, περνά στο σώμα της κοινωνίας μ' έναν αυτοματισμό που παραλύει κάθε σκέψη για αντίδραση.

Η αναζήτηση λύσεων στα πλαίσια αυτού του μοντέλου δεν οδηγεί απλά σε νέα αδιέξοδα, καταστρέφει πριν απ' ό,τι άλλο αυτό που και στην αρχή του κειμένου παρουσιάσαμε ως «προίκα» του νησιού: Την εργατική τάξη.

Διέξοδος, όσο κι αν σπεύδουν να τη χαρακτηρίσουν «ανεφάρμοστη» τα τσιράκια των λίγων που έχουν συμφέρον απ' αυτόν τον κατήφορο, υπάρχει. Ξεκινά από την ίδια την οργάνωση της εργατικής τάξης και τη διεκδίκηση πλήρων δικαιωμάτων - ικανοποίηση σύγχρονων αναγκών. Περνά στη διερεύνηση συμμαχιών με εκείνα τα στρώματα της κοινωνίας που υπόκεινται επίσης σε εκμετάλλευση από το μεγάλο κεφάλαιο. Καταλήγει στη συγκρότηση ενός πλατιού μετώπου που για τη διεκδίκηση λύσεων στα πλαίσια μιας λαϊκής οικονομίας δεν μπορεί παρά να διεκδικεί το ίδιο και την πολιτική εξουσία.

Αλλιώς διάφοροι Χριστοδουλάκηδες, που αυτές τις μέρες αλωνίζουν το νησί, θα συνεχίσουν να πουλάνε φούμαρα στον πληθυσμό, να παίζουν άγριο παιχνίδι με τον πατριωτισμό του, την ίδια ώρα που κάθε τους πολιτική απόφαση συντελεί μόνο σ' ένα: Να γίνουν οι πλούσιοι πλουσιότεροι και φτωχοί φτωχότεροι.

Ετούτος ο λαός αξίζει καλύτερη τύχη. Δε θα του τη χαρίσουν αν δε σηκώσει κεφάλι. Πριν απ' όλα στα ίδια τα ξενοδοχειακά γκέτο.