Με επιτυχία και μεγάλη ανταπόκριση από κόσμο, η ΤΕ Χανίων του ΚΚΕ τίμησε το Σάββατο 26/5 τον ήρωα κομμουνιστή Βαγγέλη Κτιστάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και Γραμματέα Περιοχής Κρήτης, ο οποίος θυσίασε τη ζωή του για την υπόθεση της εργατικής τάξης.

Ηταν μια εκδήλωση ενταγμένη στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων ΚΚΕ, τιμώντας ταυτόχρονα την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών.

Ο Βαγγέλης Κτιστάκης γεννήθηκε το 1908 στα Χανιά και εκτελέστηκε στις 16 Ιούνη 1944 κατά τη μεταφορά του από τις φυλακές της Αγυιάς στον τόπο εκτέλεσής του, τον Γολγοθά Αγυιάς, όπου έγινε η εκδήλωση.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με ομιλία από τον Γραμματέα της ΤΕ Χανίων του ΚΚΕ, Αλέκο Μαρινάκη. Απονεμήθηκαν έπαινοι ως φόρος τιμής στους συγγενείς του Βαγγέλη Κτιστάκη και ολοκληρώθηκε με θεατρικό δρώμενο - αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του από τη θεατρική ομάδα της ΚΝΕ στα Χανιά.

Η ομιλία και το θεατρικό δρώμενο έδωσαν ιδιαίτερη βάση στη ζωή του Βαγγέλη Κτιστάκη, στον προσωπικό του αγώνα για την ανάπτυξη του κομμουνιστικού κινήματος στο νομό Χανίων, δεμένο με τους αγώνες που έδινε το ΚΚΕ πανελλαδικά εκείνη την περίοδο για να στήσει γερές Κομματικές Οργανώσεις και παράλληλα να παλέψει ενάντια στο φασισμό.

Ο Β. Κτιστάκης πέρασε τα παιδικά του χρόνια μέσα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, και δολοφονήθηκε μέσα στη δίνη του Β'. Η οικογένειά του ήταν τυπικά αστική, μέρος της δραστήριας οικονομικής και ταυτόχρονα πνευματικής και πολιτικής ελίτ της πόλης. Επομένως, η κοινωνική θέση και οι οικονομικές δυνατότητες της οικογένειάς του, του εξασφάλισαν άνετη παιδική και εφηβική ηλικία, σπουδές και διακρίσεις. Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 σπουδάζει στο Βερολίνο Νομικά και Οικονομικές Επιχειρήσεις και το Δεκέμβρη του 1930 ανακηρύχθηκε διδάκτορας από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Friedrich Wilhelm. Τα χρόνια που ήταν στη Γερμανία, αποφάσισε να στρατευθεί στις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος και να μελετήσει βαθιά τη μαρξιστική θεωρία, το διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό.

Το 1931, ο Βαγγέλης Κτιστάκης επέστρεψε στην Ελλάδα και τα Χανιά, χρονιά που ξεσπούσε και εδώ η μεγάλη καπιταλιστική κρίση υπό την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος είχε ξεκινήσει εκστρατεία ενάντια στον κομμουνισμό, που επισφραγίστηκε με το γνωστό «Ιδιώνυμο». Στα Χανιά ανέπτυξε ισχυρούς δεσμούς με τους Γιώργη Τσιτήλο, Παναγιώτη Κορνάρο και Νίκο Μαριακάκη (οι 2 τελευταίοι εκτελεσμένοι το 1944, ανάμεσα στους 200 της Καισαριανής) και συγκροτούν την Κομματική Οργάνωση Χανίων, με δεκαπέντε κομμουνιστικούς πυρήνες.

Αυτό που ξεχώριζε στη δράση του Βαγγέλη Κτιστάκη ήταν ο τρόπος με τον οποίο συνδύαζε πάντα τη θεωρία με την πράξη, τονίζοντας το πόσο σημαντικό χαρακτηριστικό είναι αυτό για έναν κομμουνιστή. Αυτό δίδασκε και στους υπόλοιπους συντρόφους του, αυτό καλούσε όλους τους αγωνιστές να πράξουν. Οργάνωνε διαλέξεις γύρω από φλέγοντα ζητήματα του μαρξισμού φωτίζοντας τη σημασία της επαναστατικής θεωρίας για τη δράση των λαϊκών μαζών. Επίσης, σταθερός άξονας στη δράση του ήταν και η σύνδεση των εργατών της πόλης με τους αγρότες του χωριού, η μεταξύ τους συσπείρωση και η ανάδειξη της κοινής τους πάλης και των κοινών συμφερόντων που έχουν από τον επαναστατικό αγώνα. Σημαντική η επιρροή του στην οργάνωση των αγροτών στο νομό Χανίων, από την Κυδωνία και τον Αποκόρωνα, μέχρι την Κίσσαμο, το Σέλινο και τα Σφακιά.

Μεγάλο ήταν το αρθρογραφικό του έργο σε τοπικές εφημερίδες όπως η «Νέα Εποχή», «Βήμα του Λαού», «Ηχώ της Κρήτης» και το Μάη του 1934 ιδρύει το μαχητικό όργανο της Αντιφασιστικής Κίνησης της Κρήτης, τη «Λευτεριά».

Το 1936, με τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, αναπτύχθηκαν λαϊκές κινητοποιήσεις που προστάτευσαν τη δράση της Κομματικής Οργάνωσης των Χανίων και του Βαγγέλη Κτιστάκη, ο οποίος διωκόταν με μια σειρά από κατηγορίες και έτσι βγήκε στην παρανομία και οδηγήθηκε στην Αθήνα το 1938.

Την άνοιξη του 1944 επέστρεψε στα Χανιά ως μέλος της ΚΕ, Γραμματέας του Γραφείου Περιοχής Χανίων του ΚΚΕ και αντιπρόσωπος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, της ΠΕΕΑ, της Κυβέρνησης του Βουνού. Κρυβόταν στην εβραϊκή συνοικία των Χανίων, όπου στις 13 Ιούνη, μετά από υπόδειξη του ενωμοτάρχη Τζεϊράνη, Ελληνες χωροφύλακες και Γερμανοί ασφαλίτες περικύκλωσαν το σπίτι όπου κρυβόταν και τον συνέλαβαν. Λέγεται ότι κάποιοι από τους χωροφύλακες που συνόδευαν τον Τζεϊράνη, του ζήτησαν να προσποιηθεί πως δεν αναγνωρίζει τον καταζητούμενο Κτιστάκη, αλλά αυτός απάντησε: «Οχτώ χρόνια τον εκυνηγώ, κι εδά θα τον αφήσω;».

Ο Βαγγέλης Κτιστάκης παραδόθηκε στους Γερμανούς και στάλθηκε στις φυλακές της Αγυιάς. Η φυλάκισή του δεν κράτησε πολύ αφού μετά από μια σύντομη δίκη οδηγήθηκε στις 16 Ιούνη για εκτέλεση μαζί με έναν Γερμανό και δύο Ιταλούς αντιφασίστες. Στη διάρκεια της μεταφοράς του στον τόπο της εκτέλεσης ζήτησε από τους Γερμανούς στρατιώτες που τον συνόδευαν να επαναστατήσουν ενάντια στο ναζιστικό καθεστώς, κίνηση που εξόργισε τους δημίους, οι οποίοι ρίχτηκαν πάνω του και τον κατακρεούργησαν με τσεκούρι πριν ακόμα φτάσει στον τόπο της εκτέλεσης. Τραγικό παραμένει το γεγονός πως ίσως ο Κτιστάκης σωζόταν, αν έφτανε στον τόπο της εκτέλεσης καθώς ομάδα του ΕΛΑΣ είχε ετοιμάσει επιχείρηση απελευθέρωσής του.

Η εκτέλεση του Βαγγέλη συγκλόνισε τα Χανιά και οδήγησε στην απόλυτη απομόνωση από το λαό της Κρήτης εκείνους που συνεργάζονταν με τον κατακτητή και εκείνους που έβρισκαν τρόπους να συνδιαλέγονται μαζί του. Μόλις έγινε γνωστή η δολοφονία του η Κομματική Οργάνωση των Χανίων έβγαλε ανακοίνωση, όπου, ανάμεσα σε άλλα, καλούσε σε τιμωρία των προδοτών που τον παρέδωσαν στους ναζί δολοφόνους και έτσι λίγες μέρες αργότερα ο ενωμοτάρχης Τζεϊράνης βρέθηκε νεκρός.

«Διδασκόμαστε από τους αλύγιστους της ταξικής πάλης, παίρνουμε παράδειγμα και συνεχίζουμε τον αγώνα στις μάχες του σήμερα, για τη λαϊκή - εργατική εξουσία, όπου δε θα υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο», ανέφερε ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Αλ. Μαρινάκης καλώντας σε ένταση της πάλης για να «διεκδικήσουμε τη ζωή που μας ανήκει και μας αξίζει».

Στις 16 Ιούνη του 1945, ο Νίκος Ζαχαριάδης γράφει στον «Ριζοσπάστη», τιμώντας τη ζωή και το έργο του Βαγγέλη Κτιστάκη και αναφέρει γι' αυτόν:

«Ενα σεμνό παλικάρι. Τόνε γνώρισα σε δύσκολες στιγμές του Κινήματός μας, όταν το Κόμμα μας προσπαθούσε ν' ανοίξει το δρόμο προς μια μαζική δράση και δημιουργία. Στην προσπάθεια αυτή ο Κτιστάκης πρόσφερε όσα μπορούσε άγνωστος στους πολλούς, χωρίς επίδειξη, με μια θέληση επίμονη και με μια μετριοφροσύνη που ξεχωρίζουν τον πραγματικό αγωνιστή. Μα δίπλα σ' αυτά ο Βαγγέλης είχε και μυαλό και έβλεπε καθαρά και μακρυά. Και είχε μια πίστη βουνό. Δεν τον τράνταζε τίποτε. Στρατιώτης στο μεγάλο στρατό των αγωνιστών δεν γνώριζε επιφύλαξη και δινότανε ολόκληρος, δίχως κανένα δισταγμό στον αγώνα μας. Αναλάμβανε τομείς στη δουλειά μας που και στα χρόνια ακόμα εκείνα της μισονομιμότητας πριν από το 1936 ήθελαν καρδιά γερή, ψυχραιμία, πραγματικό θάρρος, ωριμότητα. Μα δίπλα στον πραχτικό αγωνιστή ο διανοητής μελετούσε τα βασικά προβλήματα της χώρας και του αγώνα. Ξεχωριστά τον απασχολούσε το αγροτικό μας πρόβλημα, τα οικονομικά και πριν απόλα τα ζητήματα της ιδιαίτερης πατρίδας του που τόσο αγαπούσε. Στην "Κομμουνιστική Επιθεώρηση" συνεργαζόταν και βοηθούσε σοβαρά.

Ετσι ο Κτιστάκης συνδυάζει αυτά που χρειάζεται ο λαϊκός αγωνιστής. Θεωρία και πράξη. Εβλεπε καθαρά το δρόμο και το σκοπό μα την ίδια στιγμή καταχτούσε με τον αγώνα το δρόμο αυτόν, που τον έφερνε στο σκοπό.

Μα ο Βαγγέλης είχε και κάτι άλλο ακόμα: Ηταν και ένα μεγάλο παιδί, αγνό και με φλογερό ενθουσιασμό που τον έκαιγε μα που δεν ήθελε να τόνε δείχνει. Η παραμικρή επιτυχία μας τόνε συνάρπαζε και τον ενθουσίαζε. Μα και την πιο μεγάλη καταδρομή την τοποθετούσε σωστά, την αντιμετώπιζε ψύχραιμα και αποφασιστικά.

Μα τόνε πήραν η προδοσία και ο χιτλερισμός. Μα δεν τον έσβησαν. Αντίθετα, η θυσία του τον ξεσήκωσε ακόμα πολύ. Και τη στιγμή που οι προδότες δωσίλογοι γυρνάν λεύτεροι και γλεντούν την προδοσία τους, ο Λαός της χώρας μας και ιδιαίτερα οι συμπατριώτες και συναγωνιστές του έχουν σήμερα τη σκέψη στον αγωνιστή Κτιστάκη που δίπλα σε όσους άλλους μάς έχουν γίνει σύμβολο και παράδειγμα».