Την Πέμπτη, ο ουρανός των Βρυξελλών ήταν σκεπασμένος από σύννεφα. Τόσο πυκνά, τόσο γεμάτα, σαν το βαμβάκι που μπορούν να παράγουν οι ελληνικοί κάμποι. Τόσο πολύ, που θα μπορούσε να πνίξει την πόλη. 'Η αυτό, ή οι χυμοί από την ελιά, το πορτοκάλι, το λεμόνι, που επίσης μπορούν να βγάλουν οι Ελληνες παραγωγοί. Αλλά οι Βρυξέλλες τη «γλιτώνουν». Ας όψονται η «συνυπευθυνότητα», οι ποσοστώσεις, τα πρόστιμα...

Αυτή την καταχνιά διέλυσαν, φώτισαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι από όλη την Ευρώπη, αντιτιθέμενοι στα νέα διαβούλια των 15 ηγετών της ΕΕ. Η δυναμική παρουσία τους εκεί ήταν ένα αισιόδοξο μήνυμα. Ειδικά μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτέμβρη και την εκμετάλλευσή τους από την κυρίαρχη κάστα, για να τρομοκρατήσουν παραπέρα τους εργαζομένους, να πάρουν ακόμα αυστηρότερα μέτρα ενάντια σε όποιον αντιδρά στην πολιτική τους.

Ομως ήταν ένα μήνυμα. Τίποτα περισσότερο. Μπορεί δε να αναγνωστεί και λάθος. Εξηγούμεθα: Αρκετοί ευελπιστούν ότι όλο και περισσότερος κόσμος θα κατεβαίνει στο δρόμο, λόγω των συνεπειών των βάρβαρων αποφάσεων που παίρνουν οι κυβερνώντες. Αρκεί αυτό; Σε ποια κατεύθυνση θα κινηθεί αυτός ο κόσμος;

Στις Βρυξέλλες, όπως και λίγους μήνες πριν, στη Γένοβα, δεν έλειψαν οι ρεφορμιστές κάθε απόχρωσης. Ολοι όσοι αποπροσανατολίζουν με συνθήματα περί καθιέρωσης του φόρου Tobin (η αποτελεσματικότητά του αμφισβητείται ακόμα και από τον εμπνευστή του), περί παραγραφής των χρεών του τρίτου κόσμου (δε θα δημιουργηθούν νέα την επομένη, καθώς παραμένουν οι σχέσεις εκμετάλλευσης ανθρώπου από ανθρώπου και φτωχών λαών από τους ιμπεριαλιστές;) κ.ά.

Αν υπερισχύσει αυτή η γραμμή περιορισμένης και «καθωσπρέπει» διεκδίκησης. Αν οι κατέχοντες πάρουν το μπαλάκι σ' αυτό το στημένο πινγκ - πονγκ. Αν πετάξουν μεθοδικά μερικά κοκαλάκια. Αν καθιερώσουν ένα «περιβαλλοντικό» φόρο σε ένα εξάμηνο από σήμερα. Αν μετά ένα χρόνο χρηματοδοτήσουν και διαφημίσουν την καθιέρωση και συνεδρίαση ενός παλιού - νέου φρούτου - φόρουμ. Αν εγκρίνουν μερικά ακόμα κονδύλια για να χρηματοδοτήσουν πλουσιοπάροχα μερικές ακόμα οργανώσεις (απ' αυτές τις «καλές» επειδή δεν είναι κυβερνητικές, δε χρηματοδοτούνται από το κράτος, αλλά απ' ευθείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή), πώς θα απαντήσουν αυτοί οι «διεκδικούντες», όταν αποφεύγουν σαν ο διάολος το λιβάνι διεκδικήσεις που καλλιεργούν ταξική συνείδηση και επιτρέπουν στην εργατική τάξη να αναγνωρίσει στον εαυτό της το δικαίωμα σ' όλο τον πλούτο που παράγει;

Πόσο θα ενσωματωθούν και τυπικά, δημιουργώντας τους «Κον Μπετίτ» της επόμενης δεκαετίας; Πόσο θα εκφυλιστεί αυτό το κίνημα στα μάτια των λαών που αναζητούν μια διέξοδο από τα προβλήματά τους και διακρίνουν τώρα εκεί μια ελπίδα; Αν υπερισχύσει η γραμμή των διαχειριστών, πόσο βαθιά θα θαφτεί αυτή η ελπίδα; Και πόσο επίπονος νέος αγώνας θα χρειαστεί κατόπιν, για να πείσεις τους απογοητευμένους ότι μπορεί να υπάρξει αλλαγή, αν, αν, αν...

Προβλήματα και απογοήτευση υπάρχουν, διάθεση διακρίνεται, χρειάζεται όμως και καλλιέργεια της ταξικής συνείδησης. Χρειάζεται δουλιά άνθρωπο τον άνθρωπο, δύσκολη ομολογουμένως, αλλά η μόνη αποτελεσματική. Χρειάζεται όχι απλά η αντίδραση σε κάποια ερεθίσματα, αλλά δράση συστηματική και μεθοδευμένη για τη σοσιαλιστική προοπτική.

Τη δυσκολία αν περάσει η ρεφορμιστική γραμμή περιγράφει με απλά λόγια ο Γιάννης Ρούσης. Μετανάστης εδώ και δέκα χρόνια στη Λιέγη του Βελγίου εργάζεται σε εστιατόριο. «Τα προβλήματα των εργαζομένων είναι ίδια παντού. Και στο Βέλγιο, λοιπόν, πρώτο είναι η ανεργία. Ακολουθούν πολλά που συνδέονται μαζί της, όπως η υποαπασχόληση, οι χαμηλοί μισθοί κλπ. Υπάρχει ένα υποτυπώδες Ταμείο Ανεργίας, αλλά και όσοι τηρούν τις προϋποθέσεις να επιδοτηθούν, παίρνουν ένα επίδομα πείνας».

Συνεχίζει: «Στο Βέλγιο υπάρχει γενικά ένα αγωνιστικό κλίμα, αλλά δεν είναι αυτό που λέμε "ταξικό" και άρα αναλώνεται σε επιμέρους στόχους, που δε φέρνουν συνολικά τη βελτίωση της ζωής μας. Τα συνδικάτα ελέγχονται ή "στήνονται" από υποταγμένες δυνάμεις («Σοσιαλιστές», «Χριστιανοδημοκράτες», «Δεξιούς»). Οι ταξικές δυνάμεις είμαστε δυστυχώς περιορισμένες στην παρούσα φάση. Ωστόσο, ειδικά σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες χρειάζεται ζύμωση και ενότητα σε αγωνιστική, ταξική κατεύθυνση. Διαφορετικά τα πράγματα μόνο χειρότερα θα πάνε».

Θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά. Μας περιορίζει ο χώρος: Στο σταθμό του μετρό, ένας Βέλγος, που έζησε χρόνια στην Ελλάδα, αναγνωρίζει τα ελληνικά...

-- «Ελληνες;»

-- «Ναι».

-- «ΠΑΣΟΚ;»

-- «Οχι, ΚΚΕ»

-- «ΚΚΕ! Μπράβο!»

Στη διαδήλωση πολλοί ξένοι εργάτες πλησίασαν τα μέλη του ΠΑΜΕ για να ανταλλάξουν τα δικά τους εργατικά κράνη, τα δικά τους καπέλα με τα διακριτικά των συνδικάτων τους, με αυτά του ΠΑΜΕ. Ελληνες φώναξαν τα ίδια συνθήματα με Τούρκους εργάτες. Οποιοι είχαν έρθει στη χώρα μας, χειροκροτούσαν και φώναζαν: «Γεια μας», «Γεια σας, τι χαμπάρια;»