Η κλιμάκωση και η επέκταση των μέτρων στήριξης του εγχώριου κεφαλαίου σε συνθήκες κρίσης και έντονης «αβεβαιότητας», καθώς και οι εκταμιεύσεις από το «Ταμείο Ανάκαμψης» της ΕΕ προς τους επιχειρηματικούς ομίλους, σε συνδυασμό με τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις και παρεμβάσεις, αποτελούν τους βασικούς πυλώνες του προσχεδίου κρατικού προϋπολογισμού για το 2021, που κατατέθηκε χτες για συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «η αβεβαιότητα στις προβλέψεις τόσο των μακροοικονομικών εξελίξεων, όσο και κατά συνέπεια των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων είναι εξαιρετικά υψηλή. Μία περαιτέρω επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε σχέση με αυτά που συμπεριλαμβάνονται στο βασικό μακροοικονομικό σενάριο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικά δυσμενέστερο μακροοικονομικό και δημοσιονομικό αποτέλεσμα», ενώ ανάμεσα στους παράγοντες «αβεβαιότητας» καταγράφονται και οι γεωπολιτικές εξελίξεις, οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, στους οποίους είναι βουτηγμένη η κυβέρνηση για λογαριασμό της αστικής τάξης.

Με βάση τα παραπάνω, η κυβέρνηση της ΝΔ ενσωματώνει στον νέο κρατικό προϋπολογισμό τα σενάρια γύρω από τους αναμενόμενους ρυθμούς ανάκαμψης για το 2021, που με τη σειρά τους έχουν όρο και προϋπόθεση τα διαδοχικά κρατικά πακέτα στήριξης του κεφαλαίου σε συνδυασμό με τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις.

Συγκεκριμένα:

-- Το βασικό σενάριο για το 2021 προβλέπει ανάκαμψη 7,5% (έναντι βύθισης 8,2% το 2020). Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου, η συμβολή των κεφαλαίων του «Ταμείου Ανάκαμψης» διαμορφώνεται στο 2%, δηλαδή χωρίς τα κεφάλαια αυτά η ανάκαμψη θα περιοριζόταν στο 5%. Σε αυτή την περίπτωση, το πρωτογενές αποτέλεσμα εμφανίζει έλλειμμα ύψους 1% του ΑΕΠ, έναντι ελλείμματος 6,23% φέτος σε όρους ενισχυμένης εποπτείας.

-- Σε ονομαστικούς όρους, το ΑΕΠ για το 2021 εκτιμάται στα 185,2 δισ. ευρώ, από 170,7 δισ. το 2020 και 187,4 δισ. το 2019.

Την ίδια ώρα, το κρατικό πακέτο στήριξης (δημοσιονομικά, αναβολή φόρων και παροχή ρευστότητας) που ήδη έχει τεθεί σε εφαρμογή έως σήμερα, φτάνει σε 21,5 δισ. ευρώ συνολικά για το 2020, «με τη θετική επίδρασή τους στην οικονομία να εκτιμάται σε 6,0% του ΑΕΠ».

Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο, ο ρυθμός ανάκαμψης για το 2021 μειώνεται κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες σε 4,5% (αντί 7,5% στο βασικό σενάριο), ενώ το έλλειμμα (με τα σημερινά δεδομένα) αναμένεται στο 3% του ΑΕΠ.

Την ίδια ώρα, οι νέες επενδύσεις (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) αναμένεται να ενισχυθούν σε ποσοστό 30,4% (έναντι ρυθμού πτώσης 10,9% φέτος). Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «η ομαλή και έγκαιρη απορρόφηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί κλειδί (...) με ισχυρά πολλαπλασιαστικά οφέλη για το σύνολο της οικονομίας, μέσω της ανάπτυξης υποδομών, δικτύων και των συνεργειών σε τεχνολογικούς τομείς». Στο προσχέδιο προϋπολογισμού υπενθυμίζεται ότι τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που θα υποβάλουν οι κυβερνήσεις στην Κομισιόν, θα αξιολογηθούν με βάση μία σειρά κριτηρίων, μεταξύ άλλων τη συνεκτικότητα με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, την ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού, ενώ βέβαια «η θετική αξιολόγηση των αιτήσεων πληρωμών θα εξαρτηθεί από την ικανοποιητική εκπλήρωση των σχετικών οροσήμων και στόχων».

Στο προσχέδιο ενσωματώνονται και οι νέες ελαφρύνσεις, που θα έρθουν να «αυγατίσουν» τα επιχειρηματικά κέρδη, προστιθέμενες σε όλες τις υπόλοιπες ενισχύσεις και απαλλαγές με κάθε πρόφαση:

-- 816 εκατ. ευρώ από τη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών, τα οποία βέβαια θα λείψουν από τον ΕΦΚΑ.

-- 302 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών και την επιδότηση 200 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου, για περίοδο 6 μηνών, ενώ με το πρόγραμμα «Συν-Εργασία» το όφελος για τη μεγαλοεργοδοσία για φέτος ανέρχεται σε 240 εκατ. ευρώ και 61 επιπλέον εκατ. ευρώ του χρόνου.

Βέβαια σε ισχύ παραμένουν και τα μέτρα που ήδη εφαρμόζονται, όπως η μείωση των συντελεστών φορολογίας στα επιχειρηματικά κέρδη.

Σε ό,τι αφορά την κρατική επιδότηση τραπεζικών δανείων μέσω του προγράμματος - «γέφυρα», η σχετική δαπάνη αναμένεται σε κόστος 280 εκατ. ευρώ, με στόχο τη συγκράτηση της μάζας με τα νέα «κόκκινα» δάνεια και ενόψει του «ξεκαθαρίσματος» με το νέο πτωχευτικό.

Ενας ακόμη πυλώνας για την ανάκαμψη των εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων είναι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Για την ώρα, οι επιδοτήσεις διαμορφώνονται σε 6,75 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 6 δισ. αφορούν τη συγχρηματοδότηση από τα ταμεία της ΕΕ και τα 750 εκατ. αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οπως αναφέρεται, «επίκειται η άμεση κατάθεση νέου συμπληρωματικού Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων για ψήφιση από τη Βουλή».

Παράλληλα, στον νέο κρατικό προϋπολογισμό ενσωματώνονται μέτρα όπως η αναστολή της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα (767 εκατ.), η επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες κ.ά.

Τονίζεται ακόμη ότι στο προσχέδιο του προϋπολογισμού «αποτυπώνονται οι ήδη νομοθετημένες ή αξιόπιστα εξαγγελθείσες παρεμβάσεις», ενώ «επέκταση υφιστάμενων μέτρων ή υιοθέτηση νέων πολιτικών, αναλόγως και με την πορεία της πανδημίας, θα αποτυπωθούν στην Εισηγητική Εκθεση του Προϋπολογισμού 2021».

Η μάζα των φορολογικών εσόδων από μισθούς, συντάξεις και άλλα λαϊκά εισοδήματα, καθώς και από τους έμμεσους φόρους και τα άλλα χαράτσια, συνθέτουν το ενισχυμένο πλέγμα της φοροληστείας και για την επόμενη χρονιά, όπως αυτό αποτυπώνεται στο προσχέδιο:

-- Τα συνολικά ποσά φόρων προβλέπεται να φτάσουν τα 49,5 δισ. το 2021 και θα απογειωθούν κατά 4,95 δισ. ευρώ, από περίπου 44,6 φέτος.

-- Μεταξύ άλλων, ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων θα φτάσει στα 10,47 δισ. (από 10,05 δισ. φέτος), με αύξηση 420 εκατ. ευρώ.

-- Ο ΦΠΑ που φορτώνεται στη λαϊκή κατανάλωση θα «πιάσει» τα 18,2 δισ. (από 14,8 δισ.), με αύξηση κατά 340 εκατ., και οι «ειδικοί φόροι κατανάλωσης» τα 6,78 δισ.

Στην άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος, ο φόρος εισοδήματος σε «νομικά πρόσωπα» (κάθε είδους εταιρείες) θα διαμορφωθεί στα 3,56 δισ. (από 2,8 δισ. φέτος), καθώς λόγω της αναστολής πληρωμών ένα τμήμα των φετινών φόρων θα καταβληθεί την επόμενη χρονιά.

Παρά και τη χρονική μετάθεση, ο φόρος που αναλογεί στις κάθε είδους εταιρείες αποτελεί μόλις το 7,2% της συνολικής μάζας των φόρων.

Παράλληλα, στο προσχέδιο καταγράφεται μείωση της συνολικής δαπάνης για τις συντάξεις κατά 298 εκατομμύρια ευρώ (από 29,279 δισ. σε 28,881 δισ. ευρώ) για το τρέχον έτος σε σχέση με το 2019, αποτυπώνοντας τις διαρκείς περικοπές στις συντάξεις ως αποτέλεσμα και των ανατροπών του νόμου 4387 του 2016.

Την ίδια στιγμή ο προϋπολογισμός των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) για φέτος εμφανίζεται ισοσκελισμένος, καθώς από πλεόνασμα 1,799 δισ. ευρώ που προϋπολογίζονταν, εξαιτίας της πανδημίας και της μείωσης των εσόδων του e-ΕΦΚΑ, θα περιοριστεί σε πλεόνασμα μόλις 2 εκατ. ευρώ. Ομως για το 2021, το σχέδιο προϋπολογισμού προβλέπει επαναφορά στα ματωμένα πλεονάσματα που εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 1,065 δισ. ευρώ, συνεχίζοντας την παράδοση των τελευταίων ετών, δηλαδή τη συμπίεση των συντάξεων και γενικότερα των κοινωνικών παροχών.

Παράλληλα, συνεχίζεται και η διαχρονική ταλαιπωρία των νέων συνταξιούχων με τις καθυστερήσεις στην απονομή των συντάξεων, καθώς, όπως καταγράφεται στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, τον Ιούλη του 2020 οι συσσωρευμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές του e-ΕΦΚΑ για εκκρεμείς συντάξεις ανέρχονταν στα 448 εκατομμύρια ευρώ, ποσά που λείπουν από το εισόδημα των συνταξιούχων.

Την ίδια ώρα, στο φόντο της νέας «αγοράς του αιώνα», στο αστρονομικό ύψος των 2,5 δισ. ευρώ φτάνει η κρατική δαπάνη για τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα του 2021, αυξημένες κατά 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2020.

Σε αυτό το πλαίσιο, η αύξηση (2 δισ.) των πολεμικών δαπανών για την νέα χρονιά ξεπερνά ακόμη και το εμφανιζόμενο πρωτογενές έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού, που αναμένεται στα 1,86 δισ.

Παράλληλα, οι δαπάνες για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών προβλέπεται να ανέλθουν σε 564 εκατ. ευρώ.

Εξάλλου, η μάζα του κρατικού χρέους αναμένεται στα 342 δισ. ευρώ από 337 δισ. το 2020.

Παράλληλα, στη χτεσινή συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ συζητήθηκε η 7η έκθεση «ενισχυμένης εποπτείας» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, «επιβεβαιώθηκε η πρόοδος, παρά τη δυσμενή συγκυρία, στην υλοποίηση σημαντικών διαρθρωτικών αλλαγών, με θετική επίδραση στο επενδυτικό περιβάλλον και το οικονομικό κλίμα».

Από την πλευρά του, ο επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Π. Τζεντιλόνι, εστίασε στην πρόοδο που καταγράφεται παρά τις όποιες καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις που αφορούν το πτωχευτικό δίκαιο, στα μέτρα για την τόνωση των επενδύσεων, στον τομέα της Ενέργειας, στην κρατική διοίκηση κ.ά.

Να σημειωθεί ότι τα παζάρια με τα υψηλόβαθμα κλιμάκια των ευρωπαϊκών θεσμών γύρω από τον 8ο κύκλο «μεταμνημονιακής αξιολόγησης» ξεκινούν στις 19 Οκτώβρη, ενώ στα αντιλαϊκά προαπαιτούμενά της συμπεριλαμβάνεται και η τελική διαμόρφωση των μεγεθών του κρατικού προϋπολογισμού για το 2021.