«Πρόσφατα έχουμε δει και από τα δύο μέρη (ΕΕ-Τουρκία) μια βελτίωση στη συνολική ατμόσφαιρα και ορισμένα σημαντικά βήματα. Και αυτή η συνάντηση σήμερα είναι επίσης ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της αναζήτησης ενός αμοιβαίου στρατηγικού ενδιαφέροντος, της ανάπτυξης της συνεργασίας και της αμοιβαίας σχέσης μας, και των κρίσιμων κοινών αξιών», δήλωσε χτες από τις Βρυξέλλες ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ υποδεχόμενος τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος θα συνεχίσει και σήμερα τις επαφές του με υψηλόβαθμους εκπροσώπους της ΕΕ.

Ο Μπορέλ χαρακτήρισε «σημαντικό βήμα» και την επανέναρξη διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, αλλά και την προετοιμασία για την επανάληψη των συνομιλιών στο Κυπριακό, προσθέτοντας ότι «τέτοιες προσπάθειες πρέπει να διατηρηθούν. Οι προθέσεις και οι ανακοινώσεις πρέπει να μεταφραστούν σε ενέργειες».

Αναφερόμενος συνολικότερα στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, είπε ότι η ΕΕ θέλει να δει «μια βιώσιμη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή» και επεσήμανε πως «Τουρκία και ΕΕ θα μπορούσαν να δράσουν με αμοιβαία κατανόηση», επανέλαβε δε ότι «οι σχέσεις μας βασίζονται σε αμοιβαία συμφέροντα. Ελπίζω ότι μπορούμε να εργαστούμε για μια σχέση που θα αναπτυχθεί περαιτέρω».

Από τη μεριά του ο Τσαβούσογλου, αφού χαρακτήρισε «προβληματική» χρονιά το 2020 «σε ό,τι αφορά τις διμερείς σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας», είπε για πολλοστή φορά τις τελευταίες μέρες ότι «είναι πολύ σημαντική η δημιουργία θετικής ατμόσφαιρας και μίας θετικής ατζέντας, αλλά προκειμένου να είναι βιώσιμη αυτή η ατζέντα χρειαζόμαστε συγκεκριμένα βήματα και από τις δύο πλευρές». Ανάμεσα σε άλλα είπε ότι το ταξίδι του θα προετοιμάσει και μια επίσκεψη του Σαρλ Μισέλ (προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (προέδρου της Κομισιόν) στην Αγκυρα, μετά από πρόσκληση του Τούρκου Προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν, ενώ, επιβεβαιώνοντας ότι το παζάρι είναι ευρύ, υπενθύμισε ότι «υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στην περιοχή, που σημαίνει ότι η συνεργασία ΕΕ - Τουρκίας είναι ζωτική για την εξεύρεση λύσεων».

Ψηλά στην ατζέντα της συνάντησης βρέθηκε και η επικαιροποίηση της Συμφωνίας του 2016 για το Μεταναστευτικό, την οποία η Αγκυρα αξιοποιεί για να διασφαλίσει ανταλλάγματα σε άλλα ζητήματα. Μάλιστα, μετά από αίτημα της τουρκικής πλευράς προγραμματίστηκε και συνάντηση του Τσαβούσογλου με τον επίτροπο Μαργαρίτη Σχοινά.

Τέλος, στο τραπέζι βρέθηκε και η πρόταση Διάσκεψης για τη Μεσόγειο, με την οποία οι Βρυξέλλες έχουν συμφωνήσει από την πρώτη στιγμή και στην οποία η Αγκυρα επιμένει για τη συμμετοχή και του ψευδοκράτους από την Κύπρο, αλλά και για τη συμμετοχή «όλων των παράκτιων χωρών της περιοχής», καθώς και χωρών που έχουν επενδύσεις στην περιοχή (βλέπε μονοπώλια της Ενέργειας που σχεδιάζουν γεωτρήσεις). Τουρκία και ΕΕ «θα αξιολογήσουμε τα συγκεκριμένα βήματα που μπορούν να γίνουν το επόμενο διάστημα, περιλαμβανομένης της απελευθέρωσης της βίζα και της ανανέωσης της συμφωνίας τελωνειακής σύνδεσης», είπε ακόμα ο Τούρκος ΥΠΕΞ.

«Ελπίζουμε όλοι ότι τα λόγια του Τούρκου Προέδρου θα μετατραπούν σύντομα σε συγκεκριμένες ενέργειες με διάρκεια, που θα αποδείξουν ότι έχει πραγματικά καλή θέληση έναντι της ΕΕ», είχε δηλώσει νωρίτερα στο Γαλλικό Πρακτορείο ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν, προειδοποιώντας βέβαια πως οι αντιθέσεις παραμένουν και πως «κανένας δεν προτίθεται να σβήσει» ό,τι έχει συμβεί. Εξέφρασε την ελπίδα «να καταστεί ξεπερασμένη μια νέα επέκταση των κυρώσεων τον Μάρτιο (...) όμως είναι απαραίτητο να εξασφαλίσουμε ότι θα είμαστε έτοιμοι, αν δεν αφήσουν στην ΕΕ άλλη επιλογή».

Η δε σύμβουλος του Ζοζέπ Μπορέλ και διευθύντρια του «Istituto Affari Internazionali», Νάταλι Τότσι, σχολίασε ότι «με μερικά κράτη το χαστούκι λειτουργεί. Με την Τουρκία δεν λειτουργεί».

Πάντως η τουρκική πλευρά επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία ότι οδηγός της είναι τα «ζωτικά δικαιώματα και συμφέροντα» που έχει στην περιοχή, και τα οποία μνημόνευσε και χτες ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ Χαμί Ακσόι, μιλώντας ειδικά για το Αιγαίο και ενόψει της επανέναρξης των διερευνητικών την επόμενη Δευτέρα, 25/1, σχολίασε ότι «η αύξηση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο καταλήγει νότια της Πελοποννήσου και σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει το Αιγαίο». Ο Ακσόι έκανε λόγο για τις «ειδικές γεωγραφικές συνθήκες» που επικρατούν στο Αιγαίο και είπε πως «η θέση της Τουρκίας ότι τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο Πέλαγος δεν θα πρέπει να επεκταθούν μονομερώς, με τρόπο που θα περιορίζει την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και την πρόσβαση στις ανοιχτές θάλασσες τόσο της Τουρκίας όσο και τρίτων χωρών».

Αξιοσημείωτα είναι την ίδια στιγμή και ευρωπαϊκά δημοσιεύματα όπως αυτό στη γερμανική «Suddeutsche Zeitung», όπου αναφέρεται: «Η Ελλάδα εξετάζει πόσο μακριά μπορεί να φτάσει και θέλει να διπλασιάσει τα χωρικά της ύδατα στο Ιόνιο Πέλαγος. Κατά βάση αυτό επιτρέπεται, ωστόσο παραβιάζει προηγούμενες συμφωνίες και μπορεί να εξοργίσει περαιτέρω την Τουρκία». Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι Ελλάδα και Τουρκία είχαν συμφωνήσει προ δεκαετιών «να διατηρήσουν τα χωρικά ύδατα γύρω από τα νησιά του Αιγαίου και για τις δύο πλευρές στα έξι μίλια, το ήμισυ της απόστασης που προβλέπεται διεθνώς. Το 1995 η τουρκική Βουλή είχε ξεκαθαρίσει ότι κάθε επέκταση των θαλάσσιων συνόρων στο Αιγαίο αποτελεί αιτία πολέμου», για να καταλήξει ότι όπως Ελλάδα και Αλβανία απευθύνθηκαν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αντίστοιχα μπορεί να αντιμετωπιστεί και η διαφωνία Τουρκίας - Ελλάδας.