Σε κρίσιμη φάση για όλα τα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα εισέρχεται η σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία, επιταχύνοντας παραδόσεις σύγχρονων βαρέων όπλων της Δύσης προς το Κίεβο, αλλά και εντείνοντας τις αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα.

Οι διαφωνίες για τους όρους και τη χρονική στιγμή «τερματισμού» του πολέμου, οι ανησυχίες και τα αντικρουόμενα συμφέροντα για τις οικονομικές και ενεργειακές επιπτώσεις του, πρωτίστως στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ, καθώς και ο συνολικότερος γεωπολιτικός ανταγωνισμός στην Ανατολική Ευρώπη προβάλλουν όλο και πιο έντονα.

Τις τελευταίες μέρες πληθαίνουν εκτιμήσεις αναλυτών και αξιωματούχων της Δύσης για αλλαγή ισορροπιών στον πόλεμο, με τη Μόσχα να έχει καταγράψει σημαντικά εδαφικά κέρδη στο πεδίο, να επιτυγχάνει σταδιακά στόχους στο Ντονμπάς, ενώ στις περιοχές που κατέχει στα νότια (Χερσώνα, Μελιτόπολη, Μαριούπολη κ.λπ.) προσπαθεί να εδραιώσει την εξουσία της και μεθοδεύει προσάρτηση εδαφών.

Εκφράζονται ανησυχίες ότι αν η Ουκρανία δεν προκαλέσει κατάρρευση της ρωσικής γραμμής άμυνας και δεν αναγκάσει τη Ρωσία να περιορίσει τις εδαφικές της φιλοδοξίες, θα παγιωθεί μια ημι-μόνιμη σύγκρουση, που θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και μια δεκαετία. Επομένως, σημειώνουν, υπάρχει το ενδεχόμενο της «κόπωσης» και οι δυτικές κυβερνήσεις να αναγκαστούν να λάβουν όλο και πιο «σκληρές αποφάσεις» στήριξης στην Ουκρανία, με αυξανόμενο κόστος για τις δικές τους οικονομίες και τα αποθέματα όπλων τους.

Σε αυτό το φόντο εντείνονται ανταγωνισμοί και αντιθέσεις μέσα και έξω από το ευρωατλαντικό στρατόπεδο, με το βλέμμα στην «επόμενη μέρα»: Ολα τα καπιταλιστικά κράτη - ανεξάρτητα από την ακριβή εξέλιξη του πολέμου - εξοπλίζονται, προετοιμάζονται για μια περίοδο έντονου ανταγωνισμού με μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, που φέρνει νέους κινδύνους για τους λαούς. Το ΝΑΤΟ ενισχύει αριθμητικά και εξοπλιστικά τις στρατιωτικές δυνάμεις στην Ανατολική Ευρώπη και σχεδιάζει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη λυκοσυμμαχία, η Ρωσία αυξάνει τα στρατεύματά της στα δυτικά σύνορά της, η Βρετανία προωθεί στρατιωτικές συμμαχίες αντικειμενικά απέναντι στην ΕΕ, παραμένουν τα σενάρια για βλέψεις της Πολωνίας για δυτικά ουκρανικά εδάφη, ενώ από όλες τις πλευρές μπαίνουν στο προσκήνιο η ενίσχυση των πυρηνικών οπλοστασίων και η ανάπτυξη υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων.

Στον ανταγωνισμό με ΗΠΑ, Βρετανία και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, που επιδιώκουν σε αυτήν τη συγκυρία να αυξήσουν τη γεωπολιτική τους επιρροή και να προωθήσουν τις δικές τους συμμαχίες και τις δικές τους πολεμικές βιομηχανίες στα εξοπλιστικά προγράμματα - «μαμούθ» των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, κάλεσε να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και να γίνει «πολύ πιο ισχυρή».

«Το να δαπανάμε μεγάλα ποσά για να αγοράζουμε από αλλού δεν είναι καλή ιδέα» και δημιουργεί νέες εξαρτήσεις της ΕΕ (από τις ΗΠΑ), τόνισε, συμπληρώνοντας ότι η Γαλλία έχει εισέλθει σε «οικονομία πολέμου», στην οποία «θα βρισκόμαστε για μεγάλη διάρκεια».

Επιδεικνύοντας «ενότητα» στις επιδιώξεις της ΕΕ να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη «διευθέτηση» και την «επόμενη μέρα», οι ηγέτες της Γερμανίας, Ολ. Σολτς, της Γαλλίας, Εμ. Μακρόν, και της Ιταλίας, Μ. Ντράγκι, επισκέφτηκαν την Πέμπτη το Κίεβο.

Σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, οι τρεις Ευρωπαίοι ηγέτες πρότειναν στην ουκρανική ηγεσία να ξαναρχίσει διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, ενδεχομένως και να εγκαταλείψει ορισμένα εδάφη της, ενώ η ΕΕ φέρεται να επεξεργάζεται μια κοινά αποδεκτή ευρωπαϊκή πρόταση για «ειρήνευση» στην Ουκρανία, με «ανταλλάγματα», όπως «εγγυήσεις ασφαλείας», κεφάλαια για ανοικοδόμηση της χώρας, στενότερη σύνδεση με την ΕΕ.

Η ΕΕ διεκδικεί τη μερίδα του λέοντος στα κεφάλαια που θα διοχετευτούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ενώ προτεραιότητα της τσέχικης προεδρίας από 1η Ιούλη θα είναι η προώθηση ενός «σχεδίου Μάρσαλ» για την Ουκρανία.

Η πρόταση αυτή αναμένεται να έχει διαμορφωθεί μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ (23 - 24 Ιούνη) και να τεθεί για συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη στα τέλη του μήνα.

Ο Μακρόν, εκτός του ότι έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η Ρωσία «δεν πρέπει να ταπεινωθεί» για να υπάρξει μια «βιώσιμη διευθέτηση», μια μέρα πριν μεταβεί στο Κίεβο κάλεσε σε κατάπαυση του πυρός, διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας για λήξη του πολέμου, με τη συμμετοχή της ΕΕ ως «εγγυητή ασφαλείας». Εξάλλου, η Ιταλία κατέθεσε τον περασμένο μήνα στον ΟΗΕ πρόταση για «ειρηνευτικό σχέδιο» στην Ουκρανία (απορρίφθηκε και από τις δυο πλευρές), όπου μεταξύ άλλων προβλεπόταν «στρατηγικός διάλογος» ΕΕ - Ρωσίας για την «ευρωπαϊκή ασφάλεια».

Μετά το Κίεβο, σε ερώτηση αν θα πρέπει να γίνουν παραχωρήσεις προς τη ρωσική πλευρά, ο Μακρόν απάντησε ότι εναπόκειται στην Ουκρανία να αποφασίσει, ενώ θα πρέπει να βοηθηθεί για να αντέξει σε έναν πόλεμο που θα διαρκέσει. Είπε, ωστόσο, ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει είτε μια στρατιωτική ήττα είτε μια διπλωματική διέξοδος.

Αντίστοιχα, οι δηλώσεις του Γ. Στόλτενμπεργκ την περασμένη Κυριακή από τη Φινλανδία, όπου υπονόησε για πρώτη φορά ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος, θεωρήθηκαν «επανατοποθέτηση» του ΝΑΤΟ, με δεδομένες και τις διαφορετικές «αποχρώσεις» εντός της «συμμαχίας», αλλά και τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης.

«Η ειρήνη είναι δυνατή. Το μόνο ερώτημα είναι: Ποιο είναι το τίμημα που οι Ουκρανοί θα είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για την ειρήνη; Πόση επικράτεια, πόση ανεξαρτησία, πόση κυριαρχία είναι διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν», είπε ο γγ του ΝΑΤΟ.

«Υποστηρικτικό ρόλο» στις όποιες διαπραγματεύσεις της Ουκρανίας με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου θα έχει και η κυβέρνηση των ΗΠΑ, υπογράμμισε ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας της αμερικανικής προεδρίας, Τζ. Σάλιβαν. Αλλωστε, ΗΠΑ και Βρετανία έχουν ήδη λόγο στη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων και η Μόσχα έχει αναφερθεί επανειλημμένα στον «αγγλοσαξονικό άξονα», που έχει καθοδηγήσει το Κίεβο να διακόψει τις «ειρηνευτικές» συνομιλίες.

Η Ουάσιγκτον κρίνει πως ο πόλεμος «θα πρέπει να τελειώσει μέσω διπλωματίας», συνέχισε ο Σάλιβαν, όμως «δεν πρόκειται να πιέσει τους Ουκρανούς να κάνουν εδαφικές παραχωρήσεις». Στόχος είναι να ενισχυθούν «οι Ουκρανοί όσο γίνεται περισσότερο, καταρχάς στο πεδίο της μάχης και, σε τελευταία ανάλυση, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», όταν αρχίσει διπλωματική διαδικασία, υπενθύμισε, με αυτό το «τελευταία ανάλυση» να αποτυπώνει χαρακτηριστικά τις αντιθέσεις στο ευρωατλαντικό μπλοκ.

Η Κομισιόν συνέστησε την Παρασκευή να δοθεί καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ουκρανία, αλλά και στη Μολδαβία, ανακοίνωσε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισημαίνοντας ωστόσο ότι πρέπει να γίνουν πολλά βήματα σε τομείς, όπως «κράτος δικαίου, καταπολέμηση της διαφθοράς, θεμελιώδη δικαιώματα».

Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την ερχόμενη βδομάδα θα αποφασιστούν οι ευρωενωσιακές προοπτικές της Ουκρανίας, της Μολδαβίας και της Γεωργίας. Για την τελευταία η Κομισιόν προτείνει να της χορηγηθεί «ευρωπαϊκή προοπτική», αλλά όχι ακόμα καθεστώς υποψήφιας χώρας.

Είχε προηγηθεί η στήριξη των ηγετών της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ρουμανίας στην υποψηφιότητα της Ουκρανίας και της Μολδαβίας, κατά την επίσκεψη στο Κίεβο, τονίζοντας βέβαια ότι θα είναι μια μακρά διαδικασία.

«Η Ουκρανία κανονικά δεν έπρεπε να είναι υποψήφια. Η υποψηφιότητα σημαίνει μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει για χρόνια, η Σερβία είναι τέτοιο παράδειγμα. Είναι μόνο ένα κεφάλαιο στις διαπραγματεύσεις. Το κάνουμε γιατί βρίσκονται σε εξέλιξη στρατιωτικές δραστηριότητες και πιστεύουμε ότι είναι σωστό», είπε χαρακτηριστικά ο Γάλλος Πρόεδρος, εκφράζοντας την επείγουσα γεωπολιτική πραγματικότητα που επιβάλλει η Ουκρανία να «δεθεί» με την ΕΕ.

Στην απόφαση για υποψηφιότητα σε Ουκρανία και Μολδαβία βαραίνει και ο ανταγωνισμός της ΕΕ με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, που προωθούν δικές τους συμμαχίες στην περιοχή, απέναντι στις Βρυξέλλες.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία επιταχύνει ανακατατάξεις και νέες ιμπεριαλιστικές «συμμαχίες» μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα, με τη Βρετανία να προχωράει συμμαχικά σχήματα με την Πολωνία, την Ουκρανία και τα κράτη της Βαλτικής.

Ετσι, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπ. Τζόνσον και ο Πολωνός Πρόεδρος, Α. Ντούντα, ανακοίνωσαν στις αρχές Απρίλη την Κοινή Επιτροπή Βρετανίας - Πολωνίας, για βαθιά, στρατηγική συνεργασία σε θέματα Αμυνας και Ασφάλειας, στις Ενοπλες Δυνάμεις, στις υπηρεσίες πληροφοριών και μέσω ενός νέου προγράμματος συνεργασίας στην αμυντική βιομηχανία.

Τα δύο κράτη θέλουν να διασφαλίσουν «ότι η τρέχουσα συνεργασία στην ευρωπαϊκή ασφάλεια θα διευρυνθεί και θα ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες».

Η «συμμαχία» έχει στο επίκεντρο την ιμπεριαλιστική σύγκρουση στην Ουκρανία, με μακροπρόθεσμο συντονισμό στις προμήθειες όπλων και την εκπαίδευση στρατιωτών, εκσυγχρονισμό του ουκρανικού στρατού και αντικατάσταση των εξοπλισμών σοβιετικής εποχής με εξοπλισμούς δυτικής τεχνολογίας ΝΑΤΟικών προδιαγραφών.

Η ιταλική εφημερίδα «Corriere della Sera» έχει γράψει πως ο Τζόνσον κατά την επίσκεψή του στο Κίεβο την ίδια περίοδο διαβίβασε στον Ουκρανό πρόεδρο την ιδέα μιας λεγόμενης «Ευρωπαϊκής Κοινοπολιτείας» μεταξύ Βρετανίας, Πολωνίας, χωρών της Βαλτικής και Ουκρανίας, ως «ένα νέο σύστημα πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών συμμαχιών - εναλλακτικό στην ΕΕ», δεδομένης της «δυσπιστίας των κρατών προς τις Βρυξέλλες». Τότε είχε θεωρηθεί πως η στάση του Κιέβου θα εξαρτηθεί ίσως και από την ενταξιακή του πορεία στην ΕΕ...

Η Ουάσιγκτον «θα υποστήριζε» την ιδέα μιας νέας «συμμαχίας για την ασφάλεια», που θα μπορούσε να περιλαμβάνει την Ουκρανία, τη Βρετανία, την Πολωνία, τις χώρες της Βαλτικής και πιθανά την Τουρκία, δήλωσε πριν λίγες μέρες η μόνιμη Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, Τζ. Σμιθ.

Επιπλέον η Βρετανία ηγείται στην «Κοινή Εκστρατευτική Δύναμη» (Joint Expeditionary Force), ένα σχήμα που περιλαμβάνει 10 χώρες της Βόρειας Ευρώπης (Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Δανία, Ισλανδία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία), δημιουργήθηκε το 2012, αλλά είναι ιδιαίτερα ενεργό μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Στην Κοινή Επιτροπή Βρετανίας - Πολωνίας αναφέρθηκε με έμφαση η Βρετανίδα ΥΠΕΞ, Λιζ Τρας, μιλώντας προ ημερών στο κοινοβούλιο, όπου ξεκαθάρισε μεταξύ άλλων πως η Βρετανία θα συνεχίσει να αποκρούει τη «ρωσική επιθετικότητα» σε αυτή την «κρίσιμη στιγμή», όπου «ορισμένοι - έξω από την Ουκρανία - αμφισβητούν εάν ο ελεύθερος κόσμος μπορεί να διατηρήσει την υποστήριξή του και ισχυρίζονται ότι έχουν αρχίσει να κουράζονται από τον πόλεμο».

Η Βρετανία θα συνεχίσει να στέλνει στην Ουκρανία βαριά όπλα και ταυτόχρονα θα την στηρίξει στις διαπραγματεύσεις, είπε η Τρας. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να πιεστεί η Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη με τρόπο που δεν θα αποδεχόμασταν ποτέ», ξεκαθάρισε την ίδια μέρα που οι τρεις Ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονταν στο Κίεβο, χωρίς να αναφέρει από ποιες κυβερνήσεις προέρχονται αυτές οι πιέσεις.

«Μέσω της G7 και του ΝΑΤΟ κάνουμε ό,τι μπορούμε για να ενισχύσουμε το χέρι της Ουκρανίας. Πρέπει επίσης να βεβαιωθούμε ότι θα συμμετέχουν οι φίλοι μας από τη Βαλτική και την Πολωνία» στις διαπραγματεύσεις, τόνισε η Βρετανίδα ΥΠΕΞ.

Την ίδια στιγμή, η Βρετανία διεκδικεί δυναμικά και την «πίτα» της ανοικοδόμησης «όσο το δυνατόν γρηγορότερα» και προωθεί το δικό της «σχέδιο Μάρσαλ», είπε η Τρας.

Την Παρασκευή επισκέφτηκαν το Λονδίνο εκπρόσωποι της Ουκρανίας και επιχειρηματικά στελέχη, προκειμένου να συζητηθεί η συμμετοχή βρετανικών ομίλων σε επενδύσεις σε υποδομές, Ενέργεια, μεταφορές, στην αποκατάσταση ιδιωτικών επιχειρήσεων.

«Χωρίς τη βοήθεια των Δυτικών εταίρων μας δεν θα μπορέσουμε να κερδίσουμε τον πόλεμο», προειδοποίησε η Ουκρανίδα υφυπουργός Αμυνας. Κάλεσε τους «συμμάχους» στο ΝΑΤΟ να λυθεί το πρόβλημα των καθυστερήσεων στις παραδόσεις όπλων, προειδοποιώντας πως «δεν μπορούμε να περιμένουμε για μεγάλο διάστημα, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη», ιδίως στο Ντονμπάς, όπου οι μάχες θα «δώσουν μια ένδειξη» για τη συνολική πορεία του πολέμου.

Στο περιθώριο της ΝΑΤΟικής Συνόδου των υπουργών Αμυνας (15-16 Ιούνη) συναντήθηκε η «Ομάδα Επαφής για την άμυνα της Ουκρανίας», πρωτοβουλία στην οποία πρωτοστατούν οι ΗΠΑ για τον συντονισμό της στρατιωτικής «βοήθειας» δεκάδων κρατών στο Κίεβο.

Η Ουκρανία αντιμετωπίζει μια κομβική στιγμή στο πεδίο της μάχης, «δεν έχουμε την πολυτέλεια να τα παρατήσουμε και να χάσουμε την ορμή», είπε ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Λ. Οστιν, τονίζοντας πως «το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό».

Οι χώρες του ΝΑΤΟ θα συνεχίσουν να προμηθεύουν την Ουκρανία με σύγχρονα βαρέα όπλα, όπως αντιαεροπορικά συστήματα και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, αλλά «απαιτείται χρόνος», σημείωσε ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ. «Πρόκειται για όπλα με τις προδιαγραφές του ΝΑΤΟ, πράγμα που επιβάλλει εκπαίδευση, συντήρηση», ανέφερε, «και η μετάβαση από το στρατιωτικό υλικό της σοβιετικής περιόδου στο σύγχρονο υλικό του ΝΑΤΟ είναι δύσκολη και απαιτητική».

Πρόσθεσε δε ότι στη Σύνοδο Κορυφής της Μαδρίτης το ΝΑΤΟ αναμένεται να συμφωνήσει ένα συνολικό πακέτο «βοήθειας» για την Ουκρανία, ώστε μακροπρόθεσμα να αντικαταστήσει τα οπλικά συστήματα σοβιετικής εποχής με δυτικά συστήματα, επιβεβαιώνοντας πως η σύγκρουση Δύσης - Ρωσίας έχει βάθος χρόνου ανεξάρτητα από την εξέλιξη του πολέμου.

Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν νέο πακέτο στρατιωτικής «βοήθειας» προς το Κίεβο, ύψους 1 δισ. δολαρίων, το οποίο περιλαμβάνει και αντιπλοϊκά πυραυλικά συστήματα, προηγμένα συστήματα πυραύλων, βλήματα για το πυροβολικό και τα χόβιτζερ.

Η Γαλλία θα στείλει στην Ουκρανία άλλα 6 αυτοκινούμενα πυροβόλα Caesar, επιπλέον των 12 που έχει ήδη παραδώσει. Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, ζήτησε από τη γαλλική βιομηχανία όπλων «Nexter» να τεθεί σε «λειτουργία πολέμου» και να κατασκευάσει πολύ πιο γρήγορα Caesar για τον γαλλικό στρατό.

Η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα προμηθεύσει τον ουκρανικό στρατό με 3 αυτοκινούμενα συστήματα εκτόξευσης πολλαπλών πυραύλων «MARS II», τα οποία θα παραδοθούν τέλη Ιούλη ή τον Αύγουστο, αφότου ο ουκρανικός στρατός έχει εκπαιδευτεί.

«Αυτήν τη στιγμή εκπαιδεύουμε τον ουκρανικό στρατό σε υπερσύγχρονα όπλα, το αυτοκινούμενο οβιδοβόλο "Howitzer 2000" και το αντιαεροπορικό άρμα "Gepard"», σύμφωνα με τον Γερμανό καγκελάριο, Ολ. Σολτς. Επανέλαβε δε τις δεσμεύσεις της γερμανικής κυβέρνησης να στείλει το σύγχρονο σύστημα αεράμυνας «Iris-T» και το ειδικό ραντάρ «Cobra».