Το μνημόνιο υπεγράφη κατά τη συνάντηση των Τούρκων και Λίβυων υπουργών Εξωτερικών, Αμυνας, Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων, και δίνει τη δυνατότητα σε τουρκικές εταιρείες να πραγματοποιούν έρευνες στην ΑΟΖ της Λιβύης.

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε κατόπιν με την υπουργό Εξωτερικών της Λιβύης, Νέκλα Μανγκούς, ο Μ. Τσαβούσογλου είπε ότι «η συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που μόλις υπογράψαμε στοχεύει στη συνεργασία με τουρκικές εταιρείες και λιβυκές εταιρείες, για την εξερεύνηση και γεώτρηση, με μια αμοιβαία συνεργασία τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα».

Ερωτηθείς για μια πιθανή αντίδραση από την Ελλάδα και τη Γαλλία μετά την υπογραφή των τελευταίων συμφωνιών, ο Τσαβούσογλου είπε ότι τρίτες χώρες δεν έχουν δικαίωμα να παρεμβαίνουν σε συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών.

Η Λίβυα ΥΠΕΞ, από την πλευρά της, χαιρέτισε την «πολύ σημαντική» συμφωνία που επιτεύχθηκε, εξυπηρετεί «τα συμφέροντα και των δύο χωρών» και είναι πιθανό να συμβάλει μακροπρόθεσμα στην άμβλυνση των ελλείψεων φυσικού αερίου που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το μνημόνιο υπεγράφη εν μέσω διαφωνιών στη Λιβύη, όπως αποτυπώθηκαν στην απουσία του υπουργού Πετρελαίου Μοχάμεντ Αούν αλλά και σε ανάρτηση στο Twitter του κοινοβουλίου που εδρεύει στο Τομπρούκ, με τον πρόεδρό του Αγκίλα Σάλεχ να χαρακτηρίζει τη συμφωνία «παράνομη», καθώς λέει ότι η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά, «της οποίας η θητεία έχει λήξει, δεν είναι εξουσιοδοτημένη να κλείνει διεθνείς συμφωνίες».

Σε ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών τονίζει ότι «παρακολουθεί ιδιαίτερα στενά τις εξελίξεις στη Λιβύη», καθώς «η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας», ενώ υπενθύμιζε ότι η Ελλάδα «έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας», και παράλληλα «διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας, ορίζεται με τη μέση γραμμή». Τέλος, επισημαίνει ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. «Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται. Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω "μνημονίου" θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και, αναλόγως της βαρύτητάς της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ και ΝΑΤΟ», στη γνωστή γραμμή εφησυχασμού για τον βρώμικο ρόλο που παίζουν αυτά τα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Επιπλέον, διπλωματικές πηγές ανάφεραν σχετικά ότι «ο σεβασμός της συμφωνίας Ελλάδας - Αιγύπτου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ του 2020 είναι απολύτως ζωτικής σημασίας. Δεν θα επιτραπεί η παραβίασή της και η πυροδότηση ακόμη μίας εστίας έντασης στη Μεσόγειο».

Σε αυτό το φόντο άλλωστε, ο Ν. Δένδιας έσπευσε να συνομιλήσει τηλεφωνικά με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σαμέχ Σούκρι. Οπως αναφέρεται αρμοδίως, «αμφότερες πλευρές αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης». Συμφωνήθηκε επίσης ο Ελληνας ΥΠΕΞ να μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την προσεχή Κυριακή.

Ακολούθησε συνάντηση του ΥΠΕΞ και με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζορτζ Τζέιμς Τσούνις, με τον οποίο συζήτησε τις εξελίξεις στη Λιβύη, ενώ προηγουμένως είχε συναντήσει για το ίδιο θέμα και τον πρέσβη της Γαλλίας Πατρίκ Μεζονάβ.

Αργότερα χτες σε δήλωση του ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πίτερ Στάνο σημείωνε πως «Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα (legal consequences) για τρίτα κράτη», ενώ πρόσθετε πως «απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις για το περιεχόμενο» της νέας συμφωνίας.

Στο μεταξύ, επί του πεδίου, 3 με 6 Οκτώβρη γίνεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά η τετραμερής αεροναυτική άσκηση μεταξύ Ελλάδας, Κυπριακής Δημοκρατίας, Γαλλίας και Ιταλίας, με την επωνυμία «Eunomia 3-22», στην Ανατολική Μεσόγειο. Η άσκηση ξεκίνησε το 2020 ως «τετραμερής πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της ασταθούς κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο».