Σε όλο της το μεγαλείο αναδεικνύεται βδομάδα τη βδομάδα η νοσοκομειούπολη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, που βρίσκεται στο ύψωμα Σκάλα του Γράμμου.

Το τριήμερο 27-29 Οκτώβρη, δεκάδες μέλη του ΚΚΕ από τις Οργανώσεις της Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Αττικής συντόνισαν ξανά τα βήματά τους στα μονοπάτια του Γράμμου, προσφέροντας εκατοντάδες εργατοώρες εξειδικευμένης εργασίας για την αποκάλυψη και ανάδειξη ενός προς ένα των κτισμάτων που συγκροτούσαν το μεγάλο νοσοκομείο του ΔΣΕ στον Γράμμο.

Ο Τομέας Κατασκευών της ΚΟ Αττικής είχε μια αυτονόητη ειδική συμβολή στην ανάδειξη ενός δικτύου χαρακωμάτων και χώρων υπόγειας κάλυψης των τραυματιών σε περιπτώσεις αεροπορικής απειλής.

Ξεχωριστή ήταν και αυτή τη φορά η συμβολή των συντρόφων από τη Θεσσαλονίκη, που συνέχισαν την ανασκαφή στους θαλάμους του βόρειου τομέα της νοσοκομειούπολης.

Οι σύντροφοι από τα Γρεβενά, την Κοζάνη και την Καστοριά συνέβαλαν ειδικά με τις γνώσεις και την εμπειρία τους από την εργασία τους σε δάση της περιοχής.

Οι σύντροφοι από τα Γιάννενα ανέδειξαν στον νότιο τομέα της νοσοκομειούπολης έναν ακόμα από τους μεγάλους θαλάμους, ενώ στον ίδιο τομέα προχώρησαν αρκετά οι εργασίες για τη χάραξη και τον καθαρισμό των μονοπατιών που συνδέουν τους θαλάμους, ώστε να μπορεί άνετα ο επισκέπτης να κινείται με ασφάλεια στο πυκνό δάσος.

Αξιοποιήθηκαν και αυτή τη φορά τα υπολείμματα μιας εκμετάλλευσης που είχε κάνει στην περιοχή ένας υλοτομικός συνεταιρισμός, καθώς τα υπόλοιπα των κλαδιών που δεν αξιοποιούνται εμπορικά, έγιναν το χρήσιμο υλικό για την πλευρική οριοθέτηση των μονοπατιών.

Αρκετό υλικό απέδωσαν και οι ανασκαφικές εργασίες σε ορισμένα σημεία, καθώς βγήκαν στο φως σκεύη και εργαλεία δηλωτικά της χρήσης του χώρου εκείνη την εποχή.

Θυμίζουμε ότι το μεγάλο νοσοκομείο του Γράμμου άρχισε να κατασκευάζεται την άνοιξη του 1948, για να καλύψει τις ανάγκες της αποφασιστικής μάχης που αναμενόταν να δοθεί στην περιοχή το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου.

Το νοσοκομείο δεν ήταν μόνο θάλαμοι νοσηλείας και χειρουργεία, αλλά και ένα ολόκληρο συγκρότημα υποστήριξης της λειτουργίας του, από τους χώρους στρατωνισμού έως τα μαγειρεία, τη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος κ.ά. Τα αποτελέσματα των ανασκαφικών εργασιών αποδίδουν στον κάθε χώρο τον χαρακτήρα της χρήσης του.

Οι εργασίες που γίνονται εδώ και αρκετούς μήνες για την ανάδειξη της νοσοκομειούπολης του ΔΣΕ έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον και ενός πλήθους κόσμου που επισκέπτεται τον Γράμμο για φυσιολατρικούς ή ιστορικούς λόγους.

Ετσι δεν είναι λίγες οι φορές που ανάμεσα στα συνεργεία που εργάζονται εκεί, κυκλοφορούν και πεζοπόροι που προσθέτουν στο πρόγραμμά τους μια επίσκεψη στους χώρους του νοσοκομείου, όπου από πρώτο χέρι έρχονται σε επαφή με μια από τις σημαντικότερες στιγμές της ιστορίας της ταξικής πάλης στη χώρα μας.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί και μια ιδιαίτερη πλευρά, αυτή της συμβολής με διάφορους τρόπους των κατοίκων των γύρω χωριών, κύρια του Νεστορίου και του Κεφαλοχωρίου, σε ζητήματα επιμελητείας, καθώς δεν είναι εύκολη πάντα η λύση προβλημάτων διατροφής και στέγασης για δεκάδες εθελοντές που εργάζονται στο δάσος της Σκάλας.

Η πρόοδος των εργασιών αναδεικνύει όλο και περισσότερες ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν με οικονομικό - υλικό τρόπο, μέχρι την ώρα που το σύνολο του έργου θα αποδοθεί στο κοινό.