Υπήρξαν φορές που δεν ζούσα μες στον εαυτό μου, υπήρξαν και φορές που έζησα τη ζωή των άλλων.

Από ό,τι έχω αφήσει γραμμένο σε τούτες τις σελίδες, πάντα - όπως γίνεται στις αλέες κάθε φθινόπωρο και όπως γίνεται στα αμπέλια όταν είναι καιρός - τα μεν κίτρινα φύλλα θα σκορπίζονται και θα πεθαίνουν, τα δε σταφύλια θα ζουν ξανά τη ζωή τους στο ευλογημένο κρασί.

Η ζωή μου είναι ζωή που φτιάχτηκε από όλες τις ζωές: Από τις ζωές του ποιητή όλες».

Ετσι ξεκινάνε τα απομνημονεύματα του Χιλιανού μα και παγκόσμιου κομμουνιστή ποιητή Πάμπλο Νερούδα, τα οποία κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις «Gutenberg» με τίτλο «Τη ζωή μου, ομολογώ, την έζησα». Η μετάφραση και οι σημειώσεις είναι του Γιώργου Κεντρωτή, καθηγητή του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιόνιου Πανεπιστημίου.

Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ανάγνωσμα, που περιέχει τις συναρπαστικές περιπέτειες ενός σπουδαίου ανθρώπου, αλλά αποτελεί και μια συγκλονιστική τοιχογραφία του 20ού αιώνα μέσα από τη διεισδυτική και τρυφερή μάτια του Χιλιανού ποιητή. Ξεκινά με τη γέννηση του ποιητή σε μια θλιβερή επαρχία του Νότου της Χιλής και φτάνει μέχρι τρεις μέρες πριν τον θάνατό του... Ετσι, ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο έχει την ευκαιρία να γνωρίσει και τον ποιητή και τον άνθρωπο Νερούδα, αλλά και τις κουλτούρες όλων των χωρών που επισκέφτηκε.

Η νέα έκδοση παρουσιάστηκε χθες στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ. Παρευρέθηκαν ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, και η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ.

Την εκδήλωση άνοιξε ο Κώστας Δαρδανός από τις εκδόσεις «Gutenberg», σημειώνοντας ότι ο εκδοτικός οίκος, που γιορτάζει φέτος τα 60 του χρόνια, είναι από την αρχή κιόλας της πορείας του δεμένος με το έργο του Νερούδα, καθώς πριν 50 χρόνια κυκλοφόρησε το «Γενικό Ασμα» («Κάντο Χενεράλ») σε μετάφραση Δανάης Στρατηγοπούλου. Οπως ανέφερε πριν δώσει τον λόγο στους ομιλητές, «χωρίς ποιητές δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, γι' αυτό και σήμερα τιμάμε τον κομμουνιστή ποιητή Πάμπλο Νερούδα».

Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος και βουλευτής του ΚΚΕ Σεμίνα Διγενή.

Για την παρακαταθήκη του Νερούδα, αλλά και γιατί η ποίησή του είναι αναγκαία, μίλησε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας.

Τις μνήμες της από τη γνωριμία και τη συνάντησή της με τον Νερούδα μοιράστηκε με το κοινό η σπουδαία Μαρία Φαραντούρη. Αφού ευχαρίστησε τον Γ. Κεντρωτή για τη συγκεκριμένη δουλειά, στάθηκε πιο αναλυτικά στο τι ήταν αυτό που ένωσε τους δύο μεγάλους δημιουργούς, τον Νερούδα και τον Μίκη Θεοδωράκη. Οπως είπε, η συμμετοχή τους στους αγώνες, η αίσθηση του χρέους, ο διακαής τους πόθος για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη ήταν οι «κοινοί τόποι» όπου συναντήθηκαν. Και γύρισε τους παρευρισκόμενους 50 χρόνια πίσω, τότε που ο Μίκης Θεοδωράκης, εκπροσωπώντας την ελληνική αντίσταση ενάντια στη χούντα, προσκλήθηκε από τον Πρόεδρο της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο οποίος του προσέφερε τη «Βίβλο των λαών της Λατινικής Αμερικής», το «Κάντο Χενεραλ». «Ο Μίκης συνεπαρμένος γυρνάει στο Παρίσι και αρχίζει να συνθέτει. Ο Πέτρος Πανδής και εγώ ήμασταν μάρτυρες της έμπνευσής του», τόνισε χαρακτηριστικά η Μ. Φαραντούρη.

Παρών στις πρόβες - συνέχισε - ήταν και ο Χιλιανός ποιητής, ο οποίος υποδείκνυε στον Μίκη τα κομμάτια που έπρεπε να μελοποιηθούν για να βγαίνει και το κατάλληλο νόημα, αλλά και να βοηθά τους ερμηνευτές στο πώς έπρεπε να προφέρουν τις λέξεις. «Ηταν ο πρώτος ακροατής του έργου, συγκινημένος που μας άκουγε να τραγουδάμε στη γλώσσα του...». Η αρχική σκέψη ήταν να δοθεί μια μεγάλη συναυλία στη Χιλή, όπου θα παρουσιαζόταν το έργο και θα εκφραζόταν και η αλληλεγγύη στον δοκιμαζόμενο από τη χούντα ελληνικό λαό. Αφηγητής θα ήταν ο ποιητής. Η δικτατορία του Πινοσέτ, όμως, άλλαξε το σχέδιο. Ετσι, η πρώτη παρουσίαση κομματιών του έργου έγινε στο Μεξικό και η ολοκληρωμένη του παρουσίαση στην Ελλάδα το 1975, και αφιερώθηκε στον λαό της Χιλής. Οπως σημείωσε η Μ. Φαραντούρη, το «Κάντο Χενεράλ» είναι ένα «έργο καταλόγου», έχει παρουσιαστεί σε 39 χώρες. «Οι παλαιότεροι συγκινούνται και οι νεότεροι γνωρίζουν έναν άλλο Θεοδωράκη...».

Ο Γ. Κεντρωτής, αφού ευχαρίστησε όλους τους ομιλητές, είπε ότι ο Νερούδα είναι η μεγάλη του αγάπη από τα νεαρά του χρόνια. «Ο Νερούδα είναι μια ολόκληρη ήπειρος λόγου». Είναι ένας Λατινοαμερικάνος που μιλά Ισπανικά, συνέχισε, και όπως ο ίδιος ο ποιητής έλεγε, κανονικά θα έπρεπε να μισούμε τους Ισπανούς κατακτητές, αλλά τους ευχαριστούμε για τη γλώσσα... Η γλώσσα του Νερούδα, πρόσθεσε ο Γ. Κεντρωτής, είναι διαλεκτική μείξη του ντόπιου στοιχείου με τη λόγια γλώσσα των μεγάλων ποιητών της Ισπανίας, ενώ βασίστηκε και στη σύντομη μεν αλλά γερή παράδοση ποιητών της Λατινικής Αμερικής.

Οσοι παρευρέθηκαν στην παρουσίαση είχαν τη χαρά και την τιμή να ακούσουν έναν από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς μας, τον Νικήτα Τσακίρογλου, να απαγγέλει αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα, που ο ίδιος επέλεξε. Ετσι, ακούσαμε για την πρώτη ποιητική απόπειρα του Νερούδα, για την πρώτη του λογοτεχνική κριτική, για την γυναίκα του ποιητή, αλλά και για τις δραματικές ώρες μετά τη δολοφονία του Αλιέντε και τον «Αποχαιρετισμό». «Η ζωή είναι φτιαγμένη από τις μυστηριώδεις ουσίες της νύχτας που πεθαίνει και της αυγής που γεννιέται. Και σε εσάς, μαζί με κάθε απάντηση που μόλις πήρατε, ας γεννιέται και μια νέα ερώτηση. Ας πάμε να βρούμε λοιπόν το αύριο, κυρίες και κύριοι. Το μυστήριο του αύριο».