Με συζητήσεις για το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας σε Ελλάδα και Ευρώπη, σε συνθήκες πολεμικής προπαρασκευής και με το φάσμα μιας νέας καπιταλιστικής κρίσης να απλώνεται μπροστά, έγινε στις αρχές της βδομάδας η διήμερη «Διεθνής Διάσκεψη για την Ειρήνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη», που διοργάνωσαν από κοινού το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα και το Ιδρυμα Ζάεφ στην Αθήνα.

Στα πάνελ παρέλασαν στελέχη της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας που τα κόμματά τους συμμετέχουν στις ευρωκοινοβουλευτικές ομάδες των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και των Πρασίνων. Αντίστοιχα, στο κοινό βρέθηκε η εγχώρια σοσιαλδημοκρατία, στελέχη και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ - με τον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου να καταχειροκροτείται - και της Νέας Αριστεράς.

Κυρίαρχη θέση στο πρόγραμμα της διάσκεψης είχε η ΝΑΤΟική Συμφωνία των Πρεσπών, ως καθοριστικό βήμα για την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Βαλκανίων, με τους συμμετέχοντες να αναγνωρίζουν στο σύνολό τους τον ρόλο που έπαιξε η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην ισχυροποίηση της αμερικανοΝΑΤΟικής παρουσίας στα Βαλκάνια, ανταγωνιστικά προς την Κίνα και τη Ρωσία.

Ενας από αυτούς ήταν και ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για το ονοματολογικό, Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος ευχαρίστησε για τη συνδρομή τους στην επίτευξη της Συμφωνίας την ηγεσία της ΕΕ και «πολλούς Αμερικανούς» που, όπως είπε, «βοήθησαν παραπλεύρως». Πρόσθεσε ότι «η Συμφωνία είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για τις δύο χώρες, αλλά για όλη την περιοχή και πέρα από αυτή» και την παραλλήλισε με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και τη Συμφωνία του Ντέιτον.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Jens Plotner, πρώην πρέσβης της Γερμανίας στην Ελλάδα και νυν διπλωματικός σύμβουλος του καγκελάριου της Γερμανίας, αναφερόμενος στα Ελληνοτουρκικά είπε με νόημα ότι «χρειαζόμαστε περισσότερη διπλωματία τύπου "Πρεσπών"» προκειμένου η ΕΕ να αναβαθμίσει τον γεωπολιτικό της ρόλο στην ευρύτερη περιοχή.

Ιδιαίτερα αποκαλυπτική ήταν η παρέμβαση του Μουσταφά Αϊντίν, προέδρου του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων της Τουρκίας και διευθυντή του Ελληνοτουρκικού Φόρουμ. Ερωτηθείς πόσο μακριά είμαστε από μια «συμφωνία τύπου Πρεσπών στις ελληνοτουρκικές σχέσεις», απάντησε πως ο κύριος λόγος που οι κυβερνήσεις των δύο χωρών έχουν αποτύχει να υπογράψουν συμφωνίες είναι ότι «δεν είχαν προετοιμάσει το κοινό τους», αποκαλύπτοντας έμμεσα και το πραγματικό περιεχόμενο του ευρωατλαντικού «οδικού χάρτη» πίσω από τα παζάρια για τα Ελληνοτουρκικά.

«Η ομαλοποίηση των σχέσεων δεν φτάνει, δεν είναι λύση», είπε, «το έχουμε ξαναπροσπαθήσει (...) Αποτύχαμε να υπογράψουμε συμφωνίες για τον λόγο που υπάρχει και σήμερα. Γιατί οι κυβερνήσεις δεν είχαν προετοιμάσει το κοινό τους. Ο συμβιβασμός είναι μια άσχημη λέξη. Εχει αρνητικές αποχρώσεις, δεν αρέσει ούτε στους Ελληνες ούτε στους Τούρκους. (...) Οποιαδήποτε βιώσιμη λύση πρέπει να ενέχει τον συμβιβασμό».

Το πρώτο βήμα, σύμφωνα με τον Αϊντίν, είναι η προετοιμασία των λαών από τις δύο κυβερνήσεις να αποδεχτούν «ότι η λύση δεν θα είναι η βέλτιστη. Υπάρχουν ομάδες που θέλουν το βέλτιστο, αλλά αυτό δεν θα οδηγήσει στην ειρήνη». Ανέφερε ακόμα πως η οποιαδήποτε «ρεαλιστική λύση» στις ελληνοτουρκικές διαφορές «θα βασίζεται στα κοινά συμφέροντα και στους κοινούς συμβιβασμούς», και θα έχει στο επίκεντρο «την αυξημένη οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο κρατών».

Τόνισε επίσης πως «δυνητικό πεδίο διατάραξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων συνεχίζει να αποτελεί το Κυπριακό», που παρά το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης και ο Ερντογάν αποφάσισαν να το «βάλουν σε αναστολή» και «το πολιτικό περιβάλλον του νησιού δεν είναι στη καλύτερη φάση για διαπραγματεύσεις», σταδιακά θα πρέπει να προχωρήσουν τα παζάρια και σε αυτό το θέμα.

«Η (ενεργειακή) διασυνδεσιμότητα της Ελλάδας προς τον βορρά είναι κάτι που οι ΗΠΑ στηρίζουν πολύ δυναμικά, συνδέεται αυτό και με τη Συμφωνία των Πρεσπών», είπε στην ομιλία του ο ...γνώριμος από τα παλιά πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα και νυν υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ενεργειακών πόρων, Τζέφρι Πάιατ, αναδεικνύοντας τον κρίσιμο ρόλο της Συμφωνίας των Πρεσπών στην προώθηση των ενεργειακών σχεδιασμών του ευρωατλαντικού άξονα στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή, ως αναγκαίο στοιχείο της ενεργειακής απεξάρτησης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

«Η Συμφωνία των Πρεσπών είχε τόσο μεγάλη σημασία διότι εκείνη επέτρεψε να ξεκινήσει η συζήτηση για τη διασύνδεση και τη συνεργασία», είπε, τονίζοντας πως το ζήτημα της ενεργειακής διασύνδεσης της περιοχής βρέθηκε ψηλά στην ατζέντα του ως πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα.

«Ενα σημαντικό παράδειγμα που στήριξαν οι ΗΠΑ ήταν ο διασυνδετήριος που θα συνέδεε την Αλεξανδρούπολη, θα πήγαινε μέσω Β. Μακεδονίας για να υποκαταστήσει τις ροές και την ανασφάλεια του ρωσικού αερίου, και έτσι δημιουργεί και ευκαιρίες για βαθύτερη και στενότερη οικονομικοπολιτική συνεργασία. Θέλουμε το ίδιο να δούμε να συμβαίνει και στο κομμάτι των διασυνδετήριων ενεργειακών αγωγών», είπε.

Σε άλλο σημείο πρόσθεσε ότι «θέλουμε να αυξηθούν σημαντικά οι μεταφορές ποσοτήτων αερίου ή καυσίμων» και στάθηκε ιδιαίτερα στον ρόλο της ΔΕΗ ΑΕ ως μοχλού άσκησης ενεργειακής πολιτικής για τα συμφέροντα του ευρωατλαντικού άξονα «στο σύνολο της Δυτικής Βαλκανικής, μέχρι τον βορρά, μέχρι την Ουκρανία».

Δεν παράλειψε βέβαια να αποδώσει τα εύσημα και στην κυβέρνηση της ΝΔ, σημειώνοντας πως «με χαρά άκουσα τον Κυρ. Μητσοτάκη να μιλάει για τη σημασία του κάθετου διαδρόμου, ενός έργου το οποίο θα διευκολύνει τη μεταφορά Ενέργειας και θα δημιουργήσει διασυνδέσεις που αφορούν και την τεχνολογία». Κατέληξε λέγοντας ότι η Αλεξανδρούπολη και η Θεσσαλονίκη μπορούν να αποτελέσουν πύλες για μεταφορά Ενέργειας μέσω της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, μέχρι τη Μολδαβία και τη Ρουμανία.

Εντονα απασχόλησε τη διάσκεψη η ανασυγκρότηση της σοσιαλδημοκρατίας σε Ελλάδα και ΕΕ, την οποία παρουσίασαν ως αναγκαία να συμβεί, αξιοποιώντας και το σκιάχτρο της ανόδου της ακροδεξιάς, για την οποία βέβαια η σοσιαλδημοκρατία, και ως κυβέρνηση σε κράτη - μέλη της ΕΕ και ως αντιπολίτευση, έχει μεγάλη ευθύνη.

Η ίδια η συνδιάσκεψη ήταν μια ηχηρή παρέμβαση στις διεργασίες που επιταχύνθηκαν μετά τις ευρωεκλογές για την αναπαλαίωση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα, προκειμένου να αποκαταστήσει τον ρόλο της ως υποδοχέα της λαϊκής δυσαρέσκειας και ως κυβερνητικής εναλλακτικής για τα συμφέροντα του κεφαλαίου και των συμμάχων του.

Τον τόνο ως προς αυτό έδωσε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, που αναφέρθηκε στην ανάγκη σύγκλισης των «προοδευτικών» δυνάμεων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, ζητώντας από τα κόμματα της εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας «να μην εξουδετερώνουν το ένα το άλλο με ανώφελους και άγονους εμφύλιους» και να αναλάβουν πρωτοβουλίες «ώστε να αποκτήσει ξανά η προοδευτική παράταξη προοπτική διακυβέρνησης» (βλ. αναλυτικά σελ. 12).

Αντίστοιχη ήταν η τοποθέτηση του δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα, παρά το γεγονός ότι ήταν καλεσμένος στο πάνελ με θέμα την «κλιματική κρίση». Από την πλευρά του ζήτησε έναν «ανοιχτό διάλογο» ανάμεσα στις αυτοαποκαλούμενες «προοδευτικές» δυνάμεις, προκειμένου να φτιάξουν «μια κοινή συνισταμένη» και να «δημιουργούν συγκλίσεις».

Με τη σειρά του ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις ευρωεκλογές, Βάλτερ Μπάιερ, υποστήριξε ότι «πρέπει να διαλέξουμε τον δρόμο που δείχνει η Αριστερά στη Γαλλία». Ως πρότυπο παρουσίασε το «λαϊκό μέτωπο» στη Γαλλία και ο πρώην πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, υποστηρίζοντας την ανάγκη «όλες οι δυνάμεις, δημοκρατικές, αριστερές, σοσιαλδημοκρατικές, σοσιαλιστικές, πράσινες, φιλελεύθερες, να μπορέσουν να συνεργαστούν με τον α' ή β' τρόπο για μια προοδευτική Ευρώπη, για προοδευτικά Βαλκάνια».

Στο ίδιο πνεύμα ήταν και οι ομιλίες των Ζόραν Ζάεφ και Φρανσουά Ολάντ. Μιλώντας για τις διεργασίες στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, ο Ζάεφ ανέφερε πως «αυτή η διάσκεψη έχει στόχο να ενώσει, να συνεισφέρει για την οικοδόμηση γεφυρών και συμμαχιών μεταξύ των μετριοπαθών και των δημοκρατών».

Δεν δίστασε μάλιστα να επικαλεστεί και τη θεωρία των «δύο άκρων», επιβεβαιώνοντας ότι η σοσιαλδημοκρατία έχει στο DNA της τον αντικομμουνισμό. Οπως είπε, «οι δημοκρατικές κοινωνίες σήμερα αντιμετωπίζουν αυξανόμενες τάσεις εξτρεμιστικών δυνάμεων. Είτε είναι αριστερών είτε δεξιών κατευθύνσεων, εκφράζουν απολυταρχισμό και πρέπει να ηττηθούν πολιτικά. Γι' αυτό η αντίσταση σε αυτήν την αυταρχικότητα και στον ολοκληρωτισμό από τις δημοκρατικές δυνάμεις είναι η κινητήρια δύναμη των προοδευτικών κοινωνιών».

Το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από το μέλλον της Γαλλίας, είπε από την πλευρά του ο Ολάντ και πρόσθεσε ότι σε μια ενδεχόμενη νίκη της Λεπέν «το σύνολο της Ευρώπης θα υποστεί τις συνέπειες αυτού που θα κληθεί να βιώσει ο γαλλικός λαός». Ποιες θα είναι αυτές οι συνέπειες, σύμφωνα με τον Ολάντ; Η αποδέσμευση της Γαλλίας από την οικονομική και στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας και το μπλοκάρισμα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, που όπως είπε θα προκαλέσει κρίση στην οικονομία της ΕΕ.

Βέβαια, από τις εξαγγελίες του κόμματος Λεπέν και την παρέμβαση των Γάλλων βιομηχάνων προκύπτει ότι και με κυβέρνηση Λεπέν η Γαλλία «θα σεβαστεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της» και ότι το πρόγραμμα της ακροδεξιάς «δεν είναι απειλή για την οικονομία», όπως συμβαίνει άλλωστε με κάθε συστημική δύναμη, που ενώ χρησιμοποιεί αντισυστημική ρητορεία για να εγκλωβίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια, όταν βρεθεί σε κυβερνητική θέση είναι ο καλύτερος «μαέστρος» στη διεύθυνση της αντιλαϊκής πολιτικής...