Δύο είναι οι λέξεις που μπορούν να αποδώσουν τα κύρια χαρακτηριστικά της σχέσης της κυβερνητικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ με το περιβάλλον, όπως εκφράστηκε από το 1994 μέχρι τώρα: Υποκρισία και Καταστροφή. Υποκρισία που διανθίζεται με κούφια λόγια και ακατάσχετες εξαγγελίες περί δήθεν «αειφόρου» και «βιώσιμης» ανάπτυξης που προσπαθεί να κρύψει τη σκληρή πραγματικότητα μιας αδυσώπητης αντιπεριβαλλοντικής καταστροφικής μανίας, όπως εκφράζεται από σωρεία νομοθετικών παρεμβάσεων και πρακτικών. Η εξήγηση είναι εύκολη: Η εξυπηρέτηση των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και των επιμέρους που συνδέονται με αυτά, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αντιλαϊκής της πολιτικής, περνά και πάνω από την καταστροφή του περιβάλλοντος.

Μόνο τις νομοθετικές παρεμβάσεις του τελευταίου χρόνου που αφορούν το περιβάλλον να κοιτάξει κανείς, εύκολα μπορεί να καταλάβει τα παραπάνω. Κορυφαία στιγμή η περιβαλλοντοκτόνα αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος, που άνοιξε διάπλατα τους ασκούς του Αιόλου για τη «νόμιμη» καταστροφή δασών και δασικών εκτάσεων. Ακολούθησαν: Ο νόμος που επιτρέπει την τσιμεντοποίηση των αιγιαλών και των παραλιών από περιώνυμα ιδιωτικά συμφέροντα. Ο εντελώς ψευδεπίγραφος νόμος «περί βιώσιμης ανάπτυξης στην Αττική», που μετατρέπει ολόκληρο το Λεκανοπέδιο σε μια απέραντη βιομηχανική ζώνη. Οι νόμοι για την εκτέλεση των Ολυμπιακών Εργων με βάση τους οποίους και στο όνομα του... αθάνατου ολυμπιακού πνεύματος αφανίζονται δασικές εκτάσεις και πολύτιμοι ελεύθεροι χώροι, μπαζώνονται θάλασσες και καταστρέφονται αρχαιολογικά μνημεία. Τέλος, ο νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα και προβλέπει την κατάργηση του Ν. 1650/86 για το περιβάλλον όσον αφορά την προέγκριση χωροθέτησης για τις πιο ρυπογόνες εγκαταστάσεις, αίροντας και τους ελάχιστους περιορισμούς στην ασύδοτη περιβαλλοντοκτόνα δράση του μεγάλου κεφαλαίου στη χώρα μας.

Και βέβαια, μπορούμε να πούμε ότι «δρυός πεσούσης, πας... Δρυς ξυλεύεται», για περιγράψουμε με την παράφραση αυτή του παλιού ρητού το τι μέλλει γενέσθαι με τα επερχόμενα νομοσχέδια που ετοιμάζει η κυβέρνηση, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση κατέχει ο νέος δασοκτόνος νόμος του υπουργείου Γεωργίας, με τον οποίο προβλέπεται ένας ευρείας κλίμακας αποχαρακτηρισμός δασών και δασικών εκτάσεων...

Ας δούμε, όμως πώς έχει η κατάσταση σε ορισμένους βασικούς τομείς του περιβάλλοντος, ύστερα από 8 χρόνια διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ.

1. Δάση και Δασικά Οικοσυστήματα: Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από το 1995 ως το 2000 σημειώθηκαν 8.900 πυρκαγιές που έκαψαν 7.700.000 στρέμματα περίπου δασών και δασικών εκτάσεων, ενώ την ίδια περίοδο αναδασώθηκαν μόλις 167.000 στρέμματα! Ακόμη και το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος στη συνοπτική έκθεσή του, που εκδόθηκε πέρσι, αναφέρει ότι η διαχείριση των προστατευόμενων δασικών περιοχών (10 Εθνικά Πάρκα, 19 Αισθητικά Δάση και ένα Μνημείο της Φύσης) είναι γενικά ανεπαρκής. Οπως επισημαίνει, «το βασικότερο εμπόδιο στην εφαρμογή της δασικής πολιτικής και στην προστασία των δασικών εκτάσεων από την αστικοποίηση είναι η έλλειψη ενός Εθνικού Σχεδιασμού για τα Δάση».

2. Χωροταξική και Οικιστική Πολιτική: Οπως επισημαίνει η ίδια έκθεση που επικαλεστήκαμε παραπάνω «κατά την περίοδο 1950-1980 το σύνολο σχεδόν των περιοχών που εντάσσονταν στο σχέδιο πόλης ήταν εκτάσεις αυθαιρέτων. Το αντίστοιχο ποσοστό για την περίοδο 1980-1995 (θα λέγαμε εμείς και μέχρι τώρα) άγγιξε το 80%». Η κυβέρνηση επομένως συνεχίζει την ίδια τακτική «πρώτα χτίζουμε και μετά πολεοδομούμε», προς εξυπηρέτηση των πελατειακών σχέσεων. Οπως προστίθεται στην ίδια έκθεση: «Στοιχείο - κλειδί της πολεοδομικής πολιτικής υπήρξε η επιδίωξη ελαχιστοποίησης των διατιθέμενων - δημόσιων και ιδιωτικών - πόρων για την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών. Η ένταξη εκτάσεων αυθαίρετης δόμησης στον αστικό ιστό οδήγησε στην οικοδόμηση των εναπομεινάντων ελεύθερων χώρων». Η ίδια η υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Β. Παπανδρέου πρόσφατα ομολόγησε ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός έπιασε πάτο. Από τις 104 μελέτες που είχαν ενταχθεί στο Β` ΚΠΣ έχουν τελειώσει μόλις οι 10! Ο δε χωροταξικός σχεδιασμός ακόμη αναμένεται να ολοκληρωθεί...

3. Προστατευόμενες περιοχές και Βιολογική Ποικιλότητα: Η χώρα μας περιλαμβάνει 270 περιοχές που αποτελούν το 20% της έκτασής της και έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα NATURA. Από τους 40 φορείς διαχείρισης που προβλέπεται να γίνουν μέχρι τώρα έχει συσταθεί μόνο ένας. Και μάλιστα μόλις προχτές η υπουργός ΠΕΧΩΔΕ εξήγγειλε ότι με νέο νομοθετικό πλαίσιο θα ελαττώσει την περιοχή προστασίας τους και θα παραδώσει ουσιαστικά τη διαχείρισή τους σε ιδιώτες...

4. Διαχείριση Αποβλήτων: Μόνο το γεγονός ότι παραμένουν ακόμη ενεργές 2.000 περίπου ανεξέλεγκτες χωματερές στη χώρα μας επιβεβαιώνει την αποτυχία της πολιτικής της κυβέρνησης και στον τομέα αυτό. Η χώρα μας άλλωστε είναι η πρώτη που έφαγε πρόστιμο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το θέμα αυτό με αφορμή τον Κουρουπητό. Οσον αφορά δε τη διαχείριση των 300.000 τόνων επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων που παράγονται κάθε χρόνο στη χώρα μας, ακόμη εκκρεμεί η κατασκευή των Κέντρων Διαχείρισής τους. Ετσι σημαντικές ποσότητες απορρίπτονται όπως όπως και ρυπαίνουν ανεξέλεγκτα.

5. Ποιότητα Ατμόσφαιρας: Η ατμοσφαιρική ρύπανση της Αθήνας είναι η πλέον γνωστή περίπτωση, αλλά δεν είναι η μόνη. Ατμοσφαιρική ρύπανση υπάρχει πλέον και σε όλες τις άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, όπως η Θεσσαλονίκη, ο Βόλος, η Πάτρα, το Ηράκλειο κ.λπ. Μπορεί στην Αθήνα οι κυβερνώντες να επικαλούνται την πρόσκαιρη μείωση ορισμένων ρύπων για να θριαμβολογήσουν, γεγονός όμως παραμένει ότι υπάρχει αύξηση σε άλλους, όπως το όζον, ενώ εμφανίζονται πλέον οι πιο απειλητικοί «μοντέρνοι» ρύποι, όπως το βενζόλιο, το τολουόλιο και τα αιωρούμενα σωματίδια.

6. Διαχείριση Υδατικών Πόρων: Ενα στοιχείο που αναφέρεται στην έκθεση που προαναφέραμε αρκεί: «Το 1/4 των λιμνών της χώρας είναι ευτροφικές»! Παράλληλα, όπως εντοπίζεται στην ίδια έκθεση, η νομοθεσία για τη διαχείριση των υδατικών πόρων παραμένει ουσιαστικά ανενεργός.

7. Μηχανισμοί Ελέγχου: Οπως ανέφεραν σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου οι εκπρόσωποι του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, είμαστε η μόνη χώρα της ΕΕ που στον τομέα των μηχανισμών ελέγχου της ρύπανσης παίρνουμε ένα ολοστρόγγυλο «μηδέν».