Τον «σκληρό Απρίλη» του 1999, όταν για πρώτη φορά μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία και η Ιταλία βομβαρδίζουν τη Σερβία ως «σύμμαχοι» των ΗΠΑ, της Ελλάδας και της Τουρκίας, η ΝΑΤΟική Σύνοδος Κορυφής στην Ουάσιγκτον αποφασίζει, και στα χαρτιά, την ηγεμονία των ΗΠΑ επί του ματοβαμμένου «ευρωατλαντικού περιβάλλοντος ασφάλειας» σε μια «Συμμαχία για τον 21ο αιώνα».

Ενα από τα βασικά ζητήματα του «νέου» ΝΑΤΟ είναι και η κατασκευή της «Ευρωπαϊκής Ταυτότητας Ασφάλειας και Αμυνας» (ESDP) για την απεμπόληση των εναπομεινάντων «κυριαρχικών δικαιωμάτων» στη γηραιά ήπειρο. Οι ΗΠΑ/ΝΑΤΟ καταργούν και τυπικά τον ΟΗΕ και το «διεθνές δίκαιο», αφού «η Συμμαχία θα αξιολογεί κατά περίπτωση τις δυνατότητες συνεργασίας», καταργούν και τυπικά τις ιδρυτικές «αξίες» του περιβόητου άρθρου 5 του 1949 για το «δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής αυτοάμυνας», ανακηρύσσουν ως «εχθρό» το σύνολο της κοινωνίας και με άλλοθι την «τρομοκρατία» αυτοανακηρύσσονται σταυροφόροι του μιλιταριστικού καπιταλισμού, ταξικοί κατακτητές «εντός» και βάρβαροι εισβολείς «εκτός» των «ορίων επιχειρησιακής ευθύνης». Ο μαζικός βομβαρδισμός του άμαχου πληθυσμού της πρώην Γιουγκοσλαβίας δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.

Η συμφωνία της Ουάσιγκτον συνυπογράφεται πανηγυρικά από Ελλάδα και Τουρκία. Αμέσως μετά, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κολωνίας (Ιούνης 1999) ο γγ του ΝΑΤΟ Χ. Σολάνα «διορίζεται» γγ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και «ύπατος αρμοστής» (ΥΑ) του συνόλου της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Αρχίζουν οι ενδοκοινοτικές διαδικασίες που θα καταλήξουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας (Δεκέμβρης 2000) στην ομόφωνη απόφαση για την «Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας» (ΕΠΑΑ) ως «οικοδόμηση» των ΝΑΤΟικών αποφάσεων της Ουάσιγκτον. Η επί πεντηκονταετία ανενεργός «Δυτικοευρωπαϊκή Ενωση» (ΔΕΕ), και επί δεκαετία, μετά το τέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας, «ευρωπαϊκός βραχίονας» του ΝΑΤΟ, «ενσωματώνεται» στην ΕΕ, αποφασίζεται η σταδιακή κατάργηση των «εθνικών» στρατών από κληρωτούς και η δημιουργία «μέχρι το 2003» μιας πολυεθνικής, ευρωπαϊκής «Δύναμης Ταχείας Επέμβασης» (ΔΤΕ) για τη «διαχείριση κρίσεων», όπως επιβάλλει το «δόγμα» του αμερικανικού στρατού «ειδικών δυνάμεων» η «Νέα Στρατηγική Αντίληψη» (ΝΣΑ) του ΝΑΤΟ (1999) και οι περιβόητες ΝΑΤΟικές «συνδυασμένες μεικτές δυνάμεις επιχειρήσεων» (CJTF).

Η ευρωπαϊκή ΔΤΕ, «στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ», μπορεί να διεξάγει επιχειρήσεις από τις «αρχές του 2003» με δύο τρόπους: είτε με «προσφυγή» στα μέσα και το δυναμικό του ΝΑΤΟ, είτε «υπό την ηγεσία της ΕΕ». Δημιουργούνται «μόνιμες ρυθμίσεις διαβούλευσης» ΕΕ/ΝΑΤΟ και στήνεται στις Βρυξέλλες ένας πλήρης στρατιωτικός μηχανισμός «της ΕΕ», σαν καθρέφτης του αντίστοιχου ΝΑΤΟικού. Για το πιθανό ενδεχόμενο επιχειρήσεων ΝΑΤΟ/ΕΕ, η τελική απόφαση εναπόκειται στο ΝΑΤΟ. Στις περιπτώσεις «υπό την ηγεσία της ΕΕ», η απόφαση θα λαμβάνεται «αυτόνομα» από το Συμβούλιο της ΕΕ και η «τρέχουσα διεξαγωγή της επιχείρησης» γίνεται από κοινού.

Προέκυψαν δύο ζητήματα:

1) «Ρύθμιση» των σχέσεων ΕΕ/ΝΑΤΟ ως «πρόσβαση» της ΕΕ στα μέσα και το δυναμικό του ΝΑΤΟ «εγγυημένα και μόνιμα» («Βερολίνο συν»). Εχει διατυπωθεί επιφύλαξη της Τουρκίας από τον Ιούνιο του 2000 για πρόσβαση «κατά περίπτωση», δηλαδή για «άδεια» του ΝΑΤΟ προς την ΕΕ «με εξαιρέσεις», ώστε η Τουρκία ως κράτος - μέλος του ΝΑΤΟ να έχει δικαίωμα «βέτο».

2) «Ρύθμιση» των σχέσεων της ΕΕ «με Ευρωπαίους συμμάχους που δεν είναι μέλη της ΕΕ και άλλες χώρες», ουσιαστικά, σ' αυτή τη φάση, με την Τουρκία. Η Τουρκία, σύμφωνα με τη Νίκαια, έχει ήδη «σχέση» και «διαβούλευση» με την ΕΕ, «συνεισφέρει» στην ευρωπαϊκή ΔΤΕ, ελέγχει τις «κοινές» επιχειρήσεις ΝΑΤΟ/ΕΕ, έχει ισότιμα δικαιώματα «κατά την τρέχουσα διεξαγωγή της επιχείρησης με τα συμμετέχοντα κράτη - μέλη της ΕΕ», αλλά όπως είναι αυτονόητο δεν συμμετέχει στις αποφάσεις του Συμβουλίου για επιχειρήσεις «υπό την ηγεσία της ΕΕ», αφού δεν είναι ακόμη πλήρες μέλος της ΕΕ. Ο συνδυασμός αυτών των επιμέρους «εκκρεμοτήτων», οι αλλαγές στο παγκόσμιο σκηνικό που επέφερε η 11/9/2001, η «ιδιαίτερη» σχέση των ΗΠΑ με τη Βρετανία, και η έντεχνη υποκίνηση των «ελληνο-τουρκικών διαφορών» δημιούργησαν το λεγόμενο ζήτημα του «ευρωστρατού».

Η «πολυπλοκότητα» στις σχέσεις ΝΑΤΟ/ΕΕ, σχετικά με το ESDP/ΕΠΑΑ, αφορά στην «ευέλικτη» ισορροπία, που επιβάλλουν οι έντονες εσωτερικές αντιθέσεις των αμερικανικών και των ευρωπαϊκών «μεγάλων δυνάμεων», με δεδομένη, βέβαια, την πυρηνική ομηρία υπό τις ΗΠΑ, και την αμερικανική ηγεμονία διαμέσου του ΝΑΤΟ. Αυτός είναι και ο λόγος που οι ΗΠΑ επέβαλαν τις «εντολές» το 1999 στην Ουάσιγκτον, διαμόρφωσαν τις «εκκρεμότητες» κατά το τρίχρονο «εφαρμογής», και μετά τις «δυστοκίες» της νέας κυβέρνησης Μπους και το σοκ της 11/9/2001, προσπαθούν να επιδράσουν στις «οριστικές» αποφάσεις της ΕΕ, βάζοντας «σφήνες» στον γερμανο-γαλλικό άξονα με το βρετανικό «καπέλο» στον γενικευμένο «αντι-τρομοκρατικό πόλεμο» που ξεκίνησε με το Αφγανιστάν και το Παλαιστινιακό, και μετακινώντας «περιφερειακά πιόνια», όπως η Τουρκία και η Ελλάδα. Συναφή «μέτωπα» η διεύρυνση της ΕΕ, που επακολουθεί της επισπευσμένης ένταξης των «υποψηφίων» χωρών της ΚΑ Ευρώπης στο ΝΑΤΟ αλλά και ο περιορισμός της «δυναμικής» του μεγάλου ευρωπαϊκού κεφαλαίου στα πλαίσια της «παγκοσμιοποίησης».

Εντονη κινητικότητα παρατηρείται και στην «ενδιάμεση ζώνη» από το Δούναβη μέχρι τον Ευφράτη, όπου Τουρκία / Ελλάδα και Ισραήλ / αραβικές χώρες παίζουν με σημαδεμένη τράπουλα που μοιράζει ο «Αμερικανός φίλος». Δεν πρέπει να υποβαθμίζεται και η βασική προπαγανδιστική / «ψυχολογική» σημασία του ESDP/ΕΠΑΑ που αφορά στην αλλοίωση του ριζωμένου λαϊκού αισθήματος («φονιάδες των λαών, Αμερικάνοι») μέσα από τον «συνεταιρισμό» στη λεία των ευρωπαϊκών «μεγάλων δυνάμεων» και το διαφημισμένο «καταμερισμό ευθυνών».

Δύο γεγονότα χαρακτηρίζουν τη συγκυρία: η προκλητική επίδειξη ισχύος της Βρετανίας ιδιαίτερα στην επέμβαση στο Αφγανιστάν, και η τουρκο-ελληνική ενέργεια στο μπλοκάρισμα του ESDP/ΕΠΑΑ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ ταυτόχρονα. Παρά τις αρχικές ψιλο-επιφυλάξεις της Αγκυρας, σύμφωνα με την πάγια τακτική της τουρκικής διπλωματίας, μέχρι τον Ιούνη του 2001 τίποτε δεν προμήνυε την έκρυθμη κατάσταση που θα επακολουθούσε. Μάλιστα ο Χ. Σολάνα είχε ανακοινώσει, εν όψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Γκέτεμποργκ (Ιούνης 2001) ότι βρισκόμαστε «πολύ κοντά» σε λύση - πακέτο. «Αισιοδοξία» επικρατούσε και στο ΝΑΤΟικό Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Βουδαπέστης (Μάης 2001).

Ολα άλλαξαν μετά την «αποτυχημένη» ΝΑΤΟική Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες (13/6/2001). Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Μπους έκανε λόγο για «στρατηγική πρωτιά του ΝΑΤΟ», ο Βρετανός Τ. Μπλερ επικρότησε για «πλήρη συντονισμό» ΝΑΤΟ/ΕΕ, ο Γερμανός καγκελάριος Γκ. Σρέντερ τόνισε ότι «δε χρειάζονται παράλληλες δομές για την ευρωάμυνα» και ο Τούρκος Μπ. Ετσεβίτ ζήτησε «να συνεχιστούν και να ενταθούν οι προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης». Ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης δήλωσε ότι υπάρχει «ασάφεια» και χρειάζεται «περαιτέρω επεξεργασία», ενώ ο ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου συνοδευόταν από πληθώρα «συμβούλων». Και ενώ στην Ελλάδα άρχιζε η παρατεταμένη «κρίση» του κυβερνώντος κόμματος, εστιασμένη ακριβώς στο θέμα του «ευρωστρατού» στην ξέχειλη διαμάχη Σημίτη/Παπανδρέου, η Αγκυρα ετοίμαζε «μυστικά» τη (...) βόμβα της τριμερούς «συμφωνίας της Αγκυρας» ΗΠΑ/ Βρετανίας/ Τουρκίας (Νοέμβρης 2001). Είχε μόλις προηγηθεί η 11/9/2001 και η «αντιτρομοκρατική» υστερία του «παγκόσμιου πολέμου» των ΗΠΑ/ΕΕ.

Η «συμφωνία της Αγκυρας» δεν ήρθε ποτέ στο ΝΑΤΟ, όπου η Τουρκία είχε τις ενστάσεις της πολύ πριν, και δεν αφορούσαν τόσο την Αν. Μεσόγειο, όσο, κυρίως, ενδεχομένως «ευρωπαϊκή» επέμβαση της ΔΤΕ στα Βαλκάνια, στον Καύκασο και στη Μ. Ανατολή. Η κατάσταση στην Κύπρο είναι μπλεγμένη, έτσι κι αλλιώς, από μόνη της (βρετανικές βάσεις, εισβολή και κατοχή του 1974, ένταξη της ντε γιούρε διχοτομημένης Κύπρου στην ΕΕ). «Τυπικά» δεν αφορούσε επίσης ούτε την ΕΕ. Παραμένει σκοτεινό, γιατί η ελληνική πλευρά αποφάσισε να φέρει το ζήτημα εντός της ΕΕ, κάνοντας το «χατίρι» της Τουρκίας, ανοίγοντας «μέτωπο», φαινομενικά, με ΗΠΑ (!!!) και Βρετανία και εκτιθέμενη κατά της ομόφωνης απόφασης της Νίκαιας. Το αποτέλεσμα ήταν λίγο - πολύ προδιαγεγραμμένο. Δεν κάνεις διαπραγμάτευση επί ενός «μη κειμένου», δύο μη μελών της ΕΕ, εκ των οποίων το ένα είναι οι ...ΗΠΑ, ζητώντας «τροποποίηση» ουσιαστικά ειλημμένων αποφάσεων που έχεις ήδη συνυπογράψει στη Νίκαια και, αν δε σε «ευνοούν», τουλάχιστον δε σε θίγουν ανοιχτά.

Μεταξύ των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων του Λάακεν (Δεκέμβρης 2001) και της Σεβίλλης (Ιούνης 2002) η ελληνική διπλωματία καταρρακώθηκε. Ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης στη Σεβίλλη, γελοιοποιήθηκε αυτοαναιρούμενος, ισχυριζόμενος «αναίρεση κειμένου» που ο ίδιος αντιμετωπίζει ως «ανύπαρκτο» και που στις αποφάσεις του Συμβουλίου δεν αναφέρεται πουθενά, παρ' όλο που, ερωτηθείς, επιχαίρει για «επίτευξη πλαισίου» στη βάση «κειμένων που συμφωνήθηκαν και αναφέρονται στο Κείμενο των Συμπερασμάτων»!!! Μια βδομάδα μετά ο πρωθυπουργός δηλώνει στην Κυβερνητική Επιτροπή ότι η «ευνοϊκή» συμφωνία της Σεβίλλης «δεν αποτελεί τελική λύση, γιατί αυτή απαιτεί την υπογραφή των κειμένων, τα οποία θα οδηγούσαν στην τελική ρύθμιση του προβλήματος».

Παράλληλα, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΥΠΕΞ Μπεγλίτης προβλέπει ότι αυτή η «ευνοϊκή τελική ρύθμιση» που «αυτή τη στιγμή εκκρεμεί» δε «θα» είναι τίποτε περισσότερο από μια «επιστολή του Χ. Σολάνα προς τον γγ του ΝΑΤΟ» και μια «δήλωση» που «προορίζεται να ενταχθεί στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου». Για τον ίδιο τον εκπρόσωπο Τύπου του ΥΠΕΞ «η επιστολή Σολάνα όταν αποσταλεί, δεν έχει νομική ισχύ», ενώ «η δήλωση έχει πολιτική δεσμευτικότητα». Εντύπωση προκαλεί και η δήλωση Π. Μπεγλίτη, γνώστη της κοινοτικής διαδικασίας, ότι «αυτή η συμφωνία, που έχει επιτευχθεί ατύπως, δεν έχει υιοθετηθεί και επίσημα»!!! Είναι δηλαδή, σαν να μην υπάρχει... όπως δήλωσε και επίσημα η επόμενη δανική προεδρία της ΕΕ. Αλλά και να υπάρξει τέτοια «λύση» δεν είναι «ευνοϊκή», αντίθετα «εισάγει» στην ΕΕ τη «Συμφωνία της Αγκυρας» χωρίς κάτι το «νομικά» χειροπιαστό για την ελληνική διπλωματία. Αντίθετα, αν και όταν έρθει στο ΝΑΤΟ θεωρείται δεδομένο ότι θα εγκριθεί.