Η ανάδειξη της δυναμικής των τοπικών κοινωνιών μέσα από τις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι από μόνο του ένα γεγονός με διττή σημασία. Το κύριο μήνυμα αυτών των εκλογών, ιδωμένο μέσα σε ένα αγωνιστικό πλαίσιο, είναι η εγρήγορση του λαού μέσα από τις τοπικές κοινωνίες, στις οποίες συμμετέχει. Από την άλλη πλευρά, όμως, μπορεί να αποτελέσει (κύρια όταν είναι κατευθυνόμενο από άλλες δυνάμεις εκτός αγωνιστικού πλαισίου) όχημα αποπροσανατολισμού από τα κοινά προβλήματα. Στη χειρότερη, δε, εκδοχή του μπορεί να λάβει διαστάσεις αποπολιτικοποιημένου θεάματος που ενσαρκώνεται από πολιτικά πρόσωπα ή από «δήθεν» δυνάμενα πολιτικά πρόσωπα.

Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση συνθέτει ένα ιδιαίτερο πλέγμα σχέσεων εξουσίας, με την κεντρική διοίκηση, το οποίο για να λειτουργήσει υποτυπωδώς είναι αυτονόητο ότι θα διέπεται από εκατέρωθεν δυνάμεις έλξης και απώθησης, ανάλογα των περιστάσεων και των προβλημάτων. Τις τελευταίες, όμως, δεκαετίες, όπου ποικιλοτρόπως εγκαινιάζεται και επανεγκαινιάζεται η αυτονομία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι σχέσεις εξουσίας με την κεντρική διοίκηση είναι αποκλειστικά μονοκατευθυντικές εις βάρος της πρώτης. Ως αποτέλεσμα αυτής της άνισης διελκυστίνδας, η Τοπική Αυτοδιοίκηση σέρνεται και τελικά κουρελιάζεται πίσω από το όχημα της κεντρικής εξουσίας ως λάφυρο, αλλά και ως άλλος Δούρειος Ιππος για την οριστική φίμωση των τοπικών κοινωνιών. Μοναδικός σκοπός, η διευκόλυνση των παγκοσμιοποιημένων (ή πιο ...αποκεντρωμένα, των δυτικοευρωπαϊκών) πολιτικών, των προ πολλού ειλημμένων από άλλα πιο απόμακρα κέντρα εξουσίας, τα οποία έχουν τα δικά τους λάφυρα και τους δικούς τους Δούρειους Ιππους.

Η συνειδητοποίηση των δικαιωμάτων των τοπικών κοινωνιών, που τελούν υπό διακύβευση, ίσως είναι δυσκολότερο να λάβει χώρα σε εποχές αποπολιτικοποίησης, φθηνών θεαμάτων και μονόπλευρης προπαγάνδας. Ενα, όμως, είναι βέβαιο: η κατάκτηση των δικαιωμάτων αυτών δεν μπορεί παρά να τελείται μέσα σε ένα αυστηρά αγωνιστικό πλαίσιο. Μάχη για τη συνειδητοποίηση, την κατάκτηση και, κυρίως, τη διατήρησή τους.

Ποια είναι, όμως, αυτά τα δικαιώματα; Εδώ το πνεύμα που διέπει τα δικαιώματα αυτά υπερέχει σε σημασία ακόμα και από την αναλυτική απαρίθμηση και περιγραφή τους. Το δικαίωμα των τοπικών κοινωνιών, σε επίπεδο νομού, να αποφασίζουν για όλα τα ζωτικής σημασίας θέματα σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο είναι η πεμπτουσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, έτσι όπως ορίζεται, αλλά δεν πράττεται στη χώρα μας. Η άναρχη κατάσταση που επικρατεί σήμερα στον τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παράλληλα με τις συνεχείς νομοθετικές (προσφάτως δε και συνταγματικές) παρεμβάσεις θολώνουν το τοπίο, και προσπαθούν να αποτρέψουν την έκφραση δυσαρέσκειας και την πρόθεση αγωνιστικής συσπείρωσης των τοπικών κοινωνιών.

Η «συγκάλυψη» που επιχειρείται είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί, διότι η ίδια η κεντρική εξουσία παραμένει έκθετη έναντι των πράξεων και των εξαγγελιών της. Αυτό που ήδη έχει διαφανεί είναι η πρόθεσή της να μην προχωρήσει σε ουσιαστική διοικητική αποκέντρωση σε όλα τα επίπεδα, διότι απλά υπάρχουν άλλες πολύ κρισιμότερες προτεραιότητες σε κεντρικό επίπεδο, η εκπλήρωση των οποίων δεσμεύει και τις τοπικές κοινωνίες χωρίς αυτές να ερωτώνται ποτέ. Η δέσμευση αυτή, σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο είναι μέχρι σήμερα δεδομένη και σε τοπικό επίπεδο, μέσω των διακοσμητικών οργάνων συγκέντρωσης τοπικής εξουσίας (περιφερειάρχης, νομάρχης, δήμαρχος/ κοινοτάρχης). Ωστόσο, υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις (όχι βέβαια στους περιφερειάρχες...), οι οποίες είναι λιγοστές και χρειάζονται την προσπάθεια στήριξης και πολλαπλασιασμού τους από όλους. Περισσότερες μαχητικές φωνές, ανεξάρτητες και αποκομμένες από τον εναγκαλισμό της κεντρικής διοίκησης σημαίνει προοπτική για περισσότερο μαχητικό άρα και καλύτερο αύριο στις τοπικές κοινωνίες.

Με καλύτερη:

Διοίκηση: Πίεση και αγωνιστικότητα για να αλλάξουν οι ρυθμίσεις που πνίγουν την αποκέντρωση και την επικουρικότητα στη λήψη αποφάσεων.

Παιδεία: Για την προάσπιση της δωρεάν, ελεύθερης Παιδείας, που εξυπηρετεί πάνω απ' όλα τις ανάγκες των πολλών, σε τοπικό, αποκεντρωμένο, αλλά και εθνικό επίπεδο. Η ευαισθησία σε αυτό τον τομέα πρέπει σίγουρα να «περισσεύει», όταν σήμερα δρομολογούνται μεθοδεύσεις που διακυβεύουν τον ενιαίο και ομοιόμορφο χαρακτήρα της σε όλα τα επίπεδα. Εδώ, η παρέμβαση σε αποκεντρωμένο επίπεδο θα είναι εξέχουσας σημασίας.

Οικονομία: Το τρίπτυχο απασχόληση - ανάπτυξη - περιβάλλον χρήζει επανεξέτασης, προσαρμογής και παραλληλισμού με τις πάγιες τοπικές και περιφερειακές ανάγκες. Οταν αυτές αγνοούνται προκλητικά μόνο η συνδυασμένη αγωνιστική κινητοποίηση σε τοπικό επίπεδο μπορεί να δώσει δυναμικές απαντήσεις.

Κοινωνία - Πολιτισμός: Οι δυναμικές παρεμβάσεις δε σταματούν στο οικονομικό επίπεδο. Αντίθετα, είναι συνυφασμένες με όλα εκείνα τα στοιχεία κοινωνικής και πολιτιστικής πολιτικής που αφορούν στις τοπικές κοινωνίες. Αυτές θα αναδείξουν τα στοιχεία που τις διαφοροποιούν, χωρίς όμως να τις αποξενώνουν από τις υπόλοιπες, δομώντας ένα ενιαίο και εθνικό κοινωνικό - πολιτιστικό πλαίσιο. Η εγκατάλειψη τέτοιων πολιτικών από την κεντρική εξουσία και η εξάντληση της παρέμβασης στο οικονομικό επίπεδο με μέτρα και πόρους που δεν ελέγχονται από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, αποτελεί την κρισιμότερη προϋπόθεση για αγωνιστική απάντηση των πλειοψηφιών.

Η απάντηση στις προσεχείς εκλογές για τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση οφείλει να είναι δυναμική. Καρπός της συνειδητοποίησης των προβλημάτων, της αδιέξοδης πορείας που ακολουθήθηκε για δεκαετίες, αλλά κύρια των προοπτικών που ανοίγονται για συντονισμένη δράση: Νομαρχιακά! Αγωνιστικά! Συνεργατικά!