Τρίτη 22 Οχτώβρη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 40
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ
Ο μύθος της «Bertelsmann»

Η «Bertelsmann» είναι ένας γερμανικός επιχειρηματικός κολοσσός των ΜΜΕ. Οπως και άλλα γερμανικά μονοπώλια στήριξαν τους ναζί - άλλωστε, οι τελευταίοι ήταν πολιτικοί τους υπάλληλοι τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο - με αποτέλεσμα να γιγαντωθούν ακόμη πιο πολύ, αλλάζοντας, βέβαια, τα προϊόντα τους - και τους πολιτικούς τους υπαλλήλους - μετά τον πόλεμο.

Η «ιδιομορφία», όμως, της συγκεκριμένης επιχείρησης είναι ότι, για λόγους που θα δούμε παρακάτω, δημιούργησε έναν ολόκληρο μύθο γύρω από το όνομά της και τις σχέσεις της με τους ναζί. Ο μύθος στηρίχτηκε επί 57 χρόνια στο «εύρημα» ότι το κλείσιμο της εταιρίας, λίγο πριν τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας, οφειλόταν στην ...«αντίστασή» της προς το καθεστώς!

Σήμερα, η ίδια η εταιρία καταρρίπτει αυτόν το μύθο, παραδεχόμενη ότι, όχι μόνο δεν «αντιστάθηκε» στους ναζί - πολύ περισσότερο, δεν υπήρξε «θύμα» τους - αλλά ανέπτυξε και μια πολύ κερδοφόρα συνεργασία με το τότε φασιστικό καθεστώς. Πιο συγκεκριμένα, η «Bertelsmann», προμήθευε την αγορά με εκατομμύρια έντυπα και βιβλία με αντισημιτικό περιεχόμενο, «εκτοξεύοντας» τα κέρδη της στα ύψη.

Ενας Ισραηλινός ιστορικός, ο Σαούλ Φριντίντερ, μέλος της επιτροπής που συστάθηκε για τη διερεύνηση του παρελθόντος της εταιρίας, λέει ότι «η Bertelsmann εξέδιδε ευρεία ποικιλία εντύπων και βιβλίων με σαφή προκατάληψη κατά των Εβραίων», προσθέτοντας πως θυγατρικές της επιχειρήσεις εκτός Γερμανίας εξανάγκαζαν Εβραίους σε καταναγκαστικά έργα. «Το 1945, ο μύθος ότι η επιχείρηση έκλεισε λόγω της αντίστασής της στους ναζί, άνοιξε το δρόμο προς τις κατοχικές αρχές να της παραχωρήσουν νέα άδεια έκδοσης», αναφέρει η έκθεση της επιτροπής, εξηγώντας έτσι και την «πρεμούρα» της εταιρίας να παίξει το ρόλο του «θύματος».

Μάλιστα, ο τότε επικεφαλής της επιχείρησης, Χέντριχ Μοχ, έκανε «δωρεές» εντύπων στα SS και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η εταιρία τύπωσε 19 εκατομμύρια βιβλία, «αναβαθμίζοντάς» την, ουσιαστικά, στο ρόλο του ανεπίσημου εκδότη του γερμανικού στρατού και του υπουργείου Προπαγάνδας.

Μετά τη δημοσιοποίηση των παραπάνω στοιχείων, η εταιρία εξέδωσε «απολογητική» ανακοίνωση για το παρελθόν της και την «κομπίνα» που έστησε περί «αντίστασης». Υψηλόβαθμο στέλεχός της δε, ο Τιμ Αρντολντ, «έσπευσε» να δηλώσει στο BBC, ότι «οι τότε αξίες της "Bertelsmann" είναι ασυμβίβαστες με αυτό που εκπροσωπεί σήμερα. Η επιχείρηση είναι τώρα ένας παγκόσμιος παίκτης στη βιομηχανία των μίντια».

Ισως αυτός είναι και ο λόγος της «μεταμέλειας» της εταιρίας: Το «μάρκετινγκ». Το οποίο επιβάλλει, ενίοτε, την ανάγκη του «ξεπλύματος» της ιστορίας, ιδιαίτερα έναντι μιας κοινωνίας, όπως η γερμανική, που διακατέχεται από το «σύνδρομο» της «αποενοχοποίησης».

Αυτό που μένει, όμως, από την ιστορία της «Bertelsmann», είναι η ευκολία με την οποία τα μονοπώλια μπορούν να εμφανίζονται ακόμη και «μετανοημένα» για να εξακολουθούν να κερδίζουν. Ο Μαρξ το είχε εκφράσει ως εξής: Οτι οι καπιταλιστές είναι ικανοί να σου πουλήσουν και το σκοινί που θα τους κρεμάσεις...


Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ