Με το δεύτερο πακέτο μετοχοποίησης (14%) η κυβέρνηση εκχωρεί το 30% των μετοχών της ΔΕΗ. Είναι σημαντικό να εξετάσουμε σε ποια πολιτική εντάσσεται αυτή η εξέλιξη και ποιον εξυπηρετεί. Με ποια επιχειρήματα ο Τύπος και οι πλειοψηφίες (ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ- ΣΥΝ) στο συνδικαλιστικό κίνημα (ΓΣΕΕ, ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ) προσπαθούν να περιορίσουν τις αντιδράσεις και ποιες θα είναι οι συνέπειες για τους εργαζόμενους στην επιχείρηση και για τον ελληνικό λαό.

Στο πρόβλημα της απελευθέρωσης και της ιδιωτικοποίησης, καθώς επίσης και στην προοπτική της ανάπτυξης νευραλγικών τομέων της οικονομίας, όπως η ενέργεια, εκφράζεται η πραγματική διαχωριστική γραμμή των μονοπωλίων, που ασκείται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με τη στήριξη της ΝΔ και του ΣΥΝ και στην πολιτική που αντιδρά, που αντιστέκεται στις ιδιωτικοποιήσεις από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων, χτίζοντας τις πολιτικές προϋποθέσεις που θα ανοίξουν το δρόμο για ριζικές αλλαγές.

Η απελευθέρωση του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (η.ε.)αποτελεί συστατικό μέρος των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων της στρατηγικής του κεφαλαίου και εκφράζουν την ανάγκη του για αύξηση των κερδών του και μείωση του εργατικού κόστους.

Στόχος της ΕΕ είναι η πλήρης «απελευθέρωση» του ηλεκτρενεργειακού τομέα. Η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα γίνει μέσα από την «απορύθμιση των εθνικών συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας» (δηλαδή το σπάσιμο των εθνικών μονοπωλίων) και τη δημιουργία των τεχνικών, οικονομικών και θεσμικών προϋποθέσεων για λειτουργία «ενιαίας αγοράς η.ε.». Αυτό, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ενέργειας, θα οδηγήσει μέσα από συγχωνεύσεις και εξαγορές στην τελική κυριαρχία 5-8 επιχειρήσεων στον τομέα.

Η ελληνική κυβέρνηση προωθεί με γρήγορους ρυθμούς την απελευθέρωση, συνδυάζοντας: την οργανωτική διάσπαση και την παράδοση λειτουργιών και δραστηριοτήτων της απευθείας στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Δίνει κίνητρα επί κινήτρων στους επίδοξους ιδιώτες παραγωγούς και εμπόρους ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να διασφαλίσει υψηλή κερδοφορία στις επενδύσεις τους και παίρνει μέτρα για να μειώσει αποφασιστικά την τιμή της εργατικής δύναμης στον κλάδο.

Η ΔΕΗ, ως κρατική επιχείρηση και μονοπώλιο μέχρι χτες στην παραγωγή, μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, αναλαμβάνει να στρώσει το δρόμο και γίνεται το όχημα για την είσοδο των ιδιωτών, ενώ παράλληλα ιδιωτικοποιείται και η ίδια. Εχει ευθύνη μόνο απέναντι στους μετόχους της να παρουσιάσει κέρδη και να τους αποδώσει μερίσματα.

Τα κόστη, τα νέα βάρη αυτής της πολιτικής, μετατίθενται στους καταναλωτές και στα μόνιμα υποζύγια του κρατικού προϋπολογισμού, στον ελληνικό λαό. Μέσα από συνεχείς ανατιμήσεις και ένταση της φορολόγησης των φτωχών στρωμάτων, ο ελληνικός λαός, που πλήρωσε ήδη για τη δημιουργία της ΔΕΗ, καλείται να ξαναπληρώσει εξαρχής τον εξηλεκτρισμό της χώρας!

Πρώτο: Αποφασίστηκε να γίνονται κάθε χρόνο αυξήσεις των τιμολογίων στο ύψος του πληθωρισμού.

Αυτό σημαίνει συνεχείς και δυσβάσταχτες επιβαρύνσεις για τα λαϊκά νοικοκυριά. Η ίδια η πραγματικότητα από τον ένα χρόνο μετοχοποίησης καταρρίπτει το μύθο των φτηνών τιμολογίων(αλλεπάλληλες ανατιμήσεις, σημαντικές αυξήσεις στις υπόλοιπες υπηρεσίες κ.λ.π). Η εμπειρία από τις χώρες όπου πρώτη φορά εφαρμόστηκε η απελευθέρωση, π.χ. Μ. Βρετανία, είναι ότι είχαμε μεγάλες αυξήσεις 30-40% στη λαϊκή κατανάλωση και χειροτέρευση των υπηρεσιών και της ποιότητας της KWH π.χ Καλιφόρνια. Οι αυξήσεις των τιμολογίων δημιουργούν προϋποθέσεις μεγάλων κερδών για τις πολυεθνικές που θα επενδύσουν, αλλά και για τους μεγαλομετόχους που θα αγοράσουν μετοχές της ΔΕΗ. Δε συνυπολογίζουν όμως τη συνεχή αύξηση της παραγωγικότητας στον κλάδο, ούτε συνεκτιμούν τις συνέπειες στο βιοτικό επίπεδο, στη δημοσιονομική κατάσταση και στην παραγωγική βάση της χώρας. Βέβαια, η εμπειρία από τις χώρες που ήδη έχουν ιδιωτικοποιήσει τον τομέα μας λέει ότι μετά από υψηλές ανατιμήσεις, έπεσαν οι τιμές μόνο στα βιομηχανικά τιμολόγια και στις τιμές χονδρικής.

Δεύτερο: Οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων στη ΔΕΗ επενδύονταν μέσα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Ετσι λειτουργούσαν σαν ένας φτηνός εσωτερικός δανεισμός, ενώ η ΔΕΗ συμπεριλάμβανε τις ασφαλιστικές απαιτήσεις στα κόστη της. Σημειώνουμε ότι στα 50 χρόνια λειτουργίας της παρουσίαζε μικρά, αλλά σταθερά κέρδη, ενώ είχε φτηνή συγκριτικά με άλλες χώρες KWΗ. Με τον Ν.2773/99 η επενδεδυμένη περιουσία των ασφαλισμένων χαρίστηκε στους μετόχους. Εξήντα χιλιάδες οικογένειες εντάχθηκαν σε ένα θνησιγενές ασφαλιστικό ταμείο με μηδενικό αποθεματικό. Παράλληλα ο κρατικός προϋπολογισμός φορτώθηκε την ασφαλιστική υποχρέωση, η οποία πέρσι ήταν 92 δισ. δρχ. και φέτος υπολογίζεται να φτάσει τα 100 δισ.

Τρίτο: Με πρόσφατη απόφασή της η αρμόδια επιτροπή της ΕΕ αποφάσισε ότι η ΔΕΗ ΑΕ δικαιούται να απαιτήσει από το ελληνικό δημόσιο 0,5 τρισ. δρχ. μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, ως αντισταθμιστικά οφέλη (stranded costs) για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής (όπως το τιμολόγιο των νησιών, οι πολλαπλές χρήσεις των υδροηλεκτρικών, κ.ά.), αλλά και «αναπτυξιακών» πολιτικών (έτσι αποκαλούν το σκανδαλώδες τιμολόγιο της ΠΕΣΙΝΕ). Ομως αυτά ο ελληνικός λαός τα έχει ήδη πληρώσει, αφού συμπεριλαμβάνονταν στην τιμή της KWΗ. Θα τα ξαναπληρώσει μέσα από τη φορολόγησή του, για να διασφαλιστεί η κερδοφορία της μετοχής της ΔΕΗ.

Τέταρτο: Μέσα από νέο νομικό πλαίσιο που ετοιμάζεται (προτάσεις ΡΑΕ και ΥΠ.ΑΝ.) το κράτος θα αναλάβει το «επιχειρηματικό» ρίσκο των ιδιωτικών επενδύσεων με τη μέθοδο της προαγοράς ισχύος. Δε θα αγοράζεται η ενέργεια των ιδιωτών από το ΔΕΣΜΗΕ, αλλά θα προπληρώνεται η ισχύς ανά εγκαταστημένο (και εγγυημένο) MW. Το ποσόν που θα λαβαίνουν, θα αντιστοιχεί σε ένα σημαντικό τμήμα του κεφαλαιακού κόστους της επένδυσης, δηλαδή θα τους πληρώνει και τις αποσβέσεις και τα λειτουργικά έξοδα και τα καύσιμα μέσα από προκαθορισμένο τύπο. Με άλλα λόγια, το κόστος για το ελληνικό δημόσιο θα είναι ανάλογο με το αν αναλάμβανε απευθείας την επένδυση με δανεικά κεφάλαια, ενώ οι περιβόητοι «επενδυτές» θα εξαντλούν τις προσπάθειές τους στο να τσεπώνουν τα κέρδη, που θα τους αποδίδουν τα υψηλά τιμολόγια. Πρόκειται για μια πολιτική άμεσης εξυπηρέτησης των συμφερόντων των πολυεθνικών και των ντόπιων συνεταίρων τους.

Πέμπτο: Μέσα από την ανάπτυξη ιδιωτικών αιολικών πάρκων μεταφέρονται δεκάδες δισ. κάθε χρόνο από ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ και κράτος στους ιδιώτες: Σήμερα λειτουργούν ιδιωτικά αιολικά πάρκα, ενώ η ΡΑΕ έχει αδειοδοτήσει άλλα 1.281. Για να γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη, αναφέρουμε ότι κάθε MW που εγκαθίσταται, προσθέτει 58 εκατ. δρχ. ετησίως στο κόστος ηλεκτροπαραγωγής. Φυσικά, αυτά τα τεράστια ποσά που χαρίζονται στους ιδιοκτήτες των αιολικών πάρκων δε θα μειώσουν τα κέρδη των μετόχων, ήδη τα μετακυλίουν στα τιμολόγια, όπως αναφέρεται ρητά στο ενημερωτικό δελτίο της ΔΕΗ για τη μετοχοποίηση.

Εκτο: Η αναγόρευση του φυσικού αερίου (ΦΑ) σε στρατηγικό καύσιμο στην ηλεκτροπαραγωγή θα επιβαρύνει σημαντικά το κόστος παραγωγής η.ε., αλλά και την ασφάλεια εφοδιασμού. Το ΦΑ είναι ένα εισαγόμενο και ακριβό καύσιμο (έχει κόστος KWh 19 δρχ.) και αντικαθιστά τον εγχώριο και φτηνό λιγνίτη (κόστος λιγνιτικής KWh 11 δρχ.). Η επιβάρυνση της λαϊκής κατανάλωσης είναι της τάξης εκατοντάδων δισ., από αυτή την πολιτική επιλογή, που συνδυάζει την ανάγκη του κεφαλαίου για γρήγορες αποσβέσεις, με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ενεργειακών κολοσσών, που επενδύουν στα νέα κοιτάσματα της Κασπίας και στους αγωγούς μεταφοράς ΦΑ. Η εξάρτηση από ένα ακριβό και εισαγόμενο καύσιμο, το οποίο κατασπαταλιέται στη χρήση του στην ηλεκτροπαραγωγή (απόδοση 40-45%), ενώ αν χρησιμοποιούνταν απευθείας θα είχε απόδοση 95%, δημιουργεί ζημιά που θα κληθεί να την πληρώσει με πολλούς τρόπους ο ελληνικός λαός.

Εβδομο: Επειδή ούτε οι ιδιώτες, ούτε η ΔΕΗ ΑΕ έχουν άμεσα κέρδη από ανάπτυξη υδροηλεκτρικών σταθμών, ο προϋπολογισμός καθώς και κονδύλια της ΤΑ θα χρηματοδοτούν σημαντικό τμήμα των επενδύσεων σε ΥΗΕ. Επίσης το νερό στους αγρότες για άρδευση και στους δήμους για ύδρευση, θα πουλιέται από τις εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής για να αυξάνουν την κερδοσκοπική τους προσδοκία.

Ογδοο: Επειδή το κόστος παραγωγής η.ε. στα νησιά είναι υψηλό και δεν μπορεί να αναλάβει καμία ΑΕ την ευθύνη της κοινωνικής πολιτικής, το κόστος αυτό θα κληθεί να το πληρώσουν οι Ελληνες εργαζόμενοι είτε από τον προϋπολογισμό είτε μέσα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μέσα από νέα φορολόγηση.

Η αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων, των ανταποδοτικών τελών, δε θα εμποδίσει φυσικά την άρση του ενιαίου τιμολογίου και την καθιέρωση υψηλών τιμών πώλησης η.ε., παρότι οι κάτοικοι των νησιών έχουν το ίδιο δικαίωμα στη χρήση η.ε. όπως όλοι οι Ελληνες.

Ενατο: Η αναδιοργάνωση της ΔΕΗ, η εργολαβοποίηση και το out sourcing θα προκαλέσουν υψηλότερα κόστη σε κάθε δραστηριότητα (όπως αποδεικνύεται καθημερινά από κάθε τομέα στον οποίο έχει γίνει συγκριτική οικονομική μελέτη), ενώ ρίχνει την ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας. Ο πραγματικός στόχος του κεφαλαίου (αποτελεί εδώ και χρόνια αίτημα του ΣΕΒ) είναι να μπορούν να βρουν οι ιδιώτες φτηνές λειτουργίες στην αγορά, κάτι που εμποδίζεται από την καθετοποιημένη δομή της ΔΕΗ και βέβαια να αναλάβουν τα φιλέτα, δηλαδή όποια απ' αυτές μπορούν να αποδώσουν υψηλά κέρδη. Ετσι ο ρόλος των εργολάβων και μιας σειράς εταιριών που αλώνιζαν τόσα χρόνια τη ΔΕΗ αναβαθμίζεται ποιοτικά και ποσοτικά, γίνεται κεντρική πολιτική και συνδέεται με την αλόγιστη μείωση του προσωπικού, αλλά και την απώλεια της τεχνογνωσίας. Σημαντική θα είναι η συμβολή της ΤΑ σ' αυτά τα σχέδιά τους, όσον αφορά τη διανομή η.ε., όπου οργανώνεται ήδη η διείσδυση πολυεθνικών σε συνεργασίες και θυγατρικές με μεγάλους δήμους. Ηδη προχωρά νέα οδηγία, που αναφέρεται στην απόσπαση της Διανομής από τις κρατικές επιχειρήσεις. Η πιο σημαντική πλευρά αυτής της εξέλιξης είναι ότι μειώνει δραματικά την τιμή της εργατικής δύναμης στον κλάδο της ενέργειας, εξασφαλίζει φτηνό εργατικό δυναμικό ως όρο για την «ανταγωνιστικότητα» και τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων.

Δέκατο: Ο ενεργειακός σχεδιασμός σήμερα γίνεται με κριτήριο τη δημιουργία προϋποθέσεων για ιδιωτικές επενδύσεις στην παραγωγή η.ε., γι' αυτό οργανώνεται από χρόνια ενεργειακή ένδεια στη χώρα. Οι συνέπειες απ' αυτήν την πολιτική θα είναι δυσβάσταχτες για τον ελληνικό λαό, αν αναλογιστούμε πόσο αντιοικονομικές είναι οι λύσεις ανάγκης (π.χ. αεριοστρόβιλοι) στην ηλεκτροπαραγωγή.

Ενδέκατο: Η ΔΕΗ στα 50 χρόνια λειτουργίας της ως κρατική επιχείρηση εξυπηρέτησε τα άμεσα και γενικότερα συμφέροντα του μονοπωλιακού κεφαλαίου και των πολυεθνικών. Η μέχρι σήμερα χρησιμοποίηση της ΔΕΗ από το μεγάλο κεφάλαιο δε θα σταματήσει, όπως διαφήμιζαν επί σειρά ετών οι ηγεσίες των παρατάξεων ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ-ΣΑΔ. Η ζωή δείχνει ότι ήδη έχουμε έξαρση της αδιαφάνειας και της διαπλοκής, τόσο σε επίπεδο διοίκησης της επιχείρησης, όσο και σε πολιτικές αποφάσεις και ρυθμίσεις που παίρνονται σε κυβερνητικό επίπεδο (π.χ. Φλώρινα, νόμοι για τις ΑΠΕ, σωρεία φιλικών διακανονισμών, μεθόδευση απευθείας αναθέσεων, κλπ.), επιβαρύνοντας τη λαϊκή κατανάλωση.

Κατά συνέπεια στο συνδικαλιστικό κίνημα η γραμμή συσπείρωσης και πάλης πρέπει να στοχεύει: Ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Η ΔΕΗ να ανήκει 100% στο δημόσιο με αποκλειστικότητα στην παραγωγή - μεταφορά - διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας, μέσα σε ένα δημόσιο φορέα ενέργειας και να έχει χαρακτήρα λαϊκής περιουσίας.

Να εξυπηρετεί δηλαδή λαϊκές ανάγκες και όχι τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας. Να αξιοποιούνται οι εγχώριες πηγές (διατήρηση του λιγνίτη ως στρατηγικού καυσίμου) με λήψη μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος. Να εξασφαλίζει φτηνό ρεύμα για την εργατική οικογένεια, τη μικρή - μεσαία αγροτιά και τις μικρές επιχειρήσεις, βιοτεχνίες. Να διασφαλίζει την ασφάλεια της εργασίας. Να καταργηθούν οι εργολάβοι και η «ενοικίαση» των εργαζομένων, οι αντεργατικοί νόμοι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ που διαλύουν το 8ωρο και την κοινωνική ασφάλιση. Να εξασφαλίζεται μόνιμη σταθερή δουλιά, 7ωρο, 5ήμερο, 35ωρο, αύξηση αποδοχών - συντάξεων και δημόσια υγεία, πρόνοια, παιδεία για όλους. Πίσω απ' αυτό το πλαίσιο δεν υπάρχει προοπτική. Αυτό το πλαίσιο διεκδικήσεων απαιτεί σύγκρουση με την πολιτική του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΝ που έχει βάλει πλάτη να περνά η πολιτική των αναδιαρθρώσεων και της ΕΕ.

Η κρατική παρέμβαση που γίνεται με την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων αποσκοπεί να εξασφαλίζεται η κερδοφορία του κεφαλαίου σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Υπηρετεί το καπιταλιστικό σύστημα στη σημερινή περίοδο και τα γενικότερα συμφέροντα των μονοπωλίων και τους στόχους των κομμάτων που προωθούν τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις.

Στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και γενικότερα στο λαϊκό κίνημα είναι απαραίτητο να διατυπώνονται αιτήματα για τη λύση λαϊκών προβλημάτων που συσπειρώνουν ευρύτερες δυνάμεις, σε αντιπαράθεση με τα συμφέροντα των μονοπωλίων των πολυεθνικών και της ΕΕ. Το κύριο ζήτημα είναι να δυναμώσει η αντιμονοπωλιακή, αντιιμπεριαλιστική συσπείρωση, γιατί μόνο με αυτό τον τρόπο υπάρχει δυνατότητα να μπαίνουν εμπόδια στην αντιλαϊκή πολιτική. Οι σημερινές εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας, όπως και σε άλλους τομείς, π.χ. μεταφορές, τηλεπικοινωνίες κ.ά., φέρνουν στην επιφάνεια την αναγκαιότητα αυτοί οι τομείς να υπηρετούν τις λαϊκές ανάγκες. Αυτή η αναγκαιότητα όμως δεν μπορεί να συμβιβαστεί με την ιδιοποίηση του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου από την πλουτοκρατία, τα μονοπώλια και τις κυβερνήσεις που προωθούν αντιλαϊκή πολιτική.

Απαιτεί την αγωνιστική συσπείρωση των εργαζομένων με τη μικρή - μεσαία αγροτιά και τους επαγγελματοβιοτέχνες για την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης που στηρίζεται από τη ΝΔ. Σήμερα για να υπάρξουν κατακτήσεις χρειάζεται σκληρή πάλη και αντιπαράθεση με τα κόμματα και τους οργανισμούς της ολιγαρχίας.

Ταυτόχρονα είναι ανάγκη να γίνει ένα βήμα μπροστά. Να αλλάξει ο συσχετισμός της δύναμης στο πολιτικό επίπεδο και να κερδίσει έδαφος η πολιτική του ΚΚΕ και η πρότασή του για τη συγκρότηση ενός νικηφόρου λαϊκού μετώπου των εργατών, της αγροτιάς και των ΕΒΕ. Αυτό το μέτωπο θα κινητοποιεί, θα εμπνέει το λαό και μπορεί να ανοίξει το δρόμο για την απαλλαγή των εργαζομένων από το καθεστώς των μονοπωλίων και των κομμάτων της πλουτοκρατίας.