Είναι αδύνατο να καλυφθούν τέτοια κενά παραμονές της εκλογικής μάχης. Είναι ζήτημα πώς παρακολουθούμε, καταγράφουμε, μελετάμε τα πράγματα καθημερινά τόσο στον τόπο δουλιάς όσο και στο χώρο κατοικίας. Πώς έχουμε γνώση έγκαιρα των κυβερνητικών μέτρων και των συνεπειών που αυτά θα φέρουν. Πώς μελετάμε τις θέσεις των άλλων κομμάτων και κυρίως την πρακτική τους.

Παρά τις παραπάνω αδυναμίες μας, καταφέραμε σε ένα βαθμό να θέσουμε στο λαό, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, το γενικότερο πρόβλημα που υπάρχει με τον ίδιο το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ως μοχλού της κεντρικής εξουσίας, ως αναπόσπαστου τμήματος του κρατικού μηχανισμού. Σήμερα είναι αναβαθμισμένος, με την έννοια ότι έχει αναλάβει αρμοδιότητες σε μεγάλα κοινωνικά ζητήματα, αρμοδιότητες, όμως, που έχουν περιεχόμενο τη συγκέντρωση του κεφαλαίου, τις ιδιωτικοποιήσεις, την εμπορευματοποίηση της κοινωνικής πολιτικής, την επιβολή νέων πακέτων φόρων, τη χειραγώγηση και τη διαμόρφωση ενός εξαγορασμένου τμήματος του λαού, που θα χρησιμοποιεί εναντίον των λαϊκών αγώνων και της ριζοσπαστικοποίησης.

Για μας, η συμμαχία είναι υποταγμένη στην πολιτική της αντιμονοπωλιακής αντιιμπεριαλιστικής δημοκρατικής συσπείρωσης, στην πολιτική του Μετώπου. Δεν το έχουμε κρύψει από κανέναν αυτό. Βεβαίως, δε σημαίνει ότι κάθε συμμαχία -και αυτή των εκλογών- ταυτίζεται με τη γραμμή συσπείρωσης και συμμαχίας του Μετώπου. Αποτελεί ένα ρυάκι, μια δυνατότητα να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση. Είναι συσπείρωση που πρέπει να κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Αλλιώς θα γίνει πολύ εύκολα σκορποχώρι στην πρώτη υπολογίσιμη πίεση και τους ελιγμούς του αντίπαλου.

Η συμμαχία που εμείς επιδιώξαμε είχε σαν αφετηρία της την αντίσταση και καταδίκη -οριοθέτηση από τις συγκεκριμένες αναδιαρθρώσεις που έχει υποστεί ο θεσμός, από τον ίδιο το θεσμό όπως επίσημα καταγράφεται στους νόμους, στο Σύνταγμα και στην πρακτική της μεγάλης πλειοψηφίας των εκλεγμένων. Είχε ως βάση την κοινή δράση που προϋπήρχε στο κίνημα, σε ένα ή άλλο μέτωπο πάλης. Βεβαίως, πήραμε, και πρέπει να παίρνουμε, υπόψη ότι μια συμμαχία αποκτά δυναμική με τη γέννησή της, μπορεί να τραβήξει και αφυπνίσει και κάποιες δυνάμεις που, για διάφορους λόγους, έμειναν έως τώρα αδρανείς, χωρίς όμως να υποκύψουν πολιτικά στην κυρίαρχη προπαγάνδα. Επομένως, η πολιτική συνεργασιών έχει και το στοιχείο ότι απεικονίζει αυτό που έχει συντελεστεί πριν, αλλά και το στοιχείο το προωθητικό, έχει σε κάθε περίπτωση και το στοιχείο του ρίσκου.

Είναι ανάγκη και στη συνέχεια να μελετηθεί η πείρα των συνεργασιών στη μάχη των τοπικών εκλογών, όπως συνεχώς πρέπει να μελετάμε και να ελέγχουμε πώς προωθούμε τη συμμαχία στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, στο αγροτικό, στους ΕΒΕ, παντού.

Είναι φανερό ότι οι σύμμαχοι, είτε πρόκειται για συλλογικούς φορείς, πολιτικούς ή κινηματικούς, είτε άτομα, δεν ξεκινάνε όλοι και σε όλες τις περιπτώσεις από την ίδια αφετηρία, τη δική μας. Οι ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές που υπάρχουν επηρεάζουν αναμφισβήτητα και την αντίληψη στα θέματα των συμμαχιών και στα άμεσα προβλήματα και στην ίδια την εκλογική μάχη.

Τι συναντήσαμε προεκλογικά;

Μια γενική απαίτηση να ενωθούν οι πιο αδύνατες εκλογικά δυνάμεις, οι αντιπολιτευόμενες τα δύο κόμματα εξουσίας δυνάμεις σε ένα κοινό μέτωπο με στόχο την κατάκτηση περισσότερων θέσεων. Βεβαίως, είναι φυσιολογικό και θεμιτό να θέλεις, μέσα από τη συνεργασία, να συγκεντρώσεις μεγαλύτερα ποσοστά, να εκφραστείς στα όργανα διοίκησης. Εκλογές είχαμε, εκλογικοί στόχοι έπρεπε να τεθούν. Ομως δεν αρκεί η κοινή εκλογική στόχευση, για να διαμορφώσει μια δυναμική συμμαχία, που θα αφυπνίσει αγωνιστικά, θα δώσει προοπτική στη λαϊκή δυσαρέσκεια. Πέρα από τη σύμπτωση των εκλογικών στόχων πρέπει να υπάρξει και μια ορισμένη συμφωνία, σύμπνοια σε πολιτική βάση, τουλάχιστον στα πλαίσια του θεσμού της ΤΑ, αλλά και σε γενικότερα κοινωνικά προβλήματα. Γιατί υπάρχει και η άλλη μέρα από τις εκλογές. Οι εκλογές κρατάνε δύο Κυριακές, αλλά το καθήκον να υπηρετήσεις το λαό, αξιοποιώντας και τις συγκεκριμένες θέσεις κρατάει 4 ολόκληρα χρόνια.

Βρεθήκαμε αντιμέτωποι, επίσης, με την πολιτική με την ταμπέλα ενότητα της Αριστεράς, που από τη φύση της και τους φορείς που την προωθούσαν ήταν υποκριτική και δίγλωσση, αφού συνοδευόταν με συνεργασίες με το ΠΑΣΟΚ, με μπόλικο αντικομμουνισμό. Και μόνο το γεγονός ότι εμφανίστηκαν ως αναχώματα και εφεδρείες του ΠΑΣΟΚ αρκεί για να συμπεράνουμε τους αντικειμενικούς της σκοπούς. Ο οπορτουνισμός είναι πολύ ευέλικτος, μόνο που η ευελιξία του κινείται εντός της κυρίαρχης πολιτικής, εντός του κυρίαρχου ρεύματος, πασπαλισμένη με μπόλικα επιχειρήματα περί ρεαλισμού και ανανέωσης.

Από τις εκθέσεις των καθοδηγητικών οργάνων γίνονται πολύ σημαντικές εκτιμήσεις για την πολιτική συμμαχιών που ακολουθήσαμε. Οι συνεργασίες είχαν δυναμική, έδεσαν εκεί που προϋπήρξε κοινή δράση στους αγώνες. Ακόμα και αν δεν έφεραν τα προσδοκώμενα εκλογικά αποτελέσματα, αποδείχτηκαν ελπιδοφόρες για την πορεία.

Αντίθετα, δυσκολίες είχαμε εκεί που οι συνεργασίες αποτελούσαν μια εκλογική συγκόλληση, ανεξάρτητα αν είχαμε θετικά ή λιγότερο θετικά αποτελέσματα. Τα νούμερα των ποσοστών και των ψήφων δεν πρέπει να κρύβουν την πραγματικότητα και την πραγματική δυναμική μιας συνεργασίας. Μπορεί να είναι λίγες οι περιπτώσεις των αρνητικών εμπειριών, σε σχέση με τον κύριο όγκο των συνεργασιών, όμως αυτή η πείρα είναι πολύτιμη.

Είναι γεγονός ότι στα πλαίσια μιας συνεργασίας, ακόμα και της πιο στέρεης, με την έννοια ότι υπάρχει μια προηγούμενη καλή υποδομή, δε λείπουν οι εκατέρωθεν φοβίες και καχυποψίες, λόγω του γεγονότος ότι η συνεργασία βασίζεται όχι μόνο στη συμφωνία αλλά και στο συμβιβασμό. Πώς λύνεται ένα τέτοιο ζήτημα;

Η μάχη των τοπικών εκλογών έχει δώσει καλές εμπειρίες. Το καλύτερο είναι οι ανοιχτές και βασανιστικές, έστω και αν είναι χρονοβόρες, συζητήσεις για το πού συμφωνούμε και πού διαφωνούμε. Το καλύτερο είναι από όλες τις πλευρές να γίνεται ανοιχτή συζήτηση και με αυτήν την έννοια μια ορισμένη διαπάλη, ώστε η συμφωνία να είναι σαφής. Το ότι συνεργαζόμαστε δε σημαίνει ότι παραιτούμαστε από την προσπάθεια να πείσουμε για τις απόψεις μας, όπως δεν είναι φυσιολογικό να απαιτούμε από τους συνεργαζόμενους να εγκαταλείψουν τις δικές τους θέσεις. Ανοιχτές και καθαρές κουβέντες και όπου υπάρχει δέσμευση να τηρείται απαρέγκλιτα.

Ενας τέτοιος τρόπος δράσης με τους συνεργαζόμενους δεν είναι κατακτημένος από το σύνολο των στελεχών και κατά συνέπεια των μελών. Τα καθοδηγητικά όργανα πρέπει να έχουν άμεση εικόνα των απόψεων των συνεργαζομένων, όπως και οι συνεργαζόμενοι να έχουν την ευκαιρία να εκθέτουν απ' ευθείας τις απόψεις και τις παρατηρήσεις στο Κόμμα. Δεν μπορεί να λύνονται όλα τα προβλήματα στα πλαίσια μιας συσπείρωσης και ενός συνδυασμού. Η συσπείρωση έχει τη δική της αυτοτέλεια, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η συνεργασία γίνεται με την ώθηση των πολιτικών δυνάμεων ή άλλων φορέων που έχουν τη δική τους οντότητα.

Σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώνουμε ότι τα καθοδηγητικά όργανα έχουν εναποθέσει το ζήτημα των συνεργασιών αποκλειστικά και μόνο στους εκλεγμένους στην ΤΑ ή σε μαζικά όργανα. Εχουν λίγη γνώση πώς σκέπτονται οι συνεργαζόμενοι, άρα η συνεργασία δεν είναι αποτέλεσμα συλλογικής και ακόμα πιο υπεύθυνης κομματικής προσπάθειας. Το ίδιο και πιο οξυμένο είναι το πρόβλημα στις ΚΟΒ, που σε αυτές δεν υπάρχει συστηματική πολιτική στον τομέα αυτό. Κυρίως, οι συσπειρώσεις εξαρτώνται από τις πρωτοβουλίες των παραπάνω οργάνων -σωστό μεν- αλλά η υπόθεση συμμαχιών πρέπει να ριζώσει στην ΚΟΒ. Μόνο έτσι θα γίνει υπόθεση ευρύτερων λαϊκών μαζών.

Δε νοείται σήμερα κομματικό στέλεχος, ανεξάρτητα καταμερισμού δουλιάς του, που να μην έχει ενεργό ρόλο στην επεξεργασία και προώθηση της πολιτικής των συμμαχιών, χωρίς αυτό βεβαίως να σημαίνει ότι παραβιάζεται η αρχή της συλλογικότητας και της προσωπικής ευθύνης.

Το θέμα της άσκησης πολιτικής συμμαχιών έχει στενή σχέση με το πόσο δουλεύουμε ανοιχτά και πλατιά στις λαϊκές μάζες, πόσο καταπιανόμαστε με τα προβλήματά τους, πόσο είμαστε πρωτοπόροι, πώς εννοούμε τον καθοδηγητικό μας ρόλο ιδιαίτερα στο κίνημα της εργατικής τάξης, στη νεολαία. Οσο και αν σήμερα υπάρχουν δυσκολίες, υπάρχουν πάντα δυνατότητες με την ανοιχτή μαζική δουλιά του Κόμματος να επιδρούμε σε διεργασίες, να βρίσκουμε συνεργαζόμενους ή συνεργαζόμενες δυνάμεις.