ΑΓΚΥΡΑ.--

Η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε χτες την πραγματοποίηση «περιφερειακής συνόδου για την ειρήνη» την Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη. Κατά την άποψη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που αντηχούσε χτεσινό σχόλιο της Ουάσιγκτον Ποστ, πρόκειται για «συνέχεια του ζιγκ-ζαγκ» των κυβερνήσεων των χωρών που γειτνιάζουν με το Ιράκ, εν όψει του επερχόμενου πολέμου.

Στη σύνοδο --σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών--, όπως ανακοινώθηκε από τον ΥπΕξ Γιασάρ Γιακίς, θα συμμετάσχουν οι ΥπΕξ της Σαουδικής Αραβίας, της Συρίας, του Ιράν, της Αιγύπτου και της Ιορδανίας. Η ανακοίνωσή της, μια ημέρα μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης του Αμερικανού Πτέραρχου Μάγιερς, που διαπραγματεύτηκε με την τουρκική ηγεσία τους «όρους εμπλοκής» της στη σύρραξη, έχει τη σημασία της. Ο Γιακίς μίλησε για «πυρκαγιά που πλησιάζει τις χώρες μας», προσθέτοντας ότι «πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τη σταματήσουμε».

Ασφαλώς, ο χώρος που διαθέτουν για διπλωματικούς ελιγμούς οι μεσανατολικές κυβερνήσεις είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Πάντως, κατά το Ασοσιέιτεντ Πρες, η σύνοδος «αποτελεί ευκαιρία για την Τουρκία να δείξει στην Ουάσιγκτον ότι οι γείτονες του Ιράκ θα υποστηρίξουν τον πόλεμο μόνον όταν όλες οι άλλες επιλογές εξαντληθούν». Το γεγονός είναι ότι οι λαοί της περιοχής αντιτίθενται σθεναρά στον πόλεμο - 80% των Τούρκων.

Ωστόσο, η Σύνοδος αφορά μάλλον περισσότερο σε μια προσπάθεια περιφερειακής «συνεννόησης» εν όψει πιθανών αλλαγών συνόρων: Η Τουρκία και το Ιράν, με τεράστιες κουρδικές μειονότητες, έχουν πολλά να φοβούνται. Καθόλου τυχαία, ο σχολιογράφος Φεράι Τιντζ της Χουριέτ έγραφε χτες περί «αναπτέρωσης των ελπίδων του ΡΚΚ», του σημερινού KADEK, για τη δημιουργία κουρδικής κρατικής οντότητας και με συμμετοχή της τουρκικής μειονότητας.

Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ «δεν υπόσχονται τίποτε» στην Τουρκία (ούτε και σε κανέναν άλλον) όσον αφορά την επαύριο του πολέμου στο Ιράκ ίσως εξηγεί την επιφυλακτική στάση της Αγκυρας. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο «ισχυρός άνδρας» πίσω από την κυβέρνηση του Λευκού κόμματος, έκανε χτες μια εντυπωσιακή δήλωση: «Για το μέλλον της ανθρωπότητας και του πολιτισμού οι διαμορφωτές αποφάσεων θα έπρεπε να ακούσουν τις εκκλήσεις για ειρήνη που υψώνονται σ' όλο τον κόσμο... είναι πιθανό να πετύχουμε την ειρήνη αν οι ΗΠΑ δεχτούν να συμβάλλουν», είπε.

Μεγαλύτερη αίσθηση, όμως, προκάλεσε η στάση Γιακίς. Σχολιάζοντας την επίσκεψη του επικεφαλής του Μεικτού Επιτελείου των ΗΠΑ, Πτέραρχου Μάγιερς, που πίεσε για τη χρήση τουρκικών βάσεων από τις ΗΠΑ, ο ΥπΕξ είπε: «Απλώς η κυβέρνηση έδωσε στο Επιτελείο εξουσιοδότηση να διαπραγματευτεί, σε τεχνικό επίπεδο. Οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να εγκριθεί από τη Βουλή». Ερωτώμενος σχετικά με δημοσίευμα της εφημερίδας Νιου Γιορκ Τάιμς περί «συμφωνίας», δε, ο Γιακίς το διέψευσε: «Αν γράφτηκε τέτοιο πράγμα, είναι εντελώς αναληθές».

Πάντως (και) ο τουρκικός Τύπος «βοά» σχετικά με τα παζάρια Ουάσιγκτον - Αγκυρας. Η Μιλιέτ έγραψε ότι μετά από τουρκική πίεση «οι ΗΠΑ περιόρισαν το αίτημά τους περί εγκατάστασης 120.000 στρατιωτών σε 25.000 [... όμως] η τουρκική πλευρά εξήγησε ότι και αυτός ο αριθμός δεν είναι αποδεκτός». Η Αξάμ έγραψε ότι «η αμερικανική πλευρά πρότεινε εγκατάσταση 80.000 στρατιωτών στα τουρκικά εδάφη, διάθεση 8 βάσεων και 3 λιμανιών, ενώ η τουρκική πλευρά αντιπρότεινε να επιτραπεί η εγκατάσταση 40.000 στρατιωτών και να διατεθούν 4 βάσεις και 2 λιμάνια». Το θέμα βεβαίως δεν είναι ποσοτικό...