«Είναι δυνατόν οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο να μη βλέπουν τι γίνεται στην Παλαιστίνη; Είναι δυνατόν να μη βλέπουν τι γίνεται στο Ιράκ; Δεν είναι εξοργισμένοι από την αδικία; Δεν καταλαβαίνουν ότι, αν γίνει πόλεμος στο Ιράκ, ολόκληρος ο πλανήτης κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα; Δε νιώθουν πόσο εξοργισμένοι είμαστε; Δεν αντιλαμβάνονται ότι η εικόνα που γνωρίζουν για τον αραβικό κόσμο δεν είναι αντιπροσωπευτική, αλλά ισοπεδωτική;». Οι ερωτήσεις «έπεφταν βροχή» από τους συνομιλητές μας, απλούς ανθρώπους, διακεκριμένους επιστήμονες ή επαγγελματίες, πολιτικά πρόσωπα. Ανθρώπους που συναντήσαμε κατά την παραμονή μας στη Συρία, στο πλαίσιο, αλλά και στο περιθώριο του 2ήμερου Συνεδρίου «Γυναίκες του Αραβικού Κόσμου και Εκπαίδευση», που πραγματοποιήθηκε στη Δαμασκό, στις αρχές Φλεβάρη.

Σήμερα, που η αμερικανο-βρετανική εισβολή στο Ιράκ έχει, ήδη, συμπληρώσει κάτι περισσότερο από δύο βδομάδες, οι κουβέντες που ανταλλάξαμε με τους Σύρους συνομιλητές μας λαμβάνουν ακόμη μεγαλύτερη αξία και νόημα. Η Συρία, όπως και το Ιράν, απειλήθηκαν ανοιχτά από την Ουάσιγκτον και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το χειρότερο δυνατό σενάριο για την περιοχή, μια διάχυση του πολέμου που θα πυροδοτήσει απρόβλεπτες συνέπειες για ολόκληρο τον κόσμο. Ακόμη, όμως, και αν αποφευχθεί αυτή η προοπτική, η επιβολή και μόνον ενός στρατιωτικού αμερικανικού καθεστώτος στο Ιράκ εκτιμάται ότι θα δρομολογήσει αρνητικότατες εξελίξεις στον αραβικό κόσμο.

Οι συζητήσεις μας στη Συρία, θεωρητικώς, δεν αφορούσαν μόνο στο Ιράκ. Επί της ουσίας, όμως, ακόμη και θέματα άσχετα, εκ πρώτης όψεως, με τις εξελίξεις, κατέληγαν πάλι στα 2 φλέγοντα ζητήματα: Ιράκ και Παλαιστινιακό. Η αίσθηση που μας άφησαν οι λιγοστές βόλτες στους δρόμους της Δαμασκού, μιας πόλης 4 εκατομμυρίων κατοίκων με το ένα πόδι στην Ανατολή και με το άλλο στη Δύση, μιας πόλης που δίνει την εντύπωση ότι βιώνει μια νέα περίοδο οικιστικής και χωροταξικής, τουλάχιστον, ανανέωσης, ήταν ότι το αποκλειστικό θέμα συζήτησης και έγνοιας για όλους είναι το Παλαιστινιακό και το Ιράκ. Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, τα δελτία σε τηλεόραση και ραδιόφωνο, όλα, σχεδόν, κυριαρχούνται από τη συγκεκριμένη θεματολογία. Στα ξενοδοχεία, στα μαγαζιά, ακόμη και στις ανοιχτές παραδοσιακές ανατολίτικες και πάντα πολύβουες αγορές που χαρακτηρίζουν τη Δαμασκό, η ατμόσφαιρα είναι βαριά, αν όχι εκρηκτική.

Στα πηγαδάκια που συναντήσαμε στους δρόμους, παρά το τσουχτερό κρύο, που, κάπως, γλυκαίνει από τον πρωινό ήλιο, το θέμα είναι σταθερό. Τα βράδια, που η ψύχρα της ερήμου γίνεται εντονότερη, οι Σύροι, μέσα από τα σπίτια τους, συμπάσχουν, με τη βοήθεια της τηλεόρασης, με την καταστροφή στην Παλαιστίνη και στο Ιράκ. Μοναδική εξαίρεση αποτελούν οι εικόνες των αντιπολεμικών διαδηλώσεων, που «σπάνε» τη μονοτονία της βίας και του πόνου.

Οι εικόνες του αιματοκυλίσματος «μπαίνουν» σε όλα τα συριακά σπιτικά: Από τις ανεγειρόμενες πολυκατοικίες, τις παλιές συνοικίες ή τις αναβαθμισμένες γειτονιές μέχρι και τις, μεγάλης έκτασης, παραγκουπόλεις και τους παλαιστινιακούς προσφυγικούς καταυλισμούς των προαστίων της Δαμασκού. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των συνοικιών της συριακής πρωτεύουσας είναι οι δορυφορικές κεραίες. Ισως, μόνον οι Βεδουίνοι, που συναντήσαμε καταμεσής της ερήμου, με τα κοπάδια τους και τις σκηνές τους, να μη γνωρίζουν τις τελευταίες εξελίξεις στο Παλαιστινιακό και στην κρίση με το Ιράκ.

Δεν είναι μόνον η συσσωρευμένη οργή από το αιματοκύλισμα των Παλαιστινίων τα τελευταία δύο χρόνια και από την επανακατοχή των παλαιστινιακών εδαφών. Δεν είναι μόνον η συνέχιση της ισραηλινής κατοχής στα συριακά υψώματα του Γκολάν. Είναι η ισοπεδωτική εικόνα, που ο δυτικός κόσμος έχει διαμορφώσει για τον αραβικό κόσμο, ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτέμβρη. Είναι η επίγνωση ότι το πλήγμα κατά του Ιράκ σχετίζεται αποκλειστικά και μόνο με τα αποθέματα μαύρου χρυσού, τους ενεργειακούς δρόμους και τη διασφάλιση του ελέγχου ολόκληρης της, γεωστρατηγικά, πολύτιμης περιοχής.

Είναι η συναίσθηση ότι μια επίθεση σε βάρος του Ιράκ δρομολογεί ανεξέλεγκτες εξελίξεις στον αραβικό κόσμο, πιθανώς ακόμη και αναχάραξη συνόρων, οι οποίες θα επηρεάσουν αρνητικά, στην καλύτερη περίπτωση, ή θα συμπαρασύρουν, στη χειρότερη, και τη Συρία. Μια Συρία, που, σύμφωνα με τα λεγόμενα των περισσότερων συνομιλητών μας, βρίσκεται σε μια περίοδο οικονομικής ανάπτυξης, βελτίωσης των σχέσεών της με την ΕΕ και άλλες δυτικές χώρες και ενίσχυσης του ρόλου της στον αραβικό κόσμο. Αλλωστε, ουδείς εκ των συνομιλητών μας αγνοεί ότι για την Ουάσιγκτον η Συρία είναι «χώρα που υποθάλπει την τρομοκρατία».