Πριν από δώδεκα περίπου χρόνια είχα αγοράσει ένα βιβλίο, το οποίο δε διάβασα. Στην αρχή το ανέβαλα και μετά από λίγο το λησμόνησα μέσα στα ράφια της βιβλιοθήκης μου και της μνήμης μου. Πριν από δύο μήνες περίπου ένας αγαπητός φίλος μού χάρισε ένα βιβλίο και με παρότρυνε να το διαβάσω. Είμαι σίγουρος ότι θα σου αρέσει, μου είπε. Το κοίταξα. Το εξώφυλλο κάτι αόριστα μου θύμιζε και αποφάσισα να το αρχίσω. Ομως από τη στιγμή που διάβασα τις δυο πρώτες σελίδες κατάλαβα πως δε θα το άφηνα από τα χέρια μου. Ετσι έγινε και το διάβασα χωρίς διακοπή. Απνευστί. Το θέμα του; Μοιάζει κοινό στην κεντρική ιδέα της αληθινής αυτής ιστορίας και τετριμμένη. Ο συγγραφέας αφηγείται την περιπέτεια μιας φιλίας. Ομως η γραφή δεν είναι κοινή. Είναι εξαιρετική, τόσο εξαιρετική, ώστε ο αναγνώστης να έχει την εντύπωση ότι κανείς ποτέ πριν από τον συγκεκριμένο συγγραφέα δεν έχει μιλήσει για μια βαθιά, ανιδιοτελή, φιλική σχέση. Αναφερόμαστε στο βιβλίο του Τόμας Μπέρχαρντ «Ο ανιψιός του Βίντγκενστάιν, μια φιλία», που κυκλοφόρησε το 1989 από τις εκδόσεις «ΕΣΤΙΑ». Ο συγγραφέας αφηγείται με μοναδικό τρόπο τη φιλία του με τον Παύλο Βίντγκενστάιν, τον οποίο οι πάμπλουτοι συγγενείς του είχαν αποκληρώσει και οι ψυχίατροι είχαν εξοντώσει. Ο Παύλος είναι καταδικασμένος να περνά τη ζωή του στα ψυχιατρεία, ενώ ο ίδιος Μπέρχαρντ στα σανατόρια. Πολλά είναι εκείνα που τους ενώνουν, εκτός από τη μουσική. Είναι οι ασθένειες, η βαθιά καλλιέργεια, η ευαισθησία, το πάθος για την πραγματική τέχνη, οι ίδιες προτιμήσεις για τα βιεννέζικα καφενεία, η αντιπάθειά τους για τα βραβεία, οι ενδιαφέρουσες συζητήσεις τους πάνω σε φιλοσοφικά θέματα, η κοινή αντιπάθειά τους για την εξοχή και, φυσικά, ο τρόμος του θανάτου. Είναι τρομερές οι σκηνές που περιγράφονται μέσα στο μικρό αλλά περιεκτικό αυτό βιβλίο, σκηνές από τα τελευταία χρόνια του αριστοκράτη, που αποποιήθηκε κάθε δικαίωμα από την πατρική κληρονομιά, να περιφέρεται άρρωστος, γέρος και ανήμπορος στους δρόμους της Βιέννης, κρατώντας ένα δίχτυ με ελάχιστα ψώνια, με την ανάσα κομμένη, να σέρνει τα βήματά του και να μην μπορεί πια να χαρεί τίποτε, διότι η πάμπλουτη οικογένειά του, τον έχει καταδικάσει. Ηταν για αυτούς ο απροσάρμοστος, ο τρελός, αφού όχι μόνον δεν ενδιαφέρθηκε, αλλά στην ουσία περιφρόνησε τα χρήματα της οικογένειάς του, καθώς ήξερε από πού προέρχονταν: από εμπόριο όπλων! Ο Παύλος Βίντγκεστάιν ήταν ανιψιός του μεγάλου φιλοσόφου Λούντβιχ Βίντγκεστάιν, που υπήρξε μαθητής για μονάχα ένα εξάμηνο του Μπ. Ράσελ κι αυτό διότι το επόμενο εξάμηνο έγινε ...δάσκαλός του. Κι αυτός, όπως αργότερα και ο ανιψιός του, αποποιήθηκε την πατρική κληρονομιά!

Ο Τόμας Μπέρχαρντ γεννήθηκε το 1931. Το 1970 τιμήθηκε με το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Γερμανίας. Πέθανε στις 12 Φεβρουαρίου του 1989.