Κυριακή 16 Απρίλη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 10
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΙΣΤΟΡΙΑ
59 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Μια ιστορία με επίκαιρα διδάγματα

Στρατοπέδευση γερμανών στρατιωτών στον κάμπο του Πρωμαχώνα
Στρατοπέδευση γερμανών στρατιωτών στον κάμπο του Πρωμαχώνα
Στις 6 Απριλίου 1941, στις 5.15' το πρωί άρχισε η επίθεση των γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων εναντίον της Ελλάδος, στη Μακεδονία, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών και ελληνογιουγκοσλαβικών συνόρων. Ενα τέταρτο αργότερα, στις 5.30' π.μ., ο Γερμανός πρεσβευτής στην Αθήνα Ερμπαχτ ξυπνούσε τον Τετραυγουστιανό πρωθυπουργό Αλ. Κοριζή, για να του διαβιβάσει τη διακοίνωση, με την οποία η κυβέρνηση του Χίτλερ εξηγούσε από τη μεριά της τους λόγους της εισβολής. Ως κύρια αιτία προβαλλόταν η πρόσδεση της Ελλάδας στη Μ. Βρετανία, γεγονός που, αν μη τι άλλο, επιβεβαιώνει περίτρανα ότι ο Β' παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε προϊόν της όξυνσης των αντιθέσεων μεταξύ των ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών του κόσμου γενικά και ειδικότερα της Ευρώπης.

"Η Ελλάς- έλεγε μεταξύ άλλων η διακοίνωση-, επιτρέπουσα εις αγγλικάς δυνάμεις να θέσουν και πάλιν πόδα εις Ευρώπην και ούσα το μόνον ευρωπαϊκόν κράτος που έπραξεν τοιούτον τι, ανέλαβε βαρείαν ευθύνην έναντι της Ευρωπαϊκής κοινότητος. Ασφαλώς ο ελληνικός λαός δεν ενέχεται εις την εξέλιξιν αυτήν. Εκ τούτου, είναι ακόμη βαρυτέρα η ευθύνη της ελληνικής κυβερνήσεως εκ της ανευθύνου τοιαύτης πολιτικής της. Ούτω η ελληνική κυβέρνησις εδημιούργησε μίαν κατάστασιν, προ της οποίας η Γερμανία δε δύναται περαιτέρω να μείνη άπρακτος. Οθεν η κυβέρνησις του Ράιχ έδωσε εις τα στρατεύματά της την διαταγήν να εκδιώξουν εκ του ελληνικού εδάφους τας βρετανικάς δυνάμεις. Πάσα αντίστασις προς τον γερμανικόν στρατόν θα συντριβή αμειλίκτως. Φέρουσα την απόφασιν ταύτην εις γνώσιν της ελληνικής κυβερνήσεως, η κυβέρνησις του Ράιχ τονίζει ότι τα γερμανικά στρατεύματα δεν εμφανίζονται ως εχθροί του ελληνικού λαού και ότι ο γερμανικός λαός ουδόλως εννοεί να πολεμήση και εξοντώση τον ελληνικόν λαόν ως τοιούτον. Το πλήγμα, το οποίον η Γερμανία είναι υπόχρεως να δώση επί ελληνικού εδάφους προορίζεται διά την Αγγλίαν. Η κυβέρνησις του Ράιχ είναι πεπεισμένη ότι εκδιώκουσα ταχέως εξ Ελλάδος τους παρεισάκτους Αγγλους παρέχει αποφασιστικήν υπηρεσίαν τόσον εις τον ελληνικόν λαόν, όσον και εις την ευρωπαϊκήν κοινότητα" (βλέπε ολόκληρη τη διακοίνωση: Β.Π. Παπαδάκη: "Διπλωματική Ιστορία του Ελληνικού Πολέμου 1940- 1945", Αθήναι 1957, σελ. 167- 173).

Η κατάρρευση

Προέλαση γερμανικού στρατού στα στενά του Ρούπελ
Προέλαση γερμανικού στρατού στα στενά του Ρούπελ
Ταυτόχρονα με την Ελλάδα η Χιτλερική Γερμανία επιτέθηκε και στη Γιουγκοσλαβία ή δε επίθεσή της και στις δύο χώρες πραγματοποιήθηκε με τρομακτική σφοδρότητα. Η γιουγκοσλαβική αντίσταση κατέρρευσε ταχύτατα και μεγάλα τμήματα του στρατού της γειτονικής χώρας υποχωρούσαν στο ελληνικό έδαφος. Αντίθετα, ο ελληνικός στρατός στα οχυρά παρουσίαζε μια ανέλπιστη αντίσταση απέναντι σ' έναν εχθρό απείρως ισχυρότερο. Κι αυτή η αντίσταση αποκτάει ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αν ληφθεί υπόψιν ότι τόσο στο μέτωπο, όσο και στην Αθήνα- και στους στρατιωτικούς και στους πολιτικούς κύκλους- ήταν φανερή μια διάθεση για γρήγορη συνθηκολόγηση και παράδοση της χώρας στους Γερμανούς εισβολείς.

Στις 9 Απριλίου τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη, ενώ θα συνθηκολογήσει το Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η κατάληψη της Βέροιας και λίγο αργότερα της Κατερίνης, της Κοζάνης και της Καστοριάς, με αποτέλεσμα και την υποχώρηση του κυρίου όγκου των ελληνικών δυνάμεων που βρίσκονται στην Αλβανία να παίρνει τα χαρακτηριστικά της φυγής.

Στις 20 Απριλίου ο διοικητής του Γ' Σώματος Στρατού Γ. Τσολάκογλου, σε συνεννόηση με άλλους δύο σωματάρχες, τον Δεμέστιχα και τον Μπάκο, καταργεί τον διοικητή Στρατιάς Ηπείρου Ι. Πιτσίκα, αναλαμβάνει ο ίδιος διοικητής της στρατιάς και υπογράφει πρωτόκολλο ανακωχής με τους Γερμανούς. Τρεις μέρες αργότερα ο Τσολάκογλου θα υπογράψει στη Θεσσαλονίκη το οριστικό πρωτόκολλο συνθηκολόγησης του ελληνικού στρατού όχι μόνο με τους Γερμανούς, αλλά και με τους Ιταλούς τους οποίους βεβαίως είχε νικήσει στο αλβανικό μέτωπο. Οι Γερμανοί εκτίμησαν ιδιαίτερα τη συνθηκολόγο στάση του στρατηγού Τσολάκογλου, γι' αυτό και τον έκαμαν τον πρώτο πρωθυπουργό της κατεχόμενης Ελλάδας.

Η προδοσία της άρχουσας τάξης

Ο Τσολάκογλου ανάμεσα σε γερμανούς αξιωματικούς στην Αθήνα, κάτω απο τη γερμανική σημαία
Ο Τσολάκογλου ανάμεσα σε γερμανούς αξιωματικούς στην Αθήνα, κάτω απο τη γερμανική σημαία
Τη μέρα που ο Τσολάκογλου υπέγραφε την οριστική συνθηκολόγηση του στρατού, ο Βασιλιάς Γεώργιος με τον πρωθυπουργό Εμμ. Τσουδερό (o Κοριζής είχε αυτοκτονήσει λίγες μέρες νωρίτερα), τον πρίγκιπα Πέτρο και τον Αγγλο πρεσβευτή σερ Μάικλ Πάλερετ εγκατέλειπαν την Ελλάδα μ' ένα υδροπλάνο "Σάντερλαντ". Δυο μέρες πριν, στις 21 Απριλίου, έφυγε το ζεύγος των διαδόχων Παύλος και Φρειδερίκη, ενώ τη νύχτα 22 με 23 Απριλίου με τα αντιτορπιλικά "Β. Ολγα", "Πάνθηρ" και "Ιέραξ" αναχώρησαν οι υπουργοί, ο διοικητής και ο υποδιοικητής της τράπεζας της Ελλάδας καθώς "και μερικοί κρατικοί επίσημοι και μη λειτουργοί, οι πλείστοι με τας οικογενείας των- γυναίκες, τέκνα, πενθερές, κουβερνάντες- και τας αποσκευάς των- μπαούλα, βαλίτσες και τουαλέτες, τσάντες με ρουχισμό, μερικοί με παιχνίδια των παιδιών των και κάποιοι με τα χρυσαφικά των... Φαίνεται όμως ότι η θέα τοσούτον ασυνηθίστου διά πολεμικά πλοία φορτίου, και δη εν καιρώ πολέμου, εξηρέθισε τα πληρώματα εις τοιούτον βαθμόν, ώστε εις τη Σούδαν εξεδηλώθη μικρά στάσις επί του "Βασίλισσα Ολγα", του προσωπικού απαιτήσαντος να μην επιβή κανείς πλέον. Αντιλαμβάνεται ο καθείς την ψυχολογίαν όλων αυτών των αξιωματικών, υπαξιωματικών και ναυτών που κανένας τους δεν εγνώριζε πού και πώς άφηναν τα σπίτια τους, όταν έβλεπαν ότι υπήρχαν προνομιούχοι Ελληνες και Ελληνίδες ή Ελληνόπουλα που μπορούσαν ανέτως να μεταφέρονται με τα πολύτιμα των υπαρχόντων των προς άλλας ασφαλείς κατευθύνσεις μέχρις ότου παρέλθει η συμφορά..." (Αλ. Σακελαρίου: "Η θέσις της Ελλάδος εις τον Δεύτερον Παγκόσμιον Πόλεμον", σελ. 222 και Σπ. Λιναρδάτου: "Ο πόλεμος του 1940- 41 και η μάχη της Κρήτης", εκδόσεις ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ, σελ. 156).

Τα υπόλοιπα τμήματα της οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας ή είχαν φροντίσει να φύγουν νωρίτερα ή έμειναν πίσω και συνεργάστηκαν με τον κατακτητή ή γενικά κράτησαν μία στάση εξασφάλισης του υλικού πλούτου και των συμφερόντων τους- πολιτικών και οικονομικών- με κάθε πρόσφορο τρόπο χωρίς να θυσιάσουν τίποτα για τη χώρα. Για τις θυσίες υπήρχε ο λαός. Και φυσικά οι κομμουνιστές που ο βασιλιάς και η κυβέρνησή του από ταξική αλληλεγγύη φρόντισαν να παραδώσουν ανυπεράσπιστους στις δυνάμεις κατοχής. Υπολογίζεται ότι οι εξόριστοι κομμουνιστές που παραδόθηκαν στον εχθρό ήταν περίπου 1.600 ενώ υπήρχαν και μερικές εκατοντάδες ομοϊδεάτες τους πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές.

Η προδοσία της άρχουσας τάξης φαίνεται πιο ολοκληρωμένα, αν ρίξουμε μια ματιά στο πώς υποδέχτηκε ο Τύπος της Αθήνας την έναρξη της φασιστικής κατοχής.

Η ιδεολογία του δοσιλογισμού

Οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου του 1941. Τους προϋπάντησαν και τους παρέδωσαν κάθε εξουσία ο ανώτερος στρατιωτικός διοικητής Αττικοβοιωτίας στρατηγός Καβράκος, ο νομάρχης Αττικοβοιωτίας Πεζόπουλος, ο Δήμαρχος Αθηναίων Αμβρόσιος Πλυτάς, ο Δήμαρχος Πειραιά Μιχ. Μανούσκος και ο συνταγματάρχης Κανελλόπουλος ως διερμηνέας. Αργότερα, την ίδια μέρα, με διάγγελμά του ο Πλυτάς- που οι Γερμανοί τον άφησαν στη θέση του- συνιστούσε στον ελληνικό λαό "απόλυτον πειθαρχίαν εις τα διαταγάς των αρχών" και καλούσε τους πολίτες, που είχαν όπλα (κυνηγετικά, πολεμικά, πιστόλια ή οτιδήποτε άλλο) να τα παραδώσουν στις αρχές κατοχής. "Οπου υψούται ελληνική σημεία- έλεγε, επίσης, στο διάγγελμά του ο Πλυτάς- πρέπει δεξιά της να υψούται και η γερμανική".

Στάση υποταγής στις δυνάμεις κατοχής συνιστούσε και ο αστικός Τύπος της εποχής. Το "ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΒΗΜΑ" έγραφε στο κύριο θέμα του στις 29/4/1941: "Εντός εικοσιτετραώρων η κατάληψις της χώρας μας θα έχει συμπληρωθεί. Ετσι, η Ελλάς βγαίνει από τον πόλεμο- και βγαίνει οριστικώς από τον πόλεμον, καθ' ον τρόπον εβγήκαν όλαι σχεδόν αι χώραι της ηπειρωτικής Ευρώπης. Δεν είνε μόνη η Ελλάς που ευρίσκεται εις αυτήν την θέσιν. Από της Νορβηγίας μέχρι του Ταινάρου και από των Πυρηναίων μέχρι των παρυφών της Ουκρανίας υπάρχει δι' όλους τους λαούς της Ευρώπης απόλυτος ταυτότης εις τας πολιτικάς και άλλας συνθήκας της υπάρξεώς των. Αυτό δεν το λέγομεν προς παρηγορίαν μας. Τα λέγομεν διά να τονίσωμεν την βασικήν κατά τη γνώμην μας αλήθειαν που δεν πρέπει ποτέ να φεύγει από τα μάτια μας, ότι δηλαδή τα ελληνικά προβλήματα που εδημιουργήθησαν από της 27ης Απριλίου δεν ημπορούν να αντιμετωπισθούν παρά εις το πλαίσιο της Νέας Ευρωπαϊκής πραγματικότητος. Πρέπει να καταλάβουμε ότι εφεξής αποτελούμεν μέρος ενός εκτεταμένου ηπειρωτικού συνόλου, του οποίου όλα τα τμήματα θα έχουν αναποφεύκτως κοινότητα κατευθύνσεων και προπαντός κοινότητα συμφερόντων, οικονομικών και άλλων. Αυτή η ηπειρωτική σύλληψις της υποστάσεώς μας πρέπει να αποτελέση το πλαίσιον μέσα εις το οποίον θα κινηθούμε. Η τύχη μας είναι εφεξής αρρήκτως συνδεδεμένη προς την τύχη της γηραιάς Ηπείρου της οποίας αποτελούμεν τη νοτιοανατολικήν εσχατιάν".

Στο ίδιο μήκος κύματος η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ίδιας ημέρας έγραφε: "Ο αθηναϊκός λαός αντιμετωπίζει τα γεγονότα με σταθεράν πεποίθησιν ότι όλα βαίνουν προς το καλύτερον, ότι λήξαντος του πολέμου, διά την Ελλάδα τουλάχιστον, ανοίγεται η περίοδος της ειρήνης και της εντός των πλαισίων της ειρήνης αυτής παραγωγικής δραστηριότητος... Η θέλησις των Ελλήνων, όπως εντός του ειρηνικού πλαισίου, το οποίο εξασφαλίζει εις αυτούς ο τερματισμός του πολέμου, αναπτύξουν όλας των τας ικανότητας και όλας των τας πρωτοβουλίας, θα δώση ασφαλώς αφορμήν διά να εκδηλωθούν όλαι εκείναι αι κεκρυμμέναι αρεταί της φυλής μας, αι οποίαι είτε εξ αδιαφορίας, είται εξ αισθημάτων ηλαττωμένης αλληλεγγύης δε είχον ανέλθει εις την επιφάνειαν τους τελευταίους καιρούς... Αι γερμανικαί αρχαί εμφορούμεναι από τας φιλικωτέρας των διαθέσεων απέναντι του ελληνικού πληθυσμού, τας αρετάς και τα προτερήματα του οποίου δεν ήργησαν να γνωρίσουν, θα τον συντρέξουν- περί τούτου δεν υπάρχει αμφιβολία- εις πάσαν θετικήν και οικοδομητικήν του προσπάθειαν".

Στην ίδια κατεύθυνση κινούνταν και η "ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ" στο φύλλο της 28/4/1941, ενώ δύο μέρες αργότερα ανακοίνωνε: "ΑΠΟ ΑΥΡΙΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΙΝ ΧΙΛΙΕΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΔΙΑ ΝΑ ΔΕΥΚΟΛΥΝΘΗΤΕ ΕΙΣ ΤΑΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΑΣ ΣΑΣ ΜΕ ΤΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΚΑΤΟΧΗΣ".

Η ΒΡΑΔΥΝΗ, στο κύριο άρθρο της, στο φύλλο της 28/4/1941, εκτιμούσε ότι η κατοχή της χώρας δεν ήταν και τόσο κακό πράγμα. Επικαλούνταν μάλιστα και το ρητό των αρχαίων "ουδέν κακόν αμιγές καλού". Μερικές μέρες αργότερα, στις 2/5/1941 η ίδια εφημερίδα, στο κύριο πάλι άρθρο της διαπίστωνε: "Εφόσον περνούν αι ημέραι, τόσον αυξάνει η ευμένεια και η φιλική διάθεσις του ελληνικού λαού απέναντι των Γερμανών, πράγμα το οποίον ανταποκρίνεται εις τα προς την Ελλάδα αισθήματα του Ράιχ και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, επερχομένης της πλήρους συνεννοήσεως θα ανασυνδεθή τάχιστα η παλιά φιλία που ενώνει τας δύο χώρας".

Δε χωράει αμφιβολία πως τα προαναφερόμενα είναι αρκετά για να καταλάβει ο αναγνώστης το ιδεολογικό και πολιτικό δηλητήριο του δοσιλογισμού, με το οποίο επιχείρησε η κυρίαρχη τάξη να εμβολιάσει- χωρίς να τα καταφέρει βεβαίως- τη συνείδηση του ελληνικού λαού, παρουσιάζοντας ως εθνικό και πατριωτικό του καθήκον την υποταγή στο κατοχικό καθεστώς. Εκείνο, όμως, που έχει περισσότερη σημασία είναι πως το ίδιο αυτό δηλητήριο, η ίδια αυτή ιδεολογική και πολιτική προπαγάνδα, φτιαγμένη από τα ίδια υλικά κι από την ίδια ουσία, χρησιμοποιείται και σήμερα απαράλλακτη, για στηρίζει τη συμμετοχή της πλουτοκρατίας στην αμερικανική Νέα Τάξη Πραγμάτων και την προσαρμογή στην ιμπεριαλιστική Ευρωπαϊκή Ενωση. Αναμφισβήτητα το πατριωτικό και ταυτόχρονα διεθνιστικό, λόγω της δράσης της ιμπεριαλιστικής τάξης, ενάντια στους γειτονικούς λαούς, αλλά και των κοινών συμφερόντων των λαών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθήκον του ελληνικού λαού- και τούτη τη φορά- βρίσκεται στον αντίποδα των επιλογών της σημερινής οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας του τόπου.


Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ