Τα μηχανήματα της βιοϊατρικής και τα αναλώσιμα υλικά των δημοσίων νοσοκομείων αγοράζονται υπερτιμημένα

Εκφραση της ίδιας αντίληψης αποτελεί η άποψη ότι τα ασφαλιστικά ταμεία είναι πελάτες των δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων και των άλλων υπηρεσιών υγείας, και όχι βραχίονες κοινωνικής προστασίας.

Αυτή η αντίληψη εκφράζεται πλέον με μετρήσιμα μεγέθη:

• Ο κρατικός προϋπολογισμός δίνει όλο και λιγότερα κονδύλια για την υγεία -πρόνοια (2,9% επί του ΑΕΠ) αφήνοντας τα υπόλοιπα 5,1% να το τα πληρώσουν οι πελάτες δηλαδή ασθενείς και ασφαλιστικά Ταμεία. Η κρατική επιχορήγηση μειώνεται σταδιακά.
• Οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, που έχουν μπει δυναμικά στο χορό και φιλοδοξούν να υποκαταστήσουν τα ασφαλιστικά Ταμεία με την αμέριστη συμπαράσταση της κυβέρνησης λειτουργούν μόνο με πελατειακές σχέσεις.

Αλήθεια πρώτη: Η μετατροπή της υγείας από πανάρχαιο κοινωνικό αγαθό σε εμπόρευμα με χρηματιστηριακές διαστάσεις, με τη σφραγίδα του σημερινού κράτους είναι η πιο βαριά και απάνθρωπη παραοικονομία. Οπου υπάρχει κίνητρο κέρδους στην υγεία συνυπάρχει και παραοικονομία.

Οι κατεξοχήν υπεύθυνοι -κράτος και επιχειρηματίες- να παίρνουν μέτρα και να δαπανούν προληπτικά μας στέλνουν να πληρώσουμε αδρά στις επιχειρήσεις υγείας μετά τη νόσηση και μάλιστα μας καλλιεργούν ενοχές γιατί δεν πήραμε τις ατομικές ευθύνες νωρίτερα.

Αλήθεια δεύτερη: Η απουσία πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας είναι μια σοβαρή, ύπουλη και «αιματηρή» αιτία παραοικονομίας.

Οι διαπλεκόμενοι κρατικοί και ιδιωτικοί ιθύνοντες φροντίζουν επιμελώς ώστε ο «βαρύς» ιατρικός εξοπλισμός να εγκαθίσταται πρώτα στον ιδιωτικό τομέα και αφού αποσβεστεί πέντε και δέκα φορές, φέρνουν και μερικά μηχανήματα στα κρατικά νοσοκομεία. Μερικές φορές δε φτάνουν ποτέ, άλλοτε κάνουν ένα και δύο χρόνια να λειτουργήσουν, άλλοτε είναι παρωχημένης τεχνολογίας, άλλοτε είναι ανεπαρκή για τις ανάγκες κ.ο.κ

Αν ο «Ευαγγελισμός» είχε μαγνητικό τομογράφο και δεύτερο αξονικό τομογράφο τότε -με αδρούς υπολογισμούς- το Ελληνικό Δημόσιο θα είχε δύο δίσ. δραχμές το χρόνο λιγότερα έξοδα μόνο απ' τον καλύτερο εξοπλισμό ενός νοσοκομείου.

Αυτά τα δύο δισ. τα καρπώθηκαν γνωστές ιδιωτικές μονάδες νόμιμα με τις ευλογίες του κράτους.

Αν αυτό το μικρό παράδειγμα το αναγάγουμε σε όλους τους δημόσιους οργανισμούς υγείας, προκύπτουν εκατοντάδες «ζεστά» δισ. που χαρίζονται κυριολεκτικά.

Αλήθεια τρίτη: Γι' αυτή τη μορφή παραοικονομίας πρέπει να ασχοληθούν σοβαρά και σε βάθος πολλοί αρμόδιοι και συναρμόδιοι...

Στο χώρο της δημόσιας υγείας δρουν ανεμπόδιστα και μερικά τρωκτικά, μεγάλα ή μικρά.

Είναι και γιατροί και διοικητικοί αλλά και εξωνοσοκομειακοί παράγοντες και υπακούουν στην κρατούσα αντίληψη, ότι δηλαδή υγεία = εμπόρευμα και ανήκουν συνήθως σε κυβερνητικά κόμματα ή εμφανίζονται δήθεν απολίτικοι. Είναι τα στηρίγματα του κυκλώματος μέσα στα νοσοκομεία.

Οι σχέσεις τους με τις φαρμακευτικές και τις άλλες επιχειρήσεις υγείας έχουν πάρει «επαγγελματικό χαρακτήρα». Ο τρόπος που εκβιάζουν τους ασθενείς θυμίζει τους μαυραγορίτες της κατοχής.

Η δράση τους είναι αισθητή σε όσους ζουν και εργάζονται στα νοσοκομεία, αλλά πάντα είναι καμουφλαρισμένοι. Μόλις ακούσουν απεργία εμφανίζονται ως δήθεν ανθρωπιστές και λοιδορούν το μάχιμο κομμάτι των γιατρών που προσέχει τον άρρωστο και θέλει να ζει από έναν αξιοπρεπή μισθό. Το χρηματιστήριο είναι μια άριστη διέξοδος γι'?αυτούς, όπως και για πολλούς παραοικονομούντες στη χώρα μας.

Ευτυχώς είναι λίγοι και όχι ικανοί να διασύρουν το σώμα των νοσοκομειακών γιατρών.

Η ευθύνη μας είναι να πείσουμε την κοινωνία να στηρίξει τις μισθολογικές και εργασιακές διεκδικήσεις των γιατρών. Είμαστε λειτουργοί αλλά και σκληρότατα εργαζόμενοι επιστήμονες. Δεν είμαστε χωροφύλακες να πιάσουμε τα «τρωκτικά». Είμαστε όμως ικανοί να «τρομοκρατήσουμε ιδεολογικά» όσους εκβιάζουν τους ασθενείς.

Υπάρχει όμως ένα μεγάλο ερώτημα: Γιατί το υπουργείο Υγείας -αλλά και πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης- όταν αναφέρονται στην παραοικονομία της υγείας εννοούν σχεδόν αποκλειστικά το χρηματισμό κάποιων γιατρών που τελικά καρπώνονται ένα ελάχιστο κομμάτι απ' τη συνολική πίττα «μαύρου χρήματος»;

Αλήθεια τέταρτη: Ο «φαινότυπος» -αυτό που φαίνεται δηλαδή- της παραοικονομίας από κάποιους υγειονομικούς είναι μόνο η κορυφή της παραοικονομίας στα δημόσια νοσοκομεία. Επομένως δεν αποδίδει την έκταση του συνολικού προβλήματος η εμφάνιση μόνο κάποιων γιατρών ως παραοικονομούντων τη στιγμή που αποκρύβεται ο ογκώδης και ρυπαρός «γονότυπος», που κατασκεύασαν και συντηρούν πρωτίστως οι κρατούντες.

Στις μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις υγείας και στα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα η χρηματοδότηση από το δημόσιο είναι είτε έμμεση -όπως περιγράφηκε- είτε άμεση (π.χ. Ωνάσειο).

Ομως δε φτάνει αυτό. Οι υπερτιμημένες ιατρικές πράξεις, οι εργαστηριακές εξετάσεις χωρίς σκοπιμότητα, η αναγκαστική επιλογή για αναβαθμισμένη κλίνη, η απόκρυψη εσόδων συνιστούν ένα μεγάλο κρίκο στην αλυσίδα της παραοικονομίας.

Αλήθεια πέμπτη: Αυτή η δήθεν αθέατη για το κράτος πλευρά αποτελεί σοβαρό στοιχείο ορατής επιβάρυνσης των οικονομικών του κάθε νοικοκυριού αλλά και ορατής αφαίμαξης της εργασίας πολλών νέων γιατρών που δουλεύουν εκεί για ένα κομμάτι ψωμί.

Επιπρόσθετα αυτοί με μερικούς γιατρούς του ΕΣΥ έχουν μετατρέψει τους κρατικούς χώρους σε ιδιωτικά ιατρεία, αφιερώνοντας μέρος του ωραρίου τους.

Κι ενώ όλα αυτά είναι γνωστά τοις πάσι, το υπουργείο Υγείας δεν τιμώρησε ποτέ επώνυμους γιατρούς του ΕΣΥ με αποδεδειγμένη παράνομη επ' αμοιβή εξωνοσοκομειακή δραστηριότητα.

Αλήθεια έκτη: Η θωράκιση της Πλήρους και Αποκλειστικής Απασχόλησης (ΠΑΑ) όλων των κατηγοριών των γιατρών του δημοσίου και η μονιμότητα δεν είναι στις προτεραιότητες του κράτους. Αν γινόταν η θωράκιση της ΠΑΑ -και ξέρουν οι κρατούντες πως πρέπει να γίνει- και ίσχυε η μονιμότητα όπως ήταν πριν το 1992, τότε θα υπήρχε μια σοβαρή συμβολή στο χτύπημα της παραοικονομίας.

Συνεπώς ένα μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας είναι κατευθυνόμενες.

Οταν ένα σημαντικό διεθνές συνέδριο χρειάζεται 200.000 έγγραφα και 400.000 δραχμές για έξοδα μετάβασης και διαμονής ο νέος γιατρός αδυνατεί να τα καλύψει με συνέπεια να δέχεται την πίεση: Αν θες εκπαίδευση θα προωθήσεις το δικό μου προϊόν.

Αλήθεια έβδομη: Η γενναία κρατική χρηματοδότηση της εκπαίδευσης και της έρευνας βοηθάει τα εθνικά συμφέροντα και κλείνει πόρτες της παραοικονομίας και περιορίζει τους εκβιασμούς.

Αλήθεια όγδοη: Η ανάπτυξη της κρατικής φαρμακοβιομηχανίας θα αποτελέσει ανασχετικό παράγοντα σε φαινόμενα παραοικονομίας.

Ολα τα αναλώσιμα υλικά των δημόσιων νοσοκομείων και τα μηχανήματα βιοϊατρικής τεχνολογίας αγοράζονται υπερτιμημένα. Π.χ. το ίδιο μηχάνημα υπερήχων μπορεί να το αγοράσει το Κρατικό Αθήνας 50 εκ. δραχμές, ενώ γνωστές επιχειρηματικές μονάδες υγείας μπορεί να το αγοράσουν 42 εκ. δραχμές. Αυτή η σιωπηλή συνωμοσία των πολυεθνικών να προσφέρουν μέσω διαγωνισμών στο δημόσιο υπερτιμημένα προϊόντα σημαίνει υπερκέρδη και πιθανώς να συνοδεύεται και από μίζες.

Αλήθεια ένατη: Η κυβέρνηση αποφεύγει τις κεντρικές προμήθειες που δίνουν δυνατότητα καλύτερης διαπραγμάτευσης για να μη χαλάσει τα υπερκέρδη των πολυεθνικών και την παραοικονομία που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του συστήματος.

Η απλή, αλλά τόσο σπουδαία ιατρική πράξη του μάχιμου γιατρού της γειτονιάς αποτιμάται από το κράτος μόλις 2.500 δραχμές (μεικτά). Δεν είναι αστείο. Είναι ρητή εντολή του κράτους: Αν θες να ζήσεις κάνε παραοικονομία. Και όμως υπάρχουν γιατροί που ανθίστανται και είναι προς τιμήν τους.

Αλήθεια δέκατη: Η απαξίωση της ιατρικής πράξης ωθεί μέρος των γιατρών στην παραοικονομία, ταυτόχρονα δε καθιερώνει και κοινωνικά πρότυπα αποδοχής και στήριξης τέτοιων συμπεριφορών.

Αν πούμε για τους χαμηλούς μισθούς τότε κάποιοι, ίσως, απαντήσουν ότι κι αν διπλασιάζονταν οι μισθοί το φαινόμενο θα υπήρχε.

Αν υποστηρίξουμε ότι το φαινόμενο παράγεται στην κοινωνία, εισάγεται στα νοσοκομεία και αναπαράγεται, οι ίδιοι θα πουν ότι η κοινωνία -που οι κρατούντες καθοδηγούν- αποδοκιμάζει την παραοικονομία ως πρακτική.

Αν θεωρήσουμε το φαινόμενο σύμφυτο ή σιαμαίο αδελφό του υπάρχοντος συστήματος θα ξεγλιστρήσουν λέγοντας ότι χρειάζονται μεταρρυθμίσεις απελευθερωτικές! Δηλαδή να τεθούν σε ισχύ όλοι οι κανόνες προσφοράς και ζήτησης που οδηγούν σε αμερικανοποίηση του συστήματος, όπου το ένα τρίτο του πληθυσμού στερείται ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Φαίνεται ότι είναι αδίστακτοι και στη θεωρία και στην πράξη επικαλούμενοι μάλιστα τα πρόσφατα εκλογικά ποσοστά που δίνουν στα κόμματα της εξουσίας 87%.

Οι υγειονομικοί αλλά και όλοι οι πολίτες πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Το παραπάνω σημείωμα δε φιλοδοξεί να καλύψει όλες τις πλευρές του φαινομένου της παραοικονομίας. Απλώς επιχειρεί να δώσει τις διαστάσεις που κατά τη γνώμη του γράφοντος είναι οι σωστές.

Χρειάζεται ευρεία συζήτηση και κυρίως πράξη. Και πάν' απ' όλα χρειάζεται η ρήξη με όλες τις πλευρές αυτής της βαρβαρότητας που προσβάλλει τις τσέπες μας και κυρίως τον πολιτισμό της χώρας όπου γεννήθηκε η επιστήμη της ιατρικής.