Οι βαρύτατες πολιτικές ευθύνες όλων των κυβερνήσεων και της σημερινής για την τραγική κατάληξη - με ένα νεκρό και τραυματίες - που είχε το, κατά τα άλλα, «καινοτόμο», βραβευμένο, «πρωτότυπο» - και πάντως με συνεχείς υπερβάσεις στο κόστος - έργο του βιοκλιματικού στεγάστρου στο Ακρωτήρι της Θήρας, δεν μπορούν να «σκεπαστούν» από τον δικομματικό «καυγά» που ξέσπασε από την περασμένη Παρασκευή που έγινε το δυστύχημα.

Η απάντηση που έδωσε ως υπουργός Πολιτισμού ο Ε. Βενιζέλος στην Ερώτηση των βουλευτών του ΚΚΕ, Σταύρου Σκοπελίτη και Γιώργου Χουρμουζιάδη, τον Μάρτη του 2001, παραπέμπει σε υπουργικές αποφάσεις, μετά από γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, χωρίς όμως να «αγγίζει» το περιεχόμενο των γνωμοδοτήσεων, διότι έτσι θα αποκαλυπτόταν πως εξαρχής το έργο... «έμπαζε».

Θυμίζουμε, ότι οι κομμουνιστές βουλευτές, στο πρώτο ερώτημα σημείωναν: «Η ανάθεση μελέτης του στεγάστρου έγινε απευθείας ή κατόπιν διαγωνισμού (ως επικρατέστερη); Αν έγινε διαγωνισμός: Πότε έγινε και πού ανακοινώθηκε;» και στο τρίτο πρόσθεταν: «Οπου βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα που συμπίπτουν με τους χώρους στήριξης του στεγάστρου και τις οικοδομικές ανάγκες του έργου, πώς αντιμετωπίστηκαν, με ποιανού ευθύνη και πώς ξεπεράστηκε τελικά το πρόβλημα αυτό;».

Ειδικά το τελευταίο ερώτημα εμπεριέχει επιφυλάξεις που άπτονταν της στατικότητας της κατασκευής και μόνο «τυχαία» δεν τέθηκε στην Ερώτηση. Ο Ε. Βενιζέλος απάντησε ως προς τη μελέτη του στεγάστρου: «Η μελέτη του στεγάστρου του Ακρωτηρίου Θήρας έχει εγκριθεί με την ΥΠ.ΠΟ./ΔΑΑΜ/185/9424/20.2.98 Υπουργική απόφαση».

Της παραπάνω απόφασης προηγήθηκε συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου στις 2/2/1998 όπου συζητήθηκε η μελέτη του γραφείου «Σύνθεση και Ερευνα ΕΠΕ, Γ. Αλμπάνης - Ν. Φυντικάκης». Το ΚΑΣ γνωμοδότησε υπέρ της έγκρισης της μελέτης με οριακή πλειοψηφία 7 ψήφων υπέρ και 6 κατά, με τους μειοψηφούντες να ζητούν αναβολή του θέματος, λόγω ελλιπών στοιχείων. Οι λόγοι που σχεδόν τα μισά παρόντα μέλη του συμβουλίου δεν ήταν σίγουρα για τη μελέτη, ήταν πολλοί, αλλά επί του προκειμένου μάς ενδιαφέρει ένας, όπως αποδόθηκε στο σχετικό ρεπορτάζ του «Ρ», στις 5/2/1998:

«Πολλά μέλη του Συμβουλίου ζήτησαν ποσοστά και χρόνους αντοχής των υλικών, καθώς και το κόστος συντήρησής του, δεν έλαβαν όμως απαντήσεις, για τις οποίες υπέθεσαν ότι μπορεί να υπάρχουν στα τεύχη της μελέτης που δεν ανοίχτηκαν»! Εθεταν λοιπόν ζήτημα που άπτονταν επίσης της επάρκειας στατικότητας της κατασκευής. Ουσιαστικά η μελέτη «πέρασε» «υπό το φόβο της απώλειας κοινοτικών κονδυλίων» όπως σημείωνε τότε ο «Ρ». Αυτό όμως φαίνεται πως δεν «ανησύχησε» τον πρώην υπουργό και ανέλαβε, διά της έκδοσης απόφασης, την πολιτική ευθύνη.

Σε ό,τι αφορούσε στην ανάθεση της μελέτης, ο πρώην υπουργός απάντησε: «Η σύμβαση της μελέτης ανατέθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία στα πλαίσια της συνέχισης της βραβευμένης καινοτομικής και πρωτότυπης πνευματικής εργασίας και των αποκλειστικών δικαιωμάτων που απορρέουν από τη Σύμβαση ASPIRE jou 2 CT93 - 0443 του προγράμματος joule - Solar House 1994-1999 της Γενικής Διεύθυνσης ΧΙΙ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στα πλαίσια του άρθρου 11 της παρ. 3β της οδηγίας 92/50 της Ευρωπαϊκής Ενωσης και με βάση τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ πράξη 40/7.11.1995».

Πολύ «εντυπωσιακή» παράθεση συμβάσεων και προγραμμάτων, αλλά στη συνεδρίαση του ΚΑΣ στην οποία αναφέρεται ο Ε. Βενιζέλος, τα μέλη του συμβουλίου δεν «εντυπωσιάστηκαν» και πολύ. Η εισήγηση της Διεύθυνσης Αναστήλωσης του ΥΠΠΟ ήταν «με επιφυλάξεις θετική» στην ακόμη τότε προμελέτη του στεγάστρου, την οποία συνέταξε ο κ. Φυντικάκης. Μάλιστα, μέλη του συμβουλίου ζήτησαν να εξεταστεί το θέμα και από εμπειρογνώμονες του υπουργείου, αλλά, άλλο μέλος του ΚΑΣ «υπενθύμισε», ότι «η Υπηρεσία Αναστηλώσεων βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία από άποψη ποιότητας του προσωπικού» (βλ. «Ρ» 9/11/1995).

Το ΚΑΣ ενέκρινε τότε την ιδέα του βιοκλιματισμού για να μην χάσει η Αρχαιολογική Εταιρεία τα κοινοτικά κονδύλια, αλλά δε δεσμεύτηκε για την έγκρισή της, η οποία τελικά ήρθε τρία χρόνια μετά με τον τρόπο που περιγράφτηκε παραπάνω.

Για την ιστορία: Το 1998 το συνολικό κόστος του έργου υπολογιζόταν στα 4 δισ. δρχ. Σήμερα έφτασε τα 41 εκατ. ευρώ (14 δισ. ευρώ).

Οι «λεονταρισμοί» στελεχών του ΠΑΣΟΚ (συμπεριλαμβανομένων των πρώην υπουργών Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλου και Θ. Πάγκαλου) είναι ουσιαστικά επικοινωνιακού τύπου «πάσες» στην κυβέρνηση για να «καλυφθεί» το γεγονός της ταυτόσημης πολιτικής του δικομματισμού στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, από την ανάθεση μελετών μέχρι τη χρήση των μνημείων. Μόλις τη Δευτέρα ο υφυπουργός Πολιτισμού, Π. Τατούλης, «έβγαζε λάδι» ουσιαστικά το ίδιο το σύστημα δηλώνοντας: «Δεν υπάρχει πολιτική ευθύνη. Είναι τεχνικό το πρόβλημα. Η ευθύνη έχει να κάνει με το μοντέλο επιλογής όλων αυτών των πραγμάτων, όπως σας το ανέδειξα προηγούμενα. Αλλά μην ξεχνάτε, μη χάνετε το ζήτημα. Το ζήτημα είναι το πρόβλημα που προέκυψε από την κατασκευάστρια εταιρία»...