Η έγκριση τον περασμένο Δεκέμβρη από τους υπουργούς των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας του εξερευνητικού προγράμματος «Ορόρα» («Αυγή») και μάλιστα με μεγαλύτερα από τα αναμενόμενα κονδύλια (δε διευκρινίστηκε το ακριβές ποσό), σε συνδυασμό με τις κινεζικές επανδρωμένες πτήσεις σε χαμηλή τροχιά, το σχεδιαζόμενο νέο ρωσικό ημιεπαναχρησιμοποιούμενο διαστημόπλοιο «Κλίπερ», το ιαπωνικό, ινδικό και βραζιλιάνικο ενδιαφέρον για διαστημικές αποστολές και το πρόγραμμα εξερεύνησης του Διαστήματος που ανακοίνωσε η αμερικανική NASA και προβλέπει κατασκευή νέων διαστημοπλοίων σε αντικατάσταση των «Διαστημικών Λεωφορείων», δείχνουν τη διεθνή αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για την εξερεύνηση και αξιοποίηση του Διαστήματος.

Αν και η εξερεύνηση προβάλλεται από όλους σαν κύριος στόχος, που πηγάζει από τη σχετική...«έμφυτη τάση» του ανθρώπου, στην πραγματικότητα είναι η αξιοποίηση εκείνη που τροφοδοτεί με κονδύλια τα διαστημικά προγράμματα. Ενας μεμονωμένος άνθρωπος μπορεί να δείχνει έντονη εξερευνητική δραστηριότητα, ωθούμενος από την κοινωνικά διαμορφωμένη στη διαδρομή εξέλιξης της ανθρωπότητας «έμφυτη τάση» εξερεύνησης. Είναι, όμως, άμεσα κοινωνική η προέλευση της απόφασης υποστήριξης με τεράστια ποσά μιας προσπάθειας, που οπωσδήποτε θα έχει μικρότερο άμεσο αντίκρισμα απ' ό,τι η χρήση των σχετικών πόρων πάνω στη Γη. Είτε η αξιοποίηση σχετίζεται με τις εφαρμογές στην παραγωγή των τεχνολογιών που θα αναπτυχθούν, είτε με την αποδοχή μιας χώρας ή ομάδας χωρών σαν ισχυρού παράγοντα στη διεθνή σκηνή, είτε με τη στρατιωτικοποίηση και οικονομική εκμετάλλευση του Διαστήματος, έχει να κάνει με στόχους και επιδιώξεις κρατών και των κυρίαρχων σ' αυτά κοινωνικών δυνάμεων.

Για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), που είναι κατά βάση οι οικονομικά ισχυρότερες χώρες της ΕΕ, υπάρχουν αρκετά κίνητρα. Καταρχήν, είναι ο ανταγωνισμός με το «σύμμαχο» άλλο ιμπεριαλιστικό κέντρο, τις ΗΠΑ. Δεν μπορούν χώρες σαν τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία να είναι συνεχώς ο «φτωχός συγγενής» των Αμερικανών, ιδίως όταν το Διάστημα αποκτά (του προσδίδεται από τις ΗΠΑ) στρατηγική σημασία. Πάντα αναζητούν «μια άκρη» για να αρχίσουν να «ξηλώνουν» τη στρατιωτική υπεροχή των υπερατλαντικών συμμάχων. Στην άρνηση της NASA να συνεργαστεί μαζί τους στο «Ορόρα» για να μην τους δώσει τεχνολογία που θα μπορούσε να έχει στρατιωτικές εφαρμογές, οι χώρες αυτές προσέγγισαν αμέσως τη Ρωσία με προτάσεις συνεργασίας που θα τους εξασφαλίσουν την τεχνολογία που θέλουν για το διαστημικό όχημα «Ιούλιος Βερν» του «Ορόρα» (τεχνολογία συνάντησης και πρόσδεσης διαστημοπλοίων σε τροχιά). Ενδιαφέρον δείχνουν και για συνεργασία με τη νέα διαστημική δύναμη, την Κίνα. Παραμένουν ανοιχτοί, βέβαια, και για συνεργασία με τις ΗΠΑ, αλλά μόνο «σαν συνεταιρισμός ίσων, με αμοιβαίο σεβασμό και από τις δύο πλευρές».

Οι χώρες της ΕΕ, μέλη της ESA, έχουν και έναν άλλο στόχο. Να αξιοποιήσουν το εξερευνητικό πρόγραμμα και μια ενδεχόμενη τεράστια επιτυχία του - όπως θα ήταν η πρώτη επανδρωμένη αποστολή σε άλλον πλανήτη - για να προωθήσουν τους στόχους της λεγόμενης ευρωπαϊκής ενοποίησης. Δύσκολα κάποιος κάτοικος της ευρωπαϊκής ηπείρου θα αντιστεκόταν να δηλώσει «Ευρωπαίος», αν ήταν η σημαία της ESA αυτή που θα καρφωνόταν πρώτη στον Αρη, έστω κι αν το επίτευγμα θα είχε πραγματοποιηθεί για να εξυπηρετηθούν αλλότρια συμφέροντα (του ευρωπαϊκού κεφαλαίου).

Το πρόγραμμα «Ορόρα» έχει ορίζοντα τριακονταετίας και υποστηρίζεται από τις χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία (που έχει αναλάβει τον πρώτο ρόλο), Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Βρετανία, Δανία, Νορβηγία και Καναδά. Πρώτο ορόσημο του προγράμματος είναι η ρομποτική αποστολή ExoMars (Εξομαρς), που προβλέπεται να γίνει έως το τέλος της δεκαετίας. Στην ουσία, είναι το ανάλογο των αποστολών «Σπίριτ» και «Οπορτούνιτι» των ΗΠΑ, κατά τις οποίες με τη βοήθεια αλεξιπτώτων αρχικά και μπαλονιών στη συνέχεια προσεδαφίστηκαν στον Αρη τα ομώνυμα ρομποτικά οχήματα εξερεύνησης, που πραγματικά έχουν δώσει τα δύο τελευταία χρόνια εξαιρετικές πληροφορίες. Το όχημα της αποστολής ExoMars θα φέρει εξωβιολογικό εργαστήριο τελευταίας τεχνολογίας, που θα κάνει αναλύσεις του εδάφους του Αρη, για εύρεση ενδεχόμενων ιχνών ύπαρξης ζωής.

Οι πρώτες δύο δεκαετίες του προγράμματος «Ορόρα» θα είναι περίοδος αυτόματων αποστολών προετοιμασίας της επανδρωμένης αποστολής και των τεχνολογιών που απαιτούνται γι' αυτήν, ενώ παράλληλα θα συλλέγονται όσο γίνεται περισσότερες πληροφορίες για τον Αρη και το περιβάλλον στην επιφάνειά του. Προβλέπονται μάλιστα και δύο αποστολές για τη μεταφορά στη Γη δειγμάτων του αρειανού εδάφους. Γενική δοκιμή της μεγάλης αποστολής μπορεί να θεωρηθεί η επανδρωμένη πτήση στη Σελήνη, που υπολογίζεται να γίνει στα μέσα της δεκαετίας του 2020. Το πολύ δέκα χρόνια αργότερα, θα ακολουθήσει ο απώτερος στόχος του προγράμματος «Ορόρα», η επανδρωμένη αποστολή στον Αρη.