Η Φυσική Αγωγή και ο Αθλητισμός σαν κοινωνικό φαινόμενο που δεν αφορά, βέβαια, μόνο την κινητική δραστηριότητα του ανθρώπου, αλλά την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του πολύπλευρα, αποτελούσαν πάντα πεδίο ιδεολογικής σύγκρουσης ως προς την αποστολή και το περιεχόμενό τους.

Στο φαινόμενο αυτό επιδρούσαν πάντα οι φιλοσοφικές και κοινωνικοπολιτικές αντιλήψεις των συστημάτων, συνδέονταν δε άμεσα με τις διάφορες κοινωνικές διεργασίες. Από την άποψη αυτή δεν υπάρχει και ούτε μπορεί να υπάρξει «καθαρός», «ελεύθερος», «απολίτικος» αθλητισμός στην ταξική ανταγωνιστική κοινωνία, δηλαδή ανεξάρτητος από τα συμφέροντα των τάξεων.

Η σύγκρουση αυτή - αν μελετήσει κανείς την εξέλιξη του νεο-Ολυμπιακού κινήματος από την ίδρυση της ΔΟΕ το 1894 μέχρι σήμερα, θα δει να ακολουθεί πιστά τις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις. Η κυριαρχία των πολυεθνικών και του ιμπεριαλισμού δίνει σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά στον αθλητισμό, αλλά και στους Ολυμπιακούς Αγώνες (ΟΑ) το στίγμα της εμπορευματοποίησης, της πολύμορφης αξιοποίησής τους σε βάρος των κοινωνικών αναγκών και δικαιωμάτων λαών και χωρών.

Παρ' όλο που οι κανονισμοί του Ολυμπιακού Χάρτη είχαν σε ορισμένο βαθμό ανθρωπιστικό, δημοκρατικό χαρακτήρα, καταδίκαζαν τις φυλετικές, θρησκευτικές και πολιτικές διακρίσεις, έβαζαν σαν σκοπό τη δημιουργία κλίματος διεθνούς εμπιστοσύνης ώστε να εδραιώνεται η ειρήνη, για πολλά χρόνια δεν εφαρμόζονταν. Ως μέλη της ΔΟΕ έχουν παρελάσει βασιλιάδες, σουλτάνοι, μαρκήσιοι, στρατηγοί, μεγαλοεπιχειρηματίες και άλλοι, ακόμα και εκπρόσωποι φασιστικών αντιλήψεων...

Την εποχή μετά τον ψυχρό πόλεμο η παρουσία των εκπροσώπων των σοσιαλιστικών χωρών και άλλων (μελών δημοκρατικών τάσεων), σαν αποτέλεσμα αλλαγών στην κοινωνική ζωή των χωρών, είχαν την αντανάκλασή τους στη ΔΟΕ. Αυξήθηκε ο αριθμός των Εθνικών Ολυμπιακών Επιτροπών, δόθηκε βοήθεια για ανάπτυξη του αθλητισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες, τηρήθηκε πιο συνεπής στάση απέναντι στο πρόβλημα του ρατσισμού.

Παρ' όλα αυτά οι κυρίαρχοι κύκλοι της ΔΟΕ ήταν προσανατολισμένοι πάντα στην κατεύθυνση να υποτάξουν τον Ολυμπιακό Αθλητισμό στα συμφέροντα του επαγγελματικού αθλητισμού.

Οι ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες, η αντανάκλαση που αυτές είχαν και στο διεθνές κίνημα αποχαλίνωσαν στις μέρες μας τους «αθάνατους», που - όπως, όχι μόνο εμείς, αλλά όλος ο αστικός Τύπος δημοσιεύει τα τελευταία χρόνια - έχουν σαν σκοπό την εξυπηρέτηση των κερδών των πολυεθνικών μέσω του «αθλητισμού». Απροκάλυπτα και χωρίς συνέπειες χρηματίζονται απ' αυτές και σε κάποιες περιπτώσεις ευθέως εμπλέκονται και προσωπικά σ' αυτές.

Ετσι η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, η εγκατάλειψη των πραγματικών αθλητικών αξιών και η καταστροφή των ηθικών αρχών του ερασιτεχνικού αθλητισμού έχουν εκτρέψει τα πράγματα σε ακρότητες.

Παρήγορο στοιχείο, βέβαια, αποτελεί η αποστροφή της κοινής γνώμης και η αμφισβήτηση μερίδας της γι' αυτό που εμφανίζεται να είναι σήμερα το ολυμπιακό κίνημα.

Το γεγονός αυτό έχει θορυβήσει τους εκπροσώπους των μεγάλων συμφερόντων που μη θέλοντας να διακινδυνεύσουν τα οικονομικά, αλλά κυρίως τα ιδεολογικά οφέλη που αποκομίζουν μέσω του αθλητισμού, επιχειρούν να συσκοτίσουν τα πράγματα παριστάνοντας ότι κόπτονται για αποκατάσταση αξιών για υψηλά μηνύματα κλπ.

Σ' αυτήn την προσπάθεια μπορεί ίσως να αποδώσει κανείς και την ανάθεση των ΟΑ του 2004 στη χώρα μας. Ζητάνε δηλαδή από την Ελλάδα, χωρίς να θιχτεί το παραμικρό από τα κέρδη τους, χωρίς να διασαλευτεί η τάξη της αταξίας (εμπορευματοποίηση, χουλιγκανισμός, βία, ντόπινγκ) που έχουν δημιουργήσει, να ξεγελάσει τους λαούς ότι κάτι αλλάζει, γιατί οι αγώνες -ως διά μαγείας- στην πατρίδα τους αναβαθμίζονται. Και απ' ό,τι παρατηρούμε η ελληνική κυβέρνηση στέκεται πρόθυμη στην εξυπηρέτηση αυτών των σχεδίων. Δηλαδή, να μείνει η πίτα των πολυεθνικών ολόκληρη και ο λαός σαν σκύλος να νομίζει ότι είναι χορτάτος, αλλά να είναι στην ουσία πιο νηστικός από πριν.

Επιχειρείται έτσι από την κυβέρνηση μια «παρθενορραφή», ώστε ο ανήσυχος ελληνικός λαός να καταπιεί το χάπι χρυσωμένο. Ετσι άλλωστε θα το πληρώσει χρυσό και μάλιστα θα πρέπει να το χειροκροτήσει κιόλας, γιατί άλλως θα είναι αφιλόξενος, μίζερος και... ξένος προς τα Ολυμπιακά ιδεώδη, που αποτελούν κληρονομιά του.

Η Ελληνική κυβέρνηση ευθυγραμμίζεται απόλυτα με τις επιταγές της ΔΟΕ, σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις της σε σχέση με τους ΟΑ, δείχνει δε και τις προθέσεις της σε σχέση με τη Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό, με τον τρόπο που χειρίζεται τα δύο βασικά σημεία τριβής: τον επαγγελματισμό και την εμπορευματοποίηση.

Ως προς τον πρώτο, παρόλη τη διαπιστωμένη παθογένεια που η 20ετής παρουσία του στα αθλητικά πράγματα δημιούργησε (χουλιγκανισμό, διαστρέβλωση, δωροδοκίες, βία) ακόμα και στον πρόσφατο αθλητικό νόμο τον αναγορεύει σε κυρίαρχο. Οχι μόνο δεν τον ξεχωρίζει από τον ερασιτεχνικό αθλητισμό, αλλά τον βάζει και σαν βραβείο αν δει κανείς ότι π.χ. σε ποδόσφαιρο, μπάσκετ κλπ. οι ερασιτεχνικές ομάδες έχουν ως «οροφή» τις ΠΑΕ, τα ΤΑΚ κλπ.

Ομως ο επαγγελματισμός δεν υφίσταται ως έννοια στον αθλητισμό. Γιατί ο αθλητισμός δεν μπορεί να αποτελεί το επάγγελμα κανενός ανθρώπου. Το γεγονός ότι σε κάποια ηλικία, κάποιοι άνθρωποι πρέπει να αμείβονται για να κάνουν πρωταθλητισμό είναι τελείως διαφορετικό, από το να είναι ανεπάγγελτοι και να θεωρούν αυτή την κοινωνική δραστηριότητα επάγγελμα. Επάγγελμα «αθλητής» δεν υπάρχει. Επαγγελματίες μπορούν να είναι οι προπονητές, οι γιατροί κλπ, όχι όμως οι αθλητές. Αυτό οδηγεί σε πλήρη διαστρέβλωση και στην ανάπτυξη εκφυλιστικών φαινομένων (ακόμα και γονείς που ποντάρουν στα ταλέντα των παιδιών τους και τα μεταχειρίζονται σαν άλογα κούρσας, προκειμένου να λύσουν τα οικονομικά τους προβλήματα).

Αλλά και στο δεύτερο, την εμπορευματοποίηση, η κυβέρνηση ακολουθεί την πεπατημένη, ακολουθώντας επιταγές της ΕΕ και των μονοπωλίων. Εμπόρευμα είναι ο αθλητισμός όταν παρά τη συνταγματική επιταγή ότι παρέχεται δωρεάν από το κράτος, για να χαρεί η νεολαία και όλος ο λαός τα αγαθά του, πρέπει να έχει να πληρώσει. Στις μέρες μας δεν υπάρχει σχεδόν καμία δωρεάν παροχή άσκησης, πλην ελαχίστων, σε βαθμό γελοιότητας. Σε ένα Δήμο 100.000 κατοίκων, το πρόγραμμα «Αθλητισμός για όλους», διαθέτει 4 καθηγητές Φυσικής Αγωγής.

Η κατάσταση στο σχολικό αθλητισμό είναι γνωστή, όσο για την επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση, αρκεί να δει κανείς τις εγκαταστάσεις του ΤΕΦΑΑ, για να καταλάβει τι θα πει τριτοκοσμική κατάσταση.

Το πώς βαδίζουμε για το 2004 το μαρτυρά η κατάσταση των ερασιτεχνικών σωματείων και ομοσπονδιών, που έχουν να πάρουν έστω και αυτή την πενιχρή κρατική επιχορήγηση από το 1997. Ετσι, λοιπόν, αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση το μεγάλο αυτό αθλητικό γεγονός. Σαν μια επιχείρηση για να θησαυρίσουν κάποιοι, χωρίς κανένα περιεχόμενο διαπαιδαγωγητικό, χωρίς να ωφεληθεί ο λαός μας απ' αυτό, έστω ως προς την αθλητική υποδομή και την ανάπτυξη του υγιούς αθλητισμού.

Λίγη προσοχή δίνει, ακόμα και για τη «βιτρίνα». Δεν υπάρχει ιδιαίτερο άγχος για την παρουσία των ελληνικών ομάδων στο 2004, μια που οι ομοσπονδίες είναι σαφώς έξω, μέχρι στιγμής και η κύρια ενασχόληση είναι οι αναθέσεις και οι συνεχείς εναλλαγές επιτροπών.

Είναι όμως γεγονός ότι η ανάπτυξη του αθλητισμού υψηλών επιδόσεων προϋποθέτει πολύχρονη προετοιμασία επιλογή ταλέντων και επιστημονική ανάδειξή τους. Αυτό προϋποθέτει όμως σύστημα με ενιαία αντίληψη ανάπτυξης Αθλητισμού για όλους, σχολικού αθλητισμού και σωματειακού ερασιτεχνικού αθλητισμού, προϋποθέτει δηλαδή δράσεις στην κατεύθυνση της επιστημονικής έρευνας - τεκμηρίωσης, υλικοτεχνικής υποδομής και χρηματοδότηση επαρκή.

Με αφορμή τους ΟΑ θα μπορούσε να γίνει σημαντική πρόοδος στην κατεύθυνση αυτή. Στον τομέα της Φυσικής Αγωγής (ΦΑ) θα έπρεπε να περιληφθούν όλοι οι διδασκόμενοι. Να έχει επιμορφωτικό και διαπαιδαγωγητικό χαρακτήρα και να δένεται αρμονικά με τα υπόλοιπα μαθήματα του προγράμματος. Να καθιερωθεί ο θεσμός της κάρτας υγείας όλων των μαθητών και οι ιατρικές εξετάσεις στην αρχή και το μέσον της χρονιάς. Στην κάρτα να περιλαμβάνονται τα στοιχεία της υγείας των μαθητών, αλλά και η φυσική ανάπτυξή τους και οι επιδόσεις τους.

Η αρχή πρέπει να γίνεται από το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό. Αυτό προϋποθέτει διορισμό καθηγητών ΦΑ και κατάλληλες εγκαταστάσεις με εξοπλισμό σε όλα τα σχολικά συγκροτήματα. Ακόμα εκσυγχρονισμένο πρόγραμμα παιχνιδιού και ασκήσεων με στόχο τη δημιουργία πολύπλευρης και ολοκληρωμένης προσωπικότητας στον πνευματικό, ψυχολογικό, σωματικό και κινητικό τομέα.

Στο Γυμνάσιο και το Λύκειο η ΦΑ πρέπει να έχει θεωρητικό και πρακτικό μέρος. Να περιλαμβάνει διδασκαλία της ιστορίας και της κοινωνιολογίας του αθλητισμού, την ιστορία του Ολυμπισμού, καθώς και αγωγή υγείας για σωστή διατροφή, πρώτες βοήθειες κλπ. Να διδάσκονται οι βασικές αρχές και οι κανονισμοί αθλημάτων. Να αναβαθμιστεί το ΤΕΦΑΑ και να αναπτυχθούν τμήματα μεταπτυχιακών σπουδών σε όλη την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Κεντρικό ζήτημα πρέπει να αποτελεί η ανάπτυξη αθλητισμού για όλους με φορείς την ΤΑ τα συνδικάτα, τις μαζικές οργανώσεις. Οσο αναπτύσσεται δυναμικά ο αθλητισμός για όλους, τόσο παίρνει τα πραγματικά χαρακτηριστικά του. Η ΤΑ πρέπει να παίξει αυτό το ρόλο με γενναία χρηματοδότηση από την πολιτεία. Ετσι και ο αθλητισμός υψηλών επιδόσεων θα εντάσσεται σ' αυτή τη λογική, θα είναι αποτέλεσμα της απαλλαγμένης από νοσηρά φαινόμενα που δυστυχώς τραυματίζουν θανάσιμα όχι μόνο τους αθλητές, αλλά και το ίδιο το αθλητικό γεγονός.

Θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει το σύστημα επιλογής, το μοντέλο του μακροχρόνιου σχεδιασμού και το μοντέλο του αθλητισμού για την περίοδο των υψηλών επιδόσεων. Πρέπει οι αθλητές να μπορούν απερίσπαστα να επιδίδονται στον αθλητισμό υψηλών επιδόσεων, γι' αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα κάλυψης των αναγκών τους κατά την πορεία ιδιαίτερα και όχι αστρονομικά ποσά, αφού καταφέρουν μια διάκριση.

Μεγάλο ρόλο παίζουν και τα αθλητικά σωματεία, τα οποία δυστυχώς και ο νέος νόμος τα προορίζει για εισπράκτορες πεντοχίλιαρων και κυνήγι χορηγών, αφού τους στερεί στοιχειώδη οικονομικά.

Αν η κατάσταση στον αθλητισμό παραμείνει ως έχει μετά τους ΟΑ 2004 και ο πλέον αφελής καταλαβαίνει τι πρόκειται να συμβεί. Θα απαγορεύεται σχεδόν διά νόμου η οποιαδήποτε, ακόμα και πρόταση για χρηματοδότηση του αθλητισμού. «Κάναμε ΟΑ αγώνες και άδειασαν τα ταμεία», θα είναι η απάντηση προς όλους. Ετσι θα βρουν την ευκαιρία μερικοί επαγγελματίες παράγοντες μεγαλοεπιχειρηματίες να παραλάβουν τα σωματεία, προκειμένου να τα... σώσουν από την οικονομική καταστροφή.

Τέτοιες πρακτικές έχουν μπει ήδη σε εφαρμογή όχι μόνο στο ποδόσφαιρο και το μπάσκετ, αλλά και στο στίβο που σήμερα «πουλάει». Ενα ιστορικό σωματείο ο «Πανελλήνιος» περιέπεσε στα χέρια του σωτήρα Μ. Κυριακού, ο οποίος προωθεί τον αθλητισμό καταστρέφοντας το περιβάλλον, αγοράζει αθλητές και επιχειρεί με ανορθόδοξο τρόπο να αναγορευτεί σε υπερ-παράγοντα, έχοντας βέβαια, λόγω της πολιτικής του επιρροής, τις ευλογίες κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Αυτή λίγο ως πολύ είναι και η ιδεολογία που προωθεί η ΔΟΕ στον αθλητισμό, αυτή είναι και η κυβερνητική βούληση. Ομως σ' αυτόν τον τόπο υπάρχει και ο λαός. Υπάρχουν και οι φίλαθλοι και παράγοντες που αγαπούν τον ερασιτεχνικό αθλητισμό και δε συμφωνούν με την παράδοσή του στις πολυεθνικές, για να τον εκτρέπουν σε αντικοινωνικές δραστηριότητες προκειμένου να τον χρησιμοποιήσουν σαν ένα ακόμα όπλο αποπροσανατολισμού και εδραίωσης της κυριαρχίας τους.

Η προκλητική στάση και τα όσα εξυφαίνονται εις βάρος του ελληνικού αθλητισμού, πρέπει να αφυπνίσουν συνειδήσεις. Η βία, το ντόπινγκ, ο χουλιγκανισμός, η εξαγορά συνειδήσεων δεν είναι φυσικά φαινόμενα. Είναι το αποτέλεσμα της επιδίωξης των κυρίαρχων κύκλων της ολιγαρχίας να έχουν οφέλη από τον αθλητισμό, εις βάρος του λαού και της νεολαίας.

Μπορεί το μαζικό λαϊκό κίνημα να βάλει φρένο σ' αυτές τις επιδιώξεις. Μπορούμε όλοι, όσοι αναγνωρίζουμε το σοβαρό κοινωνικό ρόλο του αθλητισμού, να κάνουμε μια κίνηση να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας.

Για να δούμε τους νέους της πατρίδας μας στον τίμιο αγώνα μέσα στους στίβους, σε υγιή συναγωνισμό με τους νέους όλου του κόσμου.

Για να καμαρώσουμε επιτυχίες αθλητών ελεύθερων δημοκρατικών ανθρώπων, με ολοκληρωμένες προσωπικότητες και όχι ρομπότ ρυθμισμένα για μεγάλες επιδόσεις, κατά παραγγελία πολυεθνικών που θα πωλούνται και θα αγοράζονται απ' αυτές.

Για να γίνει πράξη το δικαίωμα του λαού και της νεολαίας στον αθλητισμό, όπου κάθε επιτυχία και ανέβασμα αθλητή στο βάθρο θα έχει πίσω της χιλιάδες αθλούμενων, χιλιάδες υγιείς και με ολοκληρωμένη προσωπικότητα νέους και όχι σπόνσορες και χορηγούς

Αλλως θα δούμε στις πλατείες μας γεγονότα, όπως οι πρόσφατες οδομαχίες των Βρυξελλών και «φιλάθλους» να πηδάν μέσα από μισοκαμένα πούλμαν. Υπάρχουν περιθώρια δράσης για αναστροφή της κατάστασης και είναι ευθύνη όλων μας να τα αξιοποιήσουμε.