Οσα γράψαμε μέχρι τώρα, αφορούν τα ιστορικά, τα θεσμικά και τα οικονομικά στοιχεία της "υπόθεσης Χονγκ - Κονγκ". Ωστόσο, κάθε αναφορά θα ήταν ελλιπής και "ανάπηρη", αν δεν αναφερθούν και τα πολιτικά στοιχεία, εκείνα, δηλ., που εκφράζουν, με "συμπυκνωμένο" τρόπο, όλα τα άλλα.

Πρέπει να παρατηρήσουμε ότι πολλές και ισχυρές δυνάμεις δεν μπορεί να μην βλέπουν με ανησυχία αυτήν τη μεταβίβαση. Οι λόγοι των ανησυχιών είναι ή μπορεί να είναι πολλοί. Θα αναφερθούμε μόνο σε δυο:

- Οι φόβοι έντασης του οικονομικού και εμπορικού ανταγωνισμού. Η επανένωση του Χονγκ - Κονγκ με τη ΛΔΚ σημαίνει ένωση δυο τεραστίων οικονομικών δυναμικών. Δε θα σήμαινε αυτό κίνδυνο για μερικούς, σε συνθήκες, μάλιστα, σημαντικού προβλήματος αγορών;

- Λόγοι πολιτικής και, μάλιστα, και ιδεολογικής φύσης. Η επανένωση του Χονγκ - Κονγκ με τη ΛΔΚ σήμαινε και σημαίνει μια πολιτική επιτυχία για την κυβέρνηση του Πεκίνου. Ωστόσο, η σημερινή κυβέρνηση του Πεκίνου είναι - φρίκη!.. - μια κομμουνιστική κυβέρνηση. Δε θα σήμαινε το γεγονός ένα βήμα στερέωσής της;

Θα μπορούσε κανείς να αναφέρει και άλλα αίτια ανησυχιών, αλλά τα παραπάνω είναι, νομίζουμε, υπεραρκετά για την προσπάθεια δημιουργίας 1.002 προβλημάτων και εμποδίων.

Τέτοια προβλήματα (σοβαρά, μάλιστα) εμφανίστηκαν και στην περίοδο των διαπραγματεύσεων. Το πιο σοβαρό, ίσως, ήταν η "δημοκρατία".

Δεν είναι μυστικό (αντίθετα, πιστεύουμε ότι είναι ευρέως δημοσιευμένο και τεκμηριωμένο) το γεγονός της εξαιρετικής καχυποψίας μας απέναντι στους όψιμους οπαδούς της τελευταίας. Οι ολέθριες εμπειρίες της Ανατολικής Ευρώπης και της ΕΣΣΔ κάθε άλλο παρά συνέβαλαν στη διάλυση των καχυποψιών μας.

Πώς να εξηγηθεί, π.χ., η δραστήρια κινητοποίηση του τελευταίου αποικιακού διοικητή του Χονγκ - Κονγκ, Κρις Πάτεν, ο οποίος θυμήθηκε ξαφνικά και μόνο μετά την Κοινή Διακήρυξη ότι οι κάτοικοι του Χονγκ - Κονγκ έχουν πολιτικά δικαιώματα και, μάλιστα, τέτοια πολιτικά δικαιώματα που αυτός θεωρεί αναγκαία; Εντονη υπήρξε η καχυποψία ότι επρόκειτο για προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων, που θα προκαλούσαν πρόσθετα προβλήματα στις διαπραγματεύσεις, αλλά και προκαταβολικές δεσμεύσεις που θα δυσκόλευαν την ένωση του Χονγκ - Κονγκ με την κυρίως Κίνα.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι μόνο τυφλοί δε θα έβλεπαν την προσπάθεια μερικών, στο περιθώριο των ίδιων των τελετών της μεταβίβασης, να δημιουργήσουν ακόμη και τις, κατά τη γνώμη τους, κατάλληλες "πολιτικές δυνάμεις επί μέτρω". Πρέπει να πούμε ότι αυτό δε μας εκπλήσσει. Οι οπαδοί της "δημοκρατίας" ποτέ δε διακρίθηκαν για τη διακριτικότητά τους.

Αλλο παράδειγμα: Η ανταποκρίτρια της TV5 από το Πεκίνο μεταδίδει, αφού παρακολούθησε τις τοπικές γιορτές για την επανένωση, τις ανησυχίες της για το μέλλον. Μια από αυτές είναι "αν η τάση των αρχών του Πεκίνου προς τη διαφθορά θα διευκολύνει την κοινή πορεία των δυο μερών".

Για το ότι στη ΛΔΚ εμφανίζονται κρούσματα διοικητικής διαφθοράς, αντικοινωνικής συμπεριφοράς κλπ. δεν αμφιβάλλουμε καθόλου. Εκείνο για το οποίο αμφιβάλλουμε (ή, μάλλον, δεν αμφιβάλλουμε γιατί έχουμε, δυστυχώς, στοιχεία) είναι ότι τέτοια φαινόμενα δεν εμφανίζονται στο Χονγκ - Κονγκ. Και, αν δεχτούμε ότι εμφανίζονται (όπως και είναι φανερό), γιατί αυτό αποτελεί πρόβλημα μόνο από τη ΛΔΚ στο Χονγκ - Κονγκ και όχι και αντίστροφα;

Η ύπαρξη ευρυτέρων σχεδίων ενάντια στη ΛΔΚ φαίνεται και από το ευρύτατα διαδεδομένο και διατυπωμένο ερώτημα:

- Ποιος προσαρτά τον άλλο; Η ΛΔΚ το Χονγκ - Κονγκ ή το Χονγκ - Κονγκ τη ΛΔΚ; Η ουσία του ερωτήματος είναι σαφής. Αντανακλά μια προσδοκία: Καθώς το Χονγκ - Κονγκ είναι μια τεράστια οικονομική δύναμη, δε θα μπορούσε να απορροφήσει τη ΛΔΚ, επαναλαμβάνοντας, αλλά προς την αντίθετη ιστορική κατεύθυνση, την επιχείρηση του 1840;

Πρόκειται, στην ουσία, για θέμα γενικής ιστορικής εξέλιξης της ΛΔΚ, που δε θα μας απασχολήσει εδώ. Απλώς, επισημαίνουμε την ύπαρξη των πολιτικών σχεδίων και προβληματισμών.

Εκείνο που εμείς θα παρατηρήσουμε εδώ είναι ότι η προπαγανδιστική πλευρά αυτού του ερωτήματος δεν παίρνει υπ' όψη της (ή, απλούστερα, προτιμά να αποσιωπά) έναν καίριο παράγοντα: Τον αποφασιστικό ρόλο της ΛΔΚ στην οικονομική άνοδο του Χονγκ - Κονγκ. Και, όταν λέμε "αποφασιστικό ρόλο", δεν εννοούμε μόνο το εμπόριο και τις επενδύσεις και ούτε καν κυρίως αυτά. Εννοούμε κυρίως ότι, χωρίς την ύπαρξη της ΛΔΚ, οι Βρετανοί, αλλά και άλλα επιτελεία που ξεπερνούν ακόμη και τη Βρετανία, δε θα αποδέχονταν ποτέ μια πολιτική που θα μετέτρεπε μια άθλια αποικία σε οικονομική μεγάλη δύναμη. Δεν είναι τυχαίο, π.χ., το ότι η βιομηχανία γίνεται κυρίαρχο στοιχείο της οικονομίας του Χονγκ - Κονγκ μόνο μετά το 1960. Ούτε, πολύ περισσότερο, είναι τυχαίο το ότι αυτό συνοδεύεται από την εμφάνιση των "νέων βιομηχανικών τίγρεων" της ΝΑ και Α. Ασίας (Σιγκαπούρη, Ταϊουάν, Ν. Κορέα και, σε σημαντικό βαθμό, Ιαπωνία και, αργότερα, Μαλαισία - Ταϊλάνδη). Πρόκειται για τη γνωστή αλυσίδα, της οποίας το ευρωπαϊκό μέρος γνωρίζουμε καλά (είμαστε, άλλωστε, τμήμα του) και η οποία είχε, όχι τόσο οικονομικούς, όσο πολιτικοστρατηγικούς σκοπούς, τους οποίους θα θεωρήσουμε γνωστούς και δε θα αναφέρουμε. Χωρίς τη ΛΔΚ, τι σκοπούς θα είχε;

Σημειώνουμε ότι, σύμφωνα με τις απόψεις ειδικών, τώρα που οι σκοποί αυτοί παίζουν μικρότερο ρόλο, οι "νέες τίγρεις" φαίνονται να αντιμετωπίζουν προβλήματα στην εξεύρεση κεφαλαίων. Είναι έτσι; Ας αφήσουμε να μας το δείξει το μέλλον.

Ενα κραυγαλέο δείγμα της κατηγορίας της εχθρικής προπαγάνδας που αναφέραμε παραπάνω ήταν, όσο παράξενο και αν φαίνεται, το θέμα της εγκατάστασης στρατιωτικών δυνάμεων της ΛΔΚ στο Χονγκ - Κονγκ.

Αν όλος ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός, σύσσωμος και αθρόος, είχε εισβάλει απροειδοποίητα στην πόλη και την περιοχή της για να την καταλάβει, ασφαλώς, δε θα ξεσήκωνε τόσο θόρυβο, όσο η άφιξη 4.000 στρατιωτών για την αντικατάσταση της βρετανικής δύναμης που αποχωρούσε. Για να καταλάβουμε καλύτερα πόσο αξιοθρήνητη είναι η κατάσταση των δύστυχων κατοίκων του Χονγκ - Κονγκ, έγιναν από πολλούς και λεπτομερείς προϋπολογισμοί των στρατιωτικών δυνάμεων που πρόκειται να εγκατασταθούν στην Ειδική Διοικητική Περιοχή (ΕΔΠ) και, τελικά, αυτές υπολογίστηκαν σε ένα σύνολο 10.000. Ακόμη χειρότερα: Με την ευκαιρία αυτή, οι επιμελείς λογιστές μάς ενημέρωσαν ότι οι μονάδες αυτές είχαν πάρει αυστηρές οδηγίες να μην αναμειγνύονται σε θέματα τήρησης της τάξης στην ΕΔΠ, γιατί αυτό αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του Αστυνομικού Σώματος του Χονγκ - Κονγκ και όχι του ΛΑΣ!

Δεν μπορούμε, βεβαίως, να ξέρουμε τα στρατιωτικά σχέδια της κυβέρνησης του Πεκίνου, αλλά, τέλος πάντων και όπως και να το κάνουμε, δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά. Μα, είναι να γίνεται λόγος για την παρουσία 4.000 - ή ακόμη και 10.000 - στρατιωτών, σε μια περιοχή 6.500.000 κατοίκων, πασιφανούς στρατηγικής σημασίας (αν δεν είχε, άλλωστε, αυτή τη σημασία, δε θα την επέλεγαν οι Αγγλοι εδώ και 156 χρόνια) και που αποτελεί ένα από τα πλουσιότερα μέρη του κόσμου;

Φανταστείτε να γινόταν λόγος (και τέτοιος λόγος) για την παρουσία μονάδων του ελληνικού στρατού, π.χ., στην Αμφισσα ή στην Καστοριά...

Είναι φανερό ότι αλλού αποσκοπούσε ο θόρυβος. Υπάρχουν, όπως φαίνεται, δυνάμεις που, με διαφόρους τρόπους, προσπαθούν να επιβάλουν ένα καθεστώς DE FACTO περιορισμένης κυριαρχίας της ΛΔΚ στο Χονγκ - Κονγκ (μιλούμε για καθεστώς περιορισμένης κυριαρχίας και όχι για καθεστώς ευρείας αυτονομίας που, όπως είναι γνωστό και φανερό, δεν είναι καθόλου το ίδιο πράγμα). Στοχεύουν επίσης στη δημιουργία γενικότερων εντάσεων. Εξ ου και ο δημαγωγικός "αντιμιλιταρισμός", που, όμως, δεν μπορεί να γίνει πιστευτός, όταν προέρχεται από εκείνους που επικροτούν την ανατολική διεύρυνση του ΝΑΤΟ και θέλουν να στρατιωτικοποιήσουν την ΕΕ.