Αρχίζει από αύριο η εφαρμογή των δύο πράξεων του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, με τις οποίες ολοκληρώνεται στην ουσία η απελευθέρωση της αγοράς συναλλάγματος. Από αύριο, δηλαδή, καταργούνται και οι τελευταίοι περιορισμοί στην εισαγωγή και εξαγωγή κεφαλαίων που ίσχυαν στη χώρα μας. Αυτό σημαίνει πως θεωρητικά κάθε Ελληνας ή άλλος κάτοικος της Ελλάδας μπορεί να μετατρέψει τις δραχμές του σε μάρκα, σε δολάρια ή άλλο νόμισμα και να τις βγάλει στο εξωτερικό ή να στέλνει περισσότερο συνάλλαγμα στο παιδί που σπουδάζει στο εξωτερικό κλπ.Ολα αυτά ισχύουν θεωρητικά. Στην πράξη για να μετατρέψει κάποιος τις δραχμές του σε συνάλλαγμα, θα πρέπει να έχει και το ανάλογο κομπόδεμα δραχμών. Για όσους λοιπόν η ζωή είναι μεροδούλι - μεροφάι, η απελευθέρωση των καταθέσεων σε συνάλλαγμα είναι χωρίς αντίκρισμα.

Στην ουσία, η απελευθέρωση της αγοράς συναλλάγματος είναι ένα ακόμη μέτρο που θα ωφελήσει κυρίως τους μεγαλοεισοδηματίες που κάνουν "μπίζνες" με τα ξένα νομίσματα. Για την ιστορία πάντως, να θυμίσουμε πως το προηγούμενο βήμα απελευθέρωσης στην κίνηση κεφαλαίου (το 1994) είχε συμπέσει με την περίφημη νομισματική κρίση,που κινδύνεψε να τινάξει στον αέρα την εθνική οικονομία. Αρμόδιοι τραπεζικοί παράγοντες διατυπώνουν την άποψη πως τώρα - που επεκτείνεται το δικαίωμα ανοίγματος λογαριασμών καταθέσεων σε συνάλλαγμα και σε ελληνικές τράπεζες - δεν υφίσταται περίπτωση να ξαναζήσουμε ανάλογες στιγμές με εκείνες της νομισματικής κρίσης του 1994.

Από την άλλη μεριά, δεδομένης της - νωπής ακόμα - εμπειρίας του '94, αλλά και της αστάθειας, του αυξημένου βαθμού ευαισθησίας και, συνεπώς, της αβεβαιότητας που επικρατεί στις αγορές συναλλάγματος, δεν μπορεί να αποκλειστεί νέα, εκτεταμένη κερδοσκοπική δραστηριότητα σε βάρος της δραχμής.Αλλωστε, ανώτερα στελέχη τραπεζών επισημαίνουν ότι καθώς το εγχώριο νόμισμα δε συγκαταλέγεται στα παγκοσμίως "ισχυρά", καθίσταται ευάλωτο σε κερδοσκοπικές επιθέσεις. Σε ό,τι αφορά επίσης τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας (16,3 δισ. δολάρια στο τέλος Ιούνη 1997), που αποτελούν και το "όπλο άμυνας" της χώρας απέναντι στις ορέξεις των κερδοσκόπων, οι ίδιοι παράγοντες υποστηρίζουν ότι σε ακραίες περιπτώσεις μπορούν να μειωθούν δραματικά μέσα σε ελάχιστες μέρες, εφόσον παρατηρηθεί εκτεταμένη ζήτηση για ξένα νομίσματα και "πανικός" στην αγορά συναλλάγματος.

Για να γίνουν πιο κατανοητές οι αλλαγές στην αγορά συναλλάγματος, που θα τεθούν σε ισχύ από αύριο, θα επιχειρήσουμε να δώσουμε απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα, όπως:

- Τι μπορώ να κερδίσω μετατρέποντας τις δραχμικές μου καταθέσεις στην τράπεζα σε καταθέσεις σε ξένο νόμισμα;

Αγχος και ανασφάλεια. Μπορεί να κερδίσετε - συγκρίνοντας την απόδοση που θα είχατε αν κρατάγατε τις καταθέσεις σας σε δραχμές - μπορεί όμως και να χάσετε, εξαιτίας ενδεχόμενης υποτίμησης του νομίσματος που επιλέξατε να κάνετε κατάθεση. Ακόμα και "καλάθι" νομισμάτων δεν παρέχει εγγυημένη απόδοση. Ούτως ή άλλως, έχετε υπόψη σας ότι τα επιτόκια των κυριότερων ξένων νομισμάτων (δολάριο ΗΠΑ, γερμανικό μάρκο, ελβετικό και γαλλικό φράγκο, αγγλική στερλίνα, ιαπωνικό γιεν κτλ.) είναι αρκετά χαμηλότερα της δραχμής, άρα το οποιοδήποτε κέρδος θα προκύψει από τυχόν υποτίμηση ή διολίσθηση του εθνικού νομίσματος έναντι αυτών. Από την άλλη μεριά, καταθέσεις σε ορισμένα νομίσματα ξένων χωρών, που προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια σε σχέση με τη δραχμή, δεν ενδείκνυνται, αφού μπορούν ανά πάσα στιγμή να υποτιμηθούν - και σίγουρα θα το μάθετε τελευταίοι.

- Ολες οι τράπεζες θα έχουν ενιαίο επιτόκιο για συγκεκριμένα νομίσματα; Οχι, αφού τα επιτόκια και για τα ξένα νομίσματα (όπως και για τις δραχμές) καθορίζονται ελεύθερα κατά βούληση των τραπεζών.

- Ισχύει η φορολόγηση των τόκων και για τις καταθέσεις σε συνάλλαγμα; Ναι, και μάλιστα με τον ίδιο συντελεστή που ισχύει και για τις δραχμικές καταθέσεις (15%).

- Μπορώ να δραχμοποιήσω ανά πάσα στιγμή τις συναλλαγματικές μου καταθέσεις; Αν ναι, με τι κόστος;

Μπορείτε οποτεδήποτε θελήσετε να "γυρίσετε" τις καταθέσεις σας σε δραχμές, αλλά και σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα. Το κόστος ποικίλλει από τράπεζα σε τράπεζα, αλλά, πάντως, θα είναι σχετικά μικρό, τουλάχιστο σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών.

- Μπορώ να διατηρώ λογαριασμό σε συνάλλαγμα, αλλά να εισπράττω τους τόκους σε δραχμές όποτε θελήσω, ενώ το αρχικό κεφάλαιο συνεχίζει να τοκίζεται με το εκάστοτε επιτόκιο του ξένου νομίσματος της κατάθεσης;

Ναι, εφόσον υπάρξει αντίστοιχη συνεννόηση με τη συναλλασσόμενη τράπεζα. - Πόσα χρήματα μπορώ να πάρω μαζί μου σε συνάλλαγμα φεύγοντας για το εξωτερικό και πόσα μπορώ να φέρω επιστρέφοντας;

Απεριόριστο ποσό, τόσο κατά την έξοδο, όσο και κατά την επιστροφή σας στην Ελλάδα. Τα υφιστάμενα όρια στην έξοδο (2.000 ECU) παύουν να υπάρχουν, καθώς επίσης και η υποχρέωση δραχμοποίησης του συναλλάγματος που θα φέρετε, εφόσον μπορείτε στην επιστροφή σας να το καταθέσετε στο τραπεζικό υποκατάστημα της γειτονιάς σας.

Βασίλης ΡΑΓΙΑΣ