Στις 11 Γενάρη του 1996 Αθήνα και Σκόπια θα προσέλθουν σε μια νέα απ' ευθείας μεταξύ τους συνάντηση στη Ν. Υόρκη, υπό την αιγίδα του Σ. Βανς, προκειμένου να αναζητήσουν οριστική λύση στο θέμα του ονόματος του νέου κράτους.

Τα γεγονότα του περασμένου χρόνου έχουν δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που επιτρέπουν στην αναζήτηση οριστικής λύσης στο πρόβλημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Πρόβλημα που έθεσε σε σοβαρή δοκιμασία τις σχέσεις των δύο χωρών και δημιούργησε καταστάσεις εξαιρετικά επικίνδυνες για την ειρήνη και τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής. Ωστόσο, τα ίδια αυτά γεγονότα της περασμένης χρονιάς δημιουργούν σοβαρότατα ερωτήματα, για το κατά πόσο επιδίωξη των εμπλεκομένων στο πρόβλημα μερών είναι η επίτευξη οριστικής και τελεσίδικης λύσης.

Οπως εκτιμά το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, η κυβέρνηση των Σκοπίων δεν έχει κανένα συμφέρον να επιθυμεί την πρόοδο των συνομιλιών γύρω από το θέμα της ονομασίας, καθώς συμφωνία με την Ελλάδα σημαίνει συμβιβασμός και σύνθετη ονομασία. Ομως η κυβέρνηση των Σκοπίων θεωρεί, βάσιμα, πως αφού έχει ήδη αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Ελλάδα, κυρίως σε οικονομικό επίπεδο, μπορεί να περιμένει το χρόνο, ο οποίος με το πέρασμά του παγιώνει στη Διεθνή Κοινότητα το "Δημοκρατία της Μακεδονίας" ως όνομα του κράτους. Πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών θεωρούν πως το δεδομένο αυτό είναι δυνατόν να ανατραπεί μόνο μετά από εντονότατη αμερικανική παρέμβαση, η οποία θα εξαναγκάσει την κυβέρνηση Γκλιγκόροφ να αποδεχτεί συμβιβασμό.Η αλλαγή πρωθυπουργού στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά, στην κατεύθυνση αναζήτησης συμβιβασμού και από την πλευρά της Αθήνας, καθώς ο νέος πρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης δε θα είναι προσωπικά δεσμευμένος με τις ανελαστικές θέσεις που είχε υιοθετήσει η Αθήνα τα περασμένα χρόνια.

Για να φτάσει η υπόθεση των Σκοπίων σε αυτό το σημείο με την είσοδο του 1996, μετά από τρία χρόνια αδιεξόδου, απαιτήθηκε η αποφασιστικότητα της αμερικανικής διπλωματίας, όπως αυτή άρχισε να εκδηλώνεται από τον Αύγουστο του 1995. Ο Μάθιου Νίμιτς,προσωπικός απεσταλμένος του Μ. Κλίντον, με επίσκεψή του σε Αθήνα και Σκόπια στις αρχές Αυγούστου,ξεκαθάρισε στις κυβερνήσεις των δύο χωρών ότι η προσπάθεια επίλυσης της βοσνιακής κρίσης, που έχει αναλάβει η Ουάσιγκτον, επιτάσσει και ρύθμιση των διαφορών Ελλάδας και Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.

Μετά το τελεσίγραφο Νίμιτς, ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Ρ. Χόλμπρουκ,ο οποίος ταξίδευσε σε Αθήνα και Σκόπια ένα μήνα αργότερα, στις 4 Σεπτέμβρη,χρειάστηκε μόλις 4 ώρες συζητήσεων με τους ηγέτες των δύο χωρών, πριν πετύχει τη συμφωνία τους στην επιθυμία της Ουάσιγκτον. Ετσι λοιπόν, τα αμερικανικά συμφέροντα, εντός ελαχίστου χρόνου, κατάφεραν οδηγήσουν τις δύο χώρες στο τραπέζι των συνομιλιών στην κυριολεξία με το ζόρι. Ενδεικτικό του ρόλου που ανέπτυξε η αμερικανική διπλωματία είναι πως η συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 4.9.95 ανακοινώθηκε ταυτόχρονα σε Αθήνα, Σκόπια και Ουάσιγκτον από Αμερικανούς διπλωμάτες. Η Ουάσιγκτον, με τον τρόπο αυτό, υπογράμμιζε προς κάθε κατεύθυνση την κυριαρχία της στις εξελίξεις στην περιοχή, τη στιγμή μάλιστα που οι ευρωπαϊκές δυνάμεις επανειλημμένα είχαν αποτύχει να επιβάλουν ένα συμβιβασμό.

Βάση της συμφωνίας, που επέβαλαν οι ΗΠΑ, αποτέλεσε το "μικρό πακέτο", σύμφωνα με το οποίο οι δύο χώρες μπορούν να ρυθμίσουν το σύνολο των διαφορών τους εκτός από αυτό της ονομασίας, η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο νέας διαπραγμάτευσης. Η διαπραγμάτευση αυτή ξεκινά, εκτός απροόπτου, στις 11 Γενάρη.

Στις 13 Σεπτέμβρη οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και ΠΓΔΜ, Κ. Παπούλιας και Στ. Τσερβενκόφσκι, υπό την καθοδήγηση του Σ. Βανς και την υψηλή εποπτεία του Ρ. Χόλμπρουκ, υπέγραψαν την "Ενδιάμεση Συμφωνία", βάσει της οποίας η Ελλάδα αίρει το εμπάργκο κατά της ΠΓΔΜ και η ΠΓΔΜ αντικαθιστά τον Ηλιο της Βεργίνας και δηλώνει πως το Σύνταγμά της δεν υποκρύπτει αλυτρωτικές τάσεις. Στη συμφωνία προβλέπεται επίσης πως οι δύο χώρες θα προχωρήσουν στην αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων, με την εγκατάσταση Γραφείων Συνδέσμου.

Ηδη, η Συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών υλοποιείται, έστω και αν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων των επιτροπών των δύο χωρών, που αναζητούσαν λύσεις σε πρακτικά προβλήματα, εκδηλώθηκε η απόπειρα που λίγο έλειψε να στοιχίσει τη ζωή στον Πρόεδρο Κ. Γκλιγκόροφ. Ηταν 3 Οκτώβρη,όταν το παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο λίγο έλειψε να τινάξει στον αέρα τη διαδικασία.

Παρ' όλα αυτά, στις 5 Οκτώβρη,η Βουλή των Σκοπίων με απόφασή της προχωρά στην αντικατάσταση του Ηλιου της Βεργίνας και στις 9 του ίδιου μήνα, σε νέα της συνεδρίαση και ενώ ο Πρόεδρος Κ. Γκλιγκόροφ έδινε μάχη για τη ζωή του, επικύρωσε τα συμφωνηθέντα.

Στην Αθήνα, στις 6 Νοέμβρη σε προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή, αποκαλύπτεται το θέατρο που επί τρία και πλέον χρόνια έπαιξαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, με τη συνδρομή, φυσικά, της Πολιτικής Ανοιξης. Με τη συνεδρίαση αυτή, η εξωτερική πολιτική της χώρας απέναντι στα Σκόπια ολοκλήρωσε τη στροφή της, κάτω από αμερικανική καθοδήγηση, σε περισσότερο ευέλικτες θέσεις, οι οποίες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για πλήρη εξομάλυνση. Ωστόσο, το γεγονός πως η όλη διαδικασία βρίσκεται στα χέρια της Ουάσιγκτον, καθώς και η παγίωση της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή δημιουργούν βάσιμες ανησυχίες πως στόχος της αμερικανικής διπλωματίας είναι η διατήρηση υπό έλεγχο μιας επικίνδυνης, για την ειρήνη σε ολόκληρη την περιοχή, εκκρεμότητας.