Συνηθίζεται να λέγεται σε κύκλους διπλωματικών αναλυτών και δημοσιογράφων το κάπως αφοριστικό, "όταν οι στρατιώτες των "ειρηνευτικών αποστολών" φτάσουν σε μια χώρα, η κρίση σ' αυτήν έχει τελειώσει". Η περίπτωση της Αλβανίας αποτελεί μάλλον μια εξαίρεση στον κανόνα.

Η αποστολή της πολυεθνικής στρατιωτικής δύναμης είναι πλέον γεγονός: η πρώτη ομάδα των Ιταλών στρατιωτών της πολυεθνικής έφτασε στην Αλβανία την Παρασκευή, για να "καθαρίσει" μια απόσταση 35 χιλιομέτρων, στο δρόμο προς το Δυρράχιο. Στο μεταξύ, τρία μεταγωγικά αεροσκάφη "Χέρκουλις" μετέφεραν στη χώρα 100 Ιταλούς αλεξιπτωτιστές, τζιπ και στρατιωτικό εξοπλισμό στο αεροδρόμιο των Τιράνων. Η δύναμη των 6.000 ανδρών αναμένεται να έχει εγκατασταθεί και να είναι έτοιμη σε 11 μέρες από σήμερα. Οπως είναι γνωστό, τους περισσότερους στρατιώτες από τις 8 χώρες που συμμετέχουν διαθέτει η Ιταλία (2.000), Ελλάδα και Τουρκία στέλνουν από 700, η Ρουμανία 400, η Αυστρία περίπου 120 και η Δανία περίπου 100.

Παρότι η στρατιωτική διοίκηση της πολυεθνικής, αλλά και η πολιτική της διεύθυνση, έως πριν λίγες μέρες διακήρυσσαν ότι πρώτιστος στόχος της δύναμης είναι να προστατεύσει τα τρόφιμα που θα αποσταλούν εν είδει "ανθρωπιστικής βοήθειας" στη χώρα, στα τέλη της περασμένης βδομάδας υπήρξε μια μετατροπή της ρητορικής αυτής. Φαίνεται ότι αποτελεί πλέον εξ ίσου σημαντικό στόχο της, ούτε λίγο - ούτε πολύ, το να καταστεί αρωγός στην επιχείρηση αφοπλισμού των εξεγερμένων πολιτών.

Ο Δανός υπουργός Εξωτερικών, Νιλς Χέλβεγκ Πέτερσεν, ο οποίος ασκεί την προεδρία του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), χαρακτήρισε τον αφοπλισμό "ένα πολύ σημαντικό καθήκον για τη διεθνή κοινότητα, ώστε να επικρατήσει η ηρεμία και η ειρήνη στη χώρα".Ο συντονιστής της επιχείρησης του ΟΑΣΕ, πρώην Αυστριακός καγκελάριος Φραντς Βρανίτσκι, συμφωνεί: "Τα στρατεύματα θα μπορούσαν να αρχίσουν τη συγκομιδή των όπλων τις επόμενες βδομάδες",είπε στη Βιέννη.

Ο κίνδυνος που απορρέει από την εμπλοκή της πολυεθνικής στην επιχείρηση αφοπλισμού είναι εξόφθαλμος: να στραφούν οι εξεγερμένοι αλλά και όλοι οι υπόλοιποι που κατέχουν όπλα εναντίον της. Αν η τακτική αυτή στρατιωτική δύναμη βρεθεί σε εχθρικό περιβάλλον, χωρίς να είναι σαφές ποιος είναι ο αντίπαλός της και χωρίς επίγνωση των εδαφικών συνθηκών, δε θα πρέπει να αποκλείεται μια αιματοχυσία χωρίς προηγούμενο...

Μπορεί ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης "εθνικής συμφιλίωσης" Μπασκίμ Φίνο να λέει ότι η πολυεθνική δε θα αφοπλίσει με τη βία τους πολίτες και "δε θα τους πολεμήσει, αλλά θα τους βοηθήσει", όμως διόλου σίγουρο είναι ότι ελέγχει την κατάσταση στο βαθμό που θα του επέτρεπε να είναι απόλυτα σίγουρος γι' αυτό...

Η ηγεσία του γαλλικού υπουργείου Αμυνας φαίνεται ότι δε βλέπει με... ενθουσιασμό το ενδεχόμενο να εμπλακούν οι δυνάμεις της πολυεθνικής στην επιχείρηση αφοπλισμού. Ο στρατηγός Ντομινίκ ντε Κορτά έλεγε την Παρασκευή ότι "δεν είναι αποστολή μας να αφοπλίσουμε κανέναν, αλλά αν χρειαστεί, θα το κάνουμε, για να προστατεύσουμε τους άνδρες μας".

Αν ο κίνδυνος αιματοχυσίας λόγω της εμπλοκής στον αφοπλισμό των Αλβανών πολιτών αποφευχθεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και η πολυεθνική καταφέρει να επιτύχει στο "ακέραιο" την αποστολή της, ποιος θα ωφεληθεί από το αποτέλεσμά της; Ενας τυπικός εγκληματολογικός συλλογισμός "ποιος ωφελείται" (και κατά συνεπαγωγή, ποιος βλάπτεται) από την "αποκατάσταση της τάξης" στη χώρα ίσως είναι χρήσιμος.

Η κυβέρνηση "εθνικής συμφιλίωσης" του Μπασκίμ Φίνο αποτελεί πιθανότατα το φορέα εξουσίας, ο οποίος έχει τα περισσότερα να ωφεληθεί. Ηδη ο Φραντς Βρανίτσκι έχει καταστήσει σαφές ότι τη θεωρεί "το μόνο αξιόπιστο συνομιλητή" στο αλβανικό πολιτικό σκηνικό (κατ' αντιπαράθεση προς τον Πρόεδρο Μπερίσα, εννοείται). Την ίδια στάση τηρούν τόσο η αμερικανική διπλωματία όσο και οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες - εξαιρουμένης ίσως της Αυστρίας -, "πριμοδοτώντας" τον Φίνο και τους συν αυτώ και επιχειρώντας να απομονώσουν ή/και να προωθήσουν την αποπομπή του Μπερίσα.

Υπάρχει όμως το "πολιτειακό - τυπικό" πρόβλημα ότι η κυβέρνηση Φίνο αντλεί τη νομιμοποίησή της από τον Πρόεδρο Μπερίσα, αφού ο ίδιος προώθησε τη δημιουργία της, ενώ πολλά εξέχοντα μέλη της αποτελούν ταυτόχρονα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος, του οποίου θεωρείται πατριάρχης - και, φυσικά, στενούς του συνεργάτες. Αρα, μέχρι νεωτέρας, ο Πρόεδρος Μπερίσα επιβιώνει - και μελετά τους τρόπους που θα του εξασφαλίσουν την επαναφορά του στην άσκηση της εξουσίας και μετά τις εκλογές...

Οσο για τους εξεγερμένους, αυτοί φαίνονται να έχουν να χάσουν τα περισσότερα από την επέμβαση. Χωρίς τη δυνατότητα να επιβάλουν την εφαρμογή των αιτημάτων τους ούτε κατ' ελάχιστον σε πολιτικό επίπεδο - με δεδομένο ότι ο Φίνο απαιτεί πρώτα να παραδώσουν όπλα, "γην και ύδωρ" -, χωρίς να έχουν ουσιαστικές εγγυήσεις για τον εκδημοκρατισμό της χώρας, την αποχώρηση του Μπερίσα ή ακόμη και την επιστροφή των χρημάτων των πολιτών που χάθηκαν στις "πυραμίδες" (η αφορμή της εξέγερσης), κινδυνεύουν σε μια επιχείρηση απομόνωσής τους.

Η όλη υπόθεση της αποστολής της πολυεθνικής δύναμης στην Αλβανία είχε και δύο "απρόσμενες" προεκτάσεις: η μια ήταν η πολιτική κρίση στην Ιταλία. Η άλλη, η αναγόρευσή της σε "δοκιμή" της ικανότητας της Ευρώπης να εφαρμόσει ενιαία εξωτερική και αμυντική πολιτική ενώπιον γεωπολιτικών κρίσεων στα σύνορά της.

Η μεν ιταλική πολιτική κρίση, η οποία οδήγησε στην απίστευτη πριν μερικούς μήνες "συμμαχία" "Ελιάς" - Μπερλουσκόνι για να παραπεμφθεί η Κομμουνιστική Επανίδρυση, η οποία αντετίθετο στην αποστολή, αποτελεί αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης. Πάντως, ο Πρόντι το θεώρησε "ευκαιρία" για να εξαπολύσει μια άνευ προηγουμένου επιχείρηση απομόνωσης - δέσμευσης της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης για την πολιτική της κυβέρνησής του στο εσωτερικό της χώρας και κύρια αποβλέποντας να είναι ενισχυμένος με μια ανανεωμένη ψήφο εμπιστοσύνης ενόψει των συζητήσεων για το "κοινωνικό κράτος".

Η αντιμετώπιση της αλβανικής κρίσης ως μιας "ασκήσεως ετοιμότητας" για την Ευρώπη όσον αφορά την ικανότητά της να διαχειρίζεται κρίσεις (ως "τεστ", για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση ενός τίτλου της "Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν"), από την άλλη, έφερε στο προσκήνιο την παλιά ρητορική περί "ευρωπαϊκού αμυντικού πυλώνα". Και αυτό το ζήτημα αποτελεί αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης - ας αρκεστούμε σ' ένα σχόλιο: απούσης της Γερμανίας, δεν μπορεί να μιλήσει κάποιος για ευρωπαϊκή πολιτική, αλλά μάλλον για "δοκιμή" ενός μεικτού σχήματος, με προεξάρχουσα τη Νοτιανατολική Πτέρυγα του ΝΑΤΟ...

Μπ. Γ.