Με την κατάληψη δυο σπουδαίας στρατηγικής σημασίας επαρχιακών πόλεων από τους λεγομένους "Ταλεμπάν", δε χωράει πλέον καμιά αμφιβολία ότι ο πόλεμος στο Αφγανιστάν βρίσκεται μπροστά σε μια δραματική στροφή. Ο εκπρόσωπος των "Ταλεμπάν", Σαρτάρ Αχμάντ, δήλωσε ότι οι δυνάμεις του έχουν ήδη κάτω από τον έλεγχό τους ολόκληρη την επαρχία Λογκάρ και, έτσι, βρίσκονται μόλις 15 χιλιόμετρα μακριά από την αφγανική πρωτεύουσα Καμπούλ. Η περιοχή αυτή κατεχόταν μέχρι πρότινος από το ισλαμικό κόμμα "Χεζμπ - ε - Ισλαμί" του εξτρεμιστή Γκιουλμπουντίν Χεκματιάρ, ο οποίος, μαζί με τον Ουζμπέκο στρατηγό Αμπντουρασίντ Ντοστάμ, μάχεται κατά της κυβέρνησης της Καμπούλ, της οποίας επικεφαλής είναι ο μεταβατικός Πρόεδρος Μπουρχανουντίν Ραμπανί. Αυτή τη στιγμή, στο επίκεντρο βρίσκεται η προοπτική μιας αποφασιστικής μάχης γύρω από την Καμπούλ μεταξύ των "Ταλεμπάν" και μιας Συμμαχίας των "Μουτζαχεντίν", οι οποίοι βρίσκονται μέσα και γύρω από την αφγανική πρωτεύουσα.

Ποιοι είναι, όμως, αυτοί οι "Ταλεμπάν";

Οι "Ταλεμπάν" έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στην πολεμική σκηνή του Αφγανιστάν το περασμένο φθινόπωρο και αυτή τη στιγμή ελέγχουν το ένα τρίτο της χώρας. Οι πολιτοφύλακές τους προέρχονται βασικά από τις παστουνικές φυλές και επανδρώνονται από σπουδαστές του Κορανίου. Διαθέτουν 25.000 μαχητές, 200 τανκς και μια δωδεκάδα περίπου πολεμικών αεροσκαφών. Σύμφωνα με ανακοινώσεις των ίδιων των "Ταλεμπάν", κεντρική τους επιδίωξη είναι να αφοπλίσουν όλες τις ένοπλες ομάδες που συμμετέχουν στον εμφύλιο πόλεμο και να εγκαθιδρύουν στη χώρα ένα ισλαμικό κράτος. Και το ότι έχουν στα σοβαρά τέτοιες προθέσεις το έχουν ήδη αποδείξει στις έξι νότιες επαρχίες, όπου κυριαρχούν εδώ και μερικούς μήνες: Εμποροι ναρκωτικών έχουν εκτελεστεί, καταστράφηκαν όλες οι καλλιέργειες οπιοφόρου παπαρούνας και οι γυναίκες υποχρεώθηκαν να φορέσουν φερετζέ. Κατά τις εκτιμήσεις, δε, των ειδικών, οι Ταλεμπάν δέχονται στρατιωτική βοήθεια από το Πακιστάν και οικονομική υποστήριξη από τη Σαουδική Αραβία. Η Πακιστανή, όμως, πρωθυπουργός, Μπεναζίρ Μπούτο δήλωσε, στα τέλη της περασμένης βδομάδας, ότι το Πακιστάν δεν παρέχει καμία υποστήριξη στους "Ταλεμπάν".

Στο μεταξύ, πρόσφατα, οι μέχρι τώρα διασπασμένες ομάδες των "Μουτζαχεντίν" συμφώνησαν πάνω σ' ένα μηχανισμό, σύμφωνα με τον οποίο, ο μεταβατικός Πρόεδρος Ραμπανί θα πρέπει να παραδώσει την εξουσία του σε ένα Κυβερνητικό Συμβούλιο. Το 25μελές αυτό όργανο θα έπρεπε να σχηματιστεί μέσα σε εννέα μέρες και να αποτελείται από έναν απεσταλμένο από κάθε ομάδα των"Μουτζαχεντίν", καθώς και από "αντιπροσώπους του αφγανικού λαού". Παράλληλα, θα πρέπει ν' αναφερθεί ότι δεν είχε ανακοινωθεί ποιες από τις ομάδες συμμετείχαν στις σχετικές συνομιλίες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με τη μεσολάβηση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην πακιστανική πρωτεύουσα Ισλαμαμπάντ. Επίσης, παραμένει αξεκαθάριστο ποιοι θα πρέπει να είναι "οι εκπρόσωποι του λαού" και αν μεταξύ τους θα συμπεριλαμβάνονται και οι πρώην οπαδοί του βασιλιά, με τους οποίους είχαν ιδιαίτερες συνομιλίες οι εκπρόσωποι του ΟΗΕ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι "Μουτζαχεντίν" μέχρι τώρα αρνούνταν επίμονα τη συμμετοχή των οπαδών του βασιλιά σε μια μελλοντική κυβέρνηση.

Αλλωστε, δεν είναι αυτή η μόνη επικίνδυνη περιπλοκή. Στα πλαίσια μιας συνάντησης με τον διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μαχμούντ Μεστίρι, η ισλαμική πολιτοφυλακή των "Ταλεμπάν" δήλωσε ότι, στο προγραμματιζόμενο ηγετικό όργανο του Αφγανιστάν, θα πρέπει να συμμετέχουν εκείνοι οι εκπρόσωποι των 30 επαρχιών, οι οποίοι έχουν αποδειχθεί "καλοί μουσουλμάνοι". Στα πλαίσια της συνάντησης με τον διαμεσολαβητή του ΟΗΕ, οι "Ταλεμπάν" πρόβαλαν επίσης την απαίτηση να ιδρυθούν "ουδέτερες δυνάμεις ασφαλείας". Κι αυτό θα πρέπει να γίνει πριν ακόμα παραδοθεί η εξουσία στο νέο ηγετικό όργανο.

Στα πλαίσια αυτών των συνομιλιών, ο μεταβατικός Πρόεδρος Ραμπανί εκδήλωσε την ετοιμότητά του να παραδώσει "μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα" την κυβερνητική εξουσία στο Συμβούλιο, κάτι που, μέχρι τώρα, το αρνιόταν ανοιχτά. Ηδη έχει, με δική του πρωτοβουλία, παρατείνει δυο φορές τη θητεία του, η οποία αρχικά είχε καθοριστεί για διάρκεια 18 μηνών και που είχε εκπνεύσει ήδη τον Σεπτέμβρη του 1994. Στις 28 του περασμένου Δεκέμβρη, άφησε στον εκπρόσωπό του να δηλώσει ότι δεν υπάρχει "καμιά νόμιμη εξουσία η οποία ν' αναγνωρίζεται απ' όλους". Κάτω, όμως, από την πίεση των "Ταλεμπάν", άλλαξε τις απόψεις του.

Αλλαγή ιδιαίτερα εύλογη αν σκεφθεί κανείς ότι η πολιτοφυλακή των "Ταλεμπάν", συνεχίζοντας τις επιτυχείς στρατιωτικές της επιχειρήσεις, κατέλαβε την περασμένη Κυριακή την ανατολικοαφγανική επαρχία Πάχτια, η οποία ελεγχόταν από τον Πρόεδρο Ραμπανί.

Αλλαγή, όμως, που δεν είναι ακόμη τελείως σαφής. Μερικές ανακοινώσεις δημιουργούν την εντύπωση ότι ο Ραμπανί είναι αποφασισμένος να παραιτηθεί μόνο αν η πολιτοφυλακή των "Ταλεμπάν" δεσμευτεί επίσημα με το Σχέδιο Ειρήνευσης, γιατί, όπως λέει, η εμφάνισή της στον αφγανικό εμφύλιο πόλεμο δημιουργεί την αναγκαιότητα νέων διαπραγματεύσεων μέσω του ΟΗΕ.

Εγκυροι πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν, από την πλευρά τους, ότι οι "Ταλεμπάν" οφείλουν τις στρατιωτικές επιτυχίες τους στο ότι κερδίζουν την υποστήριξη του πληθυσμού, ο οποίος έχει τρομερά κουραστεί από τις συνεχείς ένοπλες αντιπαραθέσεις των διαφόρων ομάδων των "Μουτζαχεντίν". Πάντως, αν το ισλαμικό κράτος των "Ταλεμπάν" θα ταιριάζει στις προτιμήσεις των Αφγανών, οι οποίοι διέπονται από ένα πνεύμα φιλελεύθερου Ισλάμ, είναι κάτι, για το οποίο, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, θα πρέπει κανείς πολύ ν' αμφιβάλλει...

Ν. Η - Η