Από τον δημοσιογράφο Γιώργο Λεονταρίτη, πήραμε και δημοσιεύουμε την παρακάτω επιστολή, σχετικά με όσα γράφτηκαν στο "Ρ" για τη "Συμφωνία της Βάρκιζας":

Αγαπητέ "Ριζοσπάστη"

Για να μην δημιουργηθούν παρεξηγήσεις και παρερμηνείες με την επιστολή του αγαπητού φίλου - συναδέλφου Παν. Βενάρδου, είμαι αναγκασμένος να αποσαφηνίσω ορισμένα σημεία με το θέμα "Βάρκιζα".

1) Ποτέ δεν είπα ότι ο συνάδελφος δεν απέδωσε επακριβώς όσα του είπε ο καθηγητής Γεωργάκης.

2) Τα κείμενα της συνέντευξης στη "Μεσημβρινή" δεν τα είδα τις μέρες που δημοσιεύθηκαν. Κι αν θυμάμαι καλά, ζήτησα από τον φίλο Παναγιώτη να μου δώσει τις συνέχειες της έρευνάς του, πολύ αργότερα, πράγμα που έκανε πρόθυμα. Αυτά τα κείμενα μού έδωσαν το ερέθισμα να δω τον καθηγητή, και η συνάντησή μας έγινε όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών.

Οφείλω επίσης να διευκρινίσω, ότι και κατά την κουβέντα που είχαμε, δεν εξέφρασε κανένα παράπονο για λανθασμένη διατύπωση απόψεών του. Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε, μου εξέθεσε, μετά από ερωτήσεις μου, τη γνώμη του για "την άλλη πλευρά", και την επιθυμία του να πείσει την ΕΑΜική αντιπροσωπεία για την "ειλικρίνεια" των Αγγλων. Και στη συνέντευξή του, άλλωστε, ομολογεί: "Η τήρηση της Συμφωνίας της Βάρκιζας, δεν υπήρξε αυτή που εγώ τουλάχιστον ήθελα...".

3) Επειδή ο συνάδελφος αναφέρει και τον καθηγητή Αγγ. Αγγελόπουλο, θυμίζω τη δική του εκτίμηση, όπως τη γράφει στο βιβλίο του "Από την Κατοχή στον Εμφύλιο": "Δυστυχώς οι όροι της Συμφωνίας της Βάρκιζας που δεν ήταν βαρείς για τους Κομμουνιστές, μετά μάλιστα την ήττα του Δεκεμβρίου, ναρκοθετήθηκαν από την πρώτη στιγμή και από τις δύο πλευρές".

4) Τώρα όσον αφορά την απάντηση στην επιστολή μου, πολύ σύντομα επισημάνσεις σε δύο σημεία:

α) Για το ότι οι Τσιριμώκος - Παπαπολίτης "πρωτοστατούσαν στη διάσπαση του ΕΑΜ". Μετά το τέλος του πολέμου, η "Ενωση Λαϊκής Δημοκρατίας" (ΕΛΔ) ήθελε να λειτουργήσει σαν σοσιαλιστικό κόμμα, όπως γινόταν σ' όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, και ένα μήνα προτού αποχωρήσει η ΕΛΔ από τον συνασπισμό του ΕΑΜ, διαπραγματευόταν με το ΚΚΕ πάνω σε προτάσεις συνεργασίας, και πρότεινε τις μορφές της συνεργασίας αυτής. "Θέλαμε να είμαστε συνεργάτες και όχι οπαδοί άλλων", είχε πει χαρακτηριστικά ο Τσιριμώκος. Και σε όλα τα μεγάλα θέματα, η ΕΛΔ κράτησε την ίδια γραμμή με το ΚΚΕ.

β) Για τα περί "αποστασίας" του 1965, το θέμα είναι τεράστιο, καθόλου απλό, και οι ευθύνες δεν είναι μονόπλευρες. Επισημαίνω την έρευνα του συναδέλφου κ. Θαν. Παπαρήγα στο "Ριζοσπάστη" τον περασμένο Ιούλιο, που έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση σ' εκείνο το κεφάλαιο.

Και τελειώνω, με μια γενική παρατήρηση για τη Βάρκιζα: Αντί να ερίζουμε μεταξύ μας για ευθύνες, πρέπει να δούμε το πρόβλημα στη βάση του: Οποιουσδήποτε όρους και αν περιείχε η συμφωνία, η Δεξιά ήθελε να αιματοκυλήσει τον τόπο και το πέτυχε. Η πλευρά του ΕΑΜ ετήρησε τη συμφωνία και ετίμησε την υπογραφή της. Η Δεξιά αθέτησε το λόγο της, και φέρθηκε άτιμα.

Αλλά αυτά, δεν μπορούσε εύκολα κανείς να τα δει τότε. Ελπιζαν οι ΕΑΜικοί σε μια έντιμη συμφωνία, μετά την ήττα του Δεκεμβρίου. Υπήρχαν άραγε, πολλές άλλες λύσεις;

Με αγάπη και συναδελφικά αισθήματα

Γιώργος Λεονταρίτης

Γεν. γραμματέας της ΕΣΗΕΑ