69ο ΜΕΡΟΣ

Νέα από την επαρχία...

Στη Σεβαστούπολη η εξουσία καταλήφθηκε από το τοπικό Σοβιέτ. Η μεγαλειώδης συγκέντρωση των ναυτών των πολεμικών πλοίων, που ήταν αγκυροβολημένα στο λιμάνι της Σεβαστούπολης, ανάγκασε τους αξιωματικούς να ορκιστούν επίσημα πίστη στη νέα κυβέρνηση. Το Νίζνι Νόβγκοροντ διοικείται από το Σοβιέτ. Στο Καζάν διεξάγονται οδομαχίες. Οι ευέλπιδες κι η ταξιαρχία πυροβολικού μάχονται ενάντια στην μπολσεβίκικη φρουρά...

Στη Μόσχα άρχισαν ξανά άγριες μάχες. Οι ευέλπιδες κι οι λευκοφρουροί κρατούν το Κρεμλίνο και το κέντρο της πόλης, όμως απ' όλες τις μεριές επιτίθενται ενάντιά τους τα στρατεύματα της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής. Το σοβιετικό πυροβολικό βομβαρδίζει από την πλατεία Σκόμπελεφ το Δημαρχείο, το διοικητήριο και το ξενοδοχείο "Μετροπόλ". Στην οδό Τβερ και Νικίτιν καταστράφηκε η άσφαλτος κι η χαλικόπετρα χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση χαρακωμάτων και οδοφραγμάτων. Τα τετράγωνα, όπου βρίσκονταν οι μεγάλες τράπεζες και τα εμπορικά καταστήματα, βάζονται καταιγιστικά με πολυβόλα. Ηλεκτρικό φως δεν υπάρχει, τα τηλέφωνα δε δουλεύουν, οι αστοί κρύφτηκαν στα υπόγεια... Το τελευταίο δελτίο ανέφερε ότι η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή ζήτησε με τελεσίγραφο από την επιτροπή της κοινωνικής ασφάλειας (1) την άμεση παράδοση του Κρεμλίνου, απειλώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση, θα βομβαρδιστεί.

"Να βομβαρδίσουν το Κρεμλίνο"! φώναζαν οι μικροαστοί... "Δε θα τολμήσουν!".

Ο εμφύλιος πόλεμος άναψε από τη Βολογκντά ως την Τσιτά της μακρινής Σιβηρίας, κι από το Πσκοφ ως τη Σεβαστούπολη στη Μαύρη Θάλασσα, στις μεγαλουπόλεις και στα μικρά χωριουδάκια. Από χιλιάδες φάμπρικες και εργοστάσια, από αγροτικές ενώσεις, από συντάγματα και στρατιές, από καράβια που βρίσκονταν στην ανοιχτή θάλασσα έφταναν τα χαιρετιστήρια στην Πετρούπολη, χαιρετιστήρια προς την κυβέρνηση του λαού.

Η κοζάκικη κυβέρνηση του Νοβοτσερκάσκ τηλεγράφησε στον Κερένσκι: "Η στρατιωτική κυβέρνηση των τμημάτων του Ντον προσκαλεί την προσωρινή κυβέρνηση και τα μέλη του Συμβουλίου της Ρωσικής Δημοκρατίας, αν μπορούν, να 'ρθουν στο Νοβοτσερκάσκ, όπου υπάρχει η δυνατότητα να οργανωθεί η πάλη ενάντια στους μπολσεβίκους...".

Στη Φινλανδία γίνονταν επίσης ταραχές. Το Σοβιέτ του Χέλσινγκφορς και η Τσεντρομπάλτ (Κεντρική Επιτροπή του στόλου της Βαλτικής) κήρυξαν από κοινού την περιοχή σε κατάσταση πολιορκίας και δήλωσαν πως κάθε απόπειρα να εμποδιστεί η δράση των μπολσεβίκικων τμημάτων, καθώς και κάθε ένοπλη αντίσταση στις σοβιετικές αποφάσεις θα καταπνιγούν σκληρά. Ταυτόχρονα, η ένωση των φινλανδικών σιδηροδρόμων κήρυξε σ' όλη τη Φινλανδία γενική απεργία, με αίτημα την εφαρμογή των νόμων που ψηφίστηκαν τον Ιούνη του 1917 από το σοσιαλιστικό σέιμ, το οποίο διαλύθηκε από τον Κερένσκι.

***

Νωρίς το πρωί ξεκίνησα για το Σμόλνι. Μπαίνοντας στην αυλόπορτα από τις μακρουλές ξύλινες γεφυρούλες, είδα να πέφτουν από τον γκρίζο και ήσυχο ουρανό οι πρώτες χιονονιφάδες. "Χιόνι", φώναξε χαμογελώντας εύθυμα ο σκοπός, που φύλαγε στην πόρτα. "Ωραία!". Στο εσωτερικό οι μακρινοί σκοτεινοί διάδρομοι κι οι ψυχρές αίθουσες φαίνονταν άδειες. Το πελώριο κτίριο σαν να 'χε νεκρωθεί. Ξαφνικά άκουσα κάτι παράξενους υπόκωφους ήχους. Κοίταξα τριγύρω. Κατά μήκος του τοίχου στο πάτωμα κοιμούνταν άνθρωποι. Εργάτες και στρατιώτες, αναμαλλιασμένοι, άπλυτοι, λερωμένοι και λασπωμένοι, κείτονταν ένας - ένας ή κατά ομάδες, βυθισμένοι σ' ένα βαθύ ύπνο, αδιαφορώντας για όλα. Πολλοί είχαν σχισμένους και ματωμένους επιδέσμους. Εκεί δίπλα ήταν ακουμπισμένα τα τουφέκια και οι ταινίες με τα φυσίγγια... Ηταν ο νικηφόρος στρατός του προλεταριάτου.

Απάνω στον μπουφέ, κοιμούνταν τόσοι άνθρωποι, που με δυσκολία μπορούσες να περάσεις. Ο αέρας ήταν ανυπόφορα βρόμικος. Από τα ιδρωμένα τζάμια μόλις περνούσε το αδύνατο φως. Στον πάγκο ήταν το κρύο λερωμένο σαμοβάρι και γύρω του μια μάζα από άπλυτα ποτήρια. Εκεί ήταν ακόμα ένα αντίγραφο του τελευταίου δελτίου της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής, γυρισμένο ανάποδα και κάποιος στρατιώτης είχε γράψει με κακογραμμένα γράμματα μερικά λόγια και τα ονόματα των συντρόφων τους που έπεσαν στη μάχη ενάντια στον Κερένσκι. Τα 'χε γράψει προτού να ξαπλώσει στο πάτωμα. Το φύλλο ήταν λερωμένο σαν να 'χαν πέσει απάνω του δάκρυα...

Αλεξέι Βινογκράντοφ

Δ. Μοσκβίν

Α. Βοσκρεσένσκι

Δ. Λεόνσκι

Δ. Πρεομπραζένσκι

Β. Λαϊντάνσκι

Μ. Μπέρτσικοφ

Ολοι αυτοί είχαν καταταχτεί στο στρατό στις 15 του Νοέμβρη του 1916. Απ' αυτούς έμειναν ζωντανοί τρεις:

Μιχαήλ Μπέρτσικοφ

Αλεξέι Βοσκρεσένσκι

Ντιμίτρι Λεόνσκι

...............

Κοιμηθείτε, περήφανοι αητοί,

Κοιμηθείτε με ήσυχη ψυχή!

Καταχτήσατε, αγαπημένοι,

Τη δόξα και την αιώνια ανάπαυση...

***

Μόνο η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή αγρυπνούσε και δούλευε ακόμα. Από ένα μακρινό δωμάτιο βγήκε ο Σκρίπνικ. Μου είπε ότι ο Γκοτς πιάστηκε, μα δηλώνει κατηγορηματικά, ότι δεν υπόγραψε την προκήρυξη της Επιτροπής Σωτηρίας, όπως έκανε ο Αυξέντιεφ. Η ίδια η Επιτροπή Σωτηρίας απέσυρε την έκκλησή της προς τη φρουρά. Στα συντάγματα που βρίσκονται στην πόλη, συνέχισε ο Σκρίπνικ, παρατηρείται δυσαρέσκεια. Το σύνταγμα του Βολίνσκ αρνήθηκε να πολεμήσει ενάντια στον Κερένσκι.

Στην Γκάτσινα υπήρχαν μερικά "ουδέτερα" τμήματα, μ' επικεφαλής τον Τσερνόφ, που προσπάθησε να πείσει τον Κερένσκι να σταματήσει την επίθεση ενάντια στην Πετρούπολη.

Ο Σκρίπνικ γέλασε. "Τώρα δεν μπορούν να υπάρχουν κανενός είδους "ουδέτεροι"", είπε. "Εμείς νικήσαμε". Το σκληρό αξύριστο πρόσωπό του φλογιζόταν σχεδόν από ένα θρησκευτικό ενθουσιασμό. "Από το μέτωπο ήρθαν πάνω από εξήντα αντιπρόσωποι, που έφεραν αποφάσεις υποστήριξης της σοβιετικής κυβέρνησης απ' όλες τις στρατιές, εκτός από τα τμήματα του Ρουμάνικου Μετώπου, για τα οποία δεν έχουμε ακόμα πληροφορίες. Οι στρατιωτικές επιτροπές δεν επιτρέπουν να κυκλοφορούν οι εφημερίδες της Πετρούπολης. Εμείς όμως αποκαταστήσαμε κιόλας ταχτική σύνδεση με αγγελιοφόρους...".

Στο χολ φάνηκε ο Κάμενεφ, κατακουρασμένος από τη συνεδρίαση της συνδιάσκεψης για το σχηματισμό καινούριας κυβέρνησης, που κράτησε όλη τη νύχτα. Ωστόσο ήταν ικανοποιημένος: "Οι εσέροι δέχονται να μπούμε στην καινούρια κυβέρνηση", μου είπε. "Οι δεξιές ομάδες φοβήθηκαν από τα επαναστατικά δικαστήρια. Τις έχει πιάσει πανικός και ζητούν να διαλύσουμε πρώτ' απ' όλα τα δικαστήρια... Εμείς συμφωνήσαμε με την πρόταση της Βίκζελ να σχηματιστεί ομοιογενής σοσιαλιστική κυβέρνηση, και τώρα επεξεργάζονται το προσχέδιο... Και ξέρετε, όλα αυτά έγιναν επειδή νικήσαμε. Οταν οι δουλιές μας πήγαιναν άσχημα, με κανένα τρόπο δεν ήθελαν να μας αφήσουν να μπούμε στην κυβέρνηση, τώρα όμως όλοι προσπαθούν, έτσι είτε αλλιώς να 'ρθουν σ' επαφή με τα Σοβιέτ... Μας χρειάζεται πραγματικά η οριστική νίκη. Ο Κερένσκι ζητάει ανακωχή, μα εμείς θα τον υποχρεώσουμε να παραδοθεί...".

(1) Η επιτροπή της κοινωνικής ασφάλειας ήταν το βασικό κέντρο της αντεπανάστασης στη Μόσχα στις μέρες του Οχτώβρη του 1917. Σύντ.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 70ό ΜΕΡΟΣ