Η σταδιακή ιδιωτικοποίηση των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας, αφού προηγηθούν η άμεση ανατροπή του συνόλου των υφιστάμενων εργασιακών σχέσεων και η οικονομική τους "εξυγίανση", είναι στην πραγματικότητα η κεντρική φιλοσοφία του κυβερνητικού νομοσχεδίου, που παρουσίασε χτες ο υπουργός Μεταφορών - Επικοινωνιών Τ. Μαντέλης.

Και για να μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για τις κυβερνητικές προθέσεις, ο υπουργός έσπευσε να διευκρινίσει από την αρχή ότι στόχος είναι "να ενισχυθεί η δημόσια συγκοινωνία, όχι με την έννοια ότι ανήκει στο Δημόσιο, αλλά με την έννοια ότι εξυπηρετεί το γενικότερο δημόσιο συμφέρον και αφορά όλους τους πολίτες της μείζονος περιοχής Αττικής".

Από το πρώτο κιόλας άρθρο του νομοσχεδίου ξεκαθαρίζεται ότι ο ρόλος του ΟΑΣΑ περιορίζεται στο σχεδιασμό, προγραμματισμό, οργάνωση και συντονισμό, ενώ η εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου διενεργείται από τους Εκτελεστικούς Φορείς Συγκοινωνιακού Εργου (ΕΦΣΕ), καθώς επίσης και από κάθε εταιρία που θα ιδρυθεί από τον ΟΑΣΑ ή που θα συμβληθεί μ' αυτόν. Οι ΕΦΣΕ θα είναι "νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου" και θα λειτουργούν με βάση τους κανόνες της "ιδιωτικής οικονομίας" ως θυγατρικές του ΟΑΣΑ, όχι όμως και η εταιρία που θα αναλάβει την εκμετάλλευση των δύο γραμμών τού υπό κατασκευή μετρό.

Στο νομοσχέδιο, η μόνη πρόβλεψη όσον αφορά τη μελλοντική λειτουργία του μετρό είναι η ίδρυση από την "Αττικό Μετρό ΑΕ", θυγατρικής εταιρίας, στην οποία βάσει του καταστατικού της "Αττικό Μετρό" μπορούν να μετέχουν και ιδιώτες σε ποσοστό μέχρι 49%. Σκοπός της θυγατρικής αυτής εταιρίας είναι η λειτουργία και εκμετάλλευση των δύο γραμμών 2 και 3, τουλάχιστον για τρία χρόνια, οπότε προβλέπεται η απορρόφηση των ΗΣΑΠ (ηλεκτρικός σιδηρόδρομος) στη νέα εταιρία. Αυτό θα γίνει με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο θα ρυθμίζει επίσης και τις οικονομικές υποχρεώσεις της νέας εταιρίας για την αποπληρωμή των δανείων που συνομολογήθηκαν με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την κατασκευή του μετρό. Θα προσδιορίζει δηλαδή το ύψος της επιπλέον κρατικής επιδότησης που θα χορηγείται προς τη νέα εταιρία για την αποπληρωμή των δανείων, πέραν της επιδότησης στις υπόλοιπες δαπάνες εκμετάλλευσης!

Ούτε λίγο ούτε πολύ, δηλαδή, η κυβέρνηση προδιαγράφει την ιδιωτικοποίηση του υπό κατασκευή μετρό και του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, ενώ επιπλέον διασφαλίζει και τη γενναία πριμοδότηση της νέας εταιρίας με χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων, αλλά και με την καθιέρωση "τσουχτερού" εισιτηρίου, σε πρώτη φάση 250 δραχμών, όπως προβλέπει το "επιχειρησιακό σχέδιο" της "Αττικό Μετρό". Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ερωτήσεις των δημοσιογράφων για το καθεστώς λειτουργίας του μετρό έφεραν σε δύσκολη θέση τον υπουργό. Με τις ασαφείς και αόριστες απαντήσεις του, άφησε ανοιχτά για το μέλλον όλα τα ενδεχόμενα, ενώ δεν παρέλειψε να προσθέσει: "Δε μας ενδιαφέρει το τι θα κάνει η "Αττικό Μετρό", ούτε έχουμε την αρμοδιότητα. Οπως και να μας έρθει, όμως, θα είναι καλοδεχούμενη"!

Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις για την τιμολογιακή πολιτική, είπε ότι θα καθορίζεται από τον ΟΑΣΑ και θα εγκρίνεται από την κυβέρνηση και ότι θα είναι ενιαία για όλα τα συγκοινωνιακά μέσα, εκτός από την εταιρία του μετρό, για την οποία θα υπάρξει ειδικό καθεστώς, "επειδή έχει κάνει επενδύσεις και πρέπει να καλύψει τις δαπάνες"! Σε ερώτηση αν ενιαία τιμολογιακή πολιτική σημαίνει και ενιαίο εισιτήριο 250 δραχμών, σύμφωνα με την πρόβλεψη της "Αττικό Μετρό" μόλις λειτουργήσει το μετρό, ο Τ. Μαντέλης είπε ότι τα εισιτήρια θα παραμείνουν στις 120 δρχ. και το 1999, αλλά πρόσθεσε ότι "αν πάνε καλά τα πράγματα δε βλέπω για ποιο λόγο να υπάρξει αύξηση το 2000". Μα γιατί 250 δρχ. θα κοστίζει το εισιτήριο στο μετρό, αντέτειναν οι δημοσιογράφοι, χωρίς να πάρουν απάντηση. Απαντώντας σε άλλες ερωτήσεις για τα έργα συμβατότητας του ηλεκτρικού με το μετρό, για τη "λογική" που αναλαμβάνει το κράτος την αποπληρωμή των δανείων κατασκευής και για το αν είναι σε θέση να εγγυηθεί τη βιωσιμότητα του νέου μοντέλου, καθώς και αν και πότε θα βελτιωθούν οι αστικές συγκοινωνίες, είπε μόνο ότι υπάρχει ειδική ομάδα που ασχολείται με το θέμα της συμβατότητας, αφήνοντας αναπάντητα τα άλλα ερωτήματα.

Οσον αφορά τα υπόλοιπα θέματα, το νομοσχέδιο προβλέπει:

• Τη δυνατότητα μεταβίβασης έως 40% των μετοχών του ΟΑΣΑ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενώ παρέχεται η δυνατότητα στους δήμους να εκτελούν τοπική αστική συγκοινωνία. Πρόκειται για τη δεύτερη οδό ιδιωτικοποίησης μέσω των δήμων, καθώς στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα που να απαγορεύει την ανάθεση του συγκοινωνιακού έργου του τοπικού δικτύου από τους δήμους σε οποιαδήποτε εταιρία.
• Τη δυνατότητα εκχώρησης "σε τρίτους" του τομέα ελέγχου καταβολής κομίστρου και επιβολής προστίμων στους παραβάτες επιβάτες, κατά το πρότυπο των "παρκοεταιριών".
• Υποχρεωτικές μετατάξεις 700 εργαζομένων, που κρίνονται "πλεονάζοντες", ενώ ειδικότερα για τους "πλεονάζοντες" εργαζόμενους στους ΗΣΑΠ, ορίζεται ρητά ότι "μεταφέρονται στη νέα εταιρία και ακολουθούν τις μισθολογικές παροχές της εταιρίας και διέπονται από τις εργασιακές σχέσεις αυτής". Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο εδώ ότι η κυβέρνηση, για να δώσει άλλοθι στους κυβερνητικούς συνδικαλιστές, προβλέπει στο νομοσχέδιο ότι όσοι μεταταγούν, θα εξακολουθήσουν να υπάγονται στα ασφαλιστικά ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης του φορέα από τον οποίο μεταφέρονται.
• Την κάλυψη με κρατική επιδότηση της διαφοράς που υπάρχει μεταξύ της τιμής του εισιτηρίου και του λειτουργικού κόστους. Μάλιστα η πρόβλεψη είναι να μειωθεί κατά 23% η κρατική επιδότηση (από 101,6 δρχ. σήμερα ανά εισιτήριο, σε 78 δρχ.).

Τέλος, είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ ο υπουργός είπε πως μπαίνει τέρμα στο "φαύλο κύκλο" του ασύμφορου δανεισμού, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι το ελληνικό δημόσιο δε θα παρέχει εγγυήσεις για νέα δάνεια, "πλην των περιπτώσεων δανείων, που χορηγούνται για την κάλυψη των συμπεφωνημένων ελλειμμάτων, που έχουν τεθεί στο συμβόλαιο διαχείρισης, αλλά για δημοσιονομικούς λόγους δεν καλύπτονται εξ ολοκλήρου με επιδότηση του κρατικού προϋπολογισμού".

Οσον αφορά τα εργασιακά θέματα, ο υπουργός επιχείρησε για μια ακόμα φορά να δώσει παραπλανητικές απαντήσεις, ότι οι εργαζόμενοι αντιδρούν δήθεν για να μη χάσουν "κεκτημένα", όπως είναι οι αργίες. Στο σημείο αυτό παρενέβη ο συνδικαλιστής των ΗΛΠΑΠ Μπάμπης Σταθόπουλος,ο οποίος επισήμανε στον υπουργό ότι πιθανόν να μην είναι σωστά πληροφορημένος και ζήτησε να του επιτρέψει μια μόνο απάντηση. Ο Τ. Μαντέλης έχασε την ψυχραιμία του και έβγαλε όλο του το αντεργατικό μένος, εξαπολύοντας φραστική επίθεση κατά του συνδικαλιστή. Για να συγκαλύψει, μάλιστα, το αντεργατικό του μένος, προσποιήθηκε πως αγνοούσε ότι πρόκειται για εργαζόμενο και ρώτησε δήθεν αν είναι δημοσιογράφος. "Πέστε ότι δεν είστε δημοσιογράφος. Α, εντάξει, εντάξει τότε, λέω ψέματα", πρόσθεσε περιφρονητικά ο Τ. Μαντέλης και έκλεισε τη συνέντευξη!

Με ανακοίνωσή της η ΔΑΣ (υποστηρίζεται από την ΕΣΑΚ) τονίζει ότι ακόμα και για όσους διατηρούσαν μέχρι τώρα επιφυλάξεις για την κυβερνητική πολιτική, το νομοσχέδιο είναι αποκαλυπτικό. Η κυβέρνηση προχωρά στη σταδιακή ιδιωτικοποίηση κομμάτι - κομμάτι των πιο κερδοφόρων συγκοινωνιακών δραστηριοτήτων, ενώ παράλληλα επιχειρεί να "ξεγυμνώσει" τους εργαζόμενους από κάθε εργασιακή κατάκτηση. Η ΔΑΣ στηλιτεύει τη στάση της ηγεσίας της ΠΑΣΚΕ στο Συνδικάτο Εργαζομένων ΟΑΣΑ, η οποία επί της ουσίας ταυτίζεται με την κυβερνητική πολιτική και καλεί όλους τους εργαζόμενους να ανατρέψουν με το δυναμικό και ενωτικό τους αγώνα τα κυβερνητικά σχέδια.