Μόλις ένα μήνα κυβερνάει τη Γερμανία ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ και, ήδη, ορισμένες - μη αντικυβερνητικές - γερμανικές εφημερίδες διερωτώνται, αν η πολιτική αυτού του ίδιου και του υπουργού του, των Εσωτερικών, Οτο Σίλι, δεν αντιφάσκει προς τις "ειδυλλιακές παραστάσεις", που έχουν πολλοί εκλογείς για τη Σοσιαλδημοκρατία.

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα, η μεγάλης κυκλοφορίας καθημερινή εφημερίδα του Βερολίνου "Berliner Zeitung", που στις 21 - 22 Νοέμβρη αφιέρωσε κύριο άρθρο με τον τίτλο "Μικρή πορεία προς τα δεξιά". Αφορμή γι' αυτό υπήρξαν οι πρόσφατες δηλώσεις του καγκελάριου στη Μόσχα, ότι η Γερμανία δε θα δώσει οικονομική βοήθεια στη Ρωσία και οι δηλώσεις του επίσης σοσιαλδημοκράτη υπουργού Εσωτερικών, Οτο Σίλι, ότι η Γερμανία δεν έχει πια άλλα περιθώρια για ξένους.

Και όμως, γράφει η εφημερίδα, το SPD "μεγάλωσε" σαν "κόμμα αλληλεγγύης" και ακόμα και οι πιο "άμουσοι" σοσιαλδημοκράτες τραγουδάνε και αυτοί τη "Διεθνή". Το SPD πάλευε για την (κυβερνητική) εξουσία και τώρα που την πήρε, θέλει να την κρατήσει.

Σ' αυτό το στόχο, "υποτάσσεται ανεπιφύλαχτα η νέα πολιτική". Οι δύο σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί "προδίδουν", κατά την εφημερίδα, "όλους εκείνους που από καλή πίστη έδωσαν την ψήφο τους στο SPD".

Με τις δηλώσεις του υπουργού Σίλι, που έγιναν δεκτές με ικανοποίηση από πολιτικούς της πρώην χριστιανοδημοκρατικής κυβέρνησης Χέλμουτ Κολ, ασχολήθηκε επανειλημμένα και άλλη, επίσης μη αντικυβερνητική, εφημερίδα του Βερολίνου, ο "Tagesspiegel". Αφιέρωσε μάλιστα και εξάστηλο "ψυχογράφημα" με τον τίτλο "ένας πολιτικός με παρελθόν" και υπέρτιτλους, όπως "Οι δηλώσεις του για την πολιτική απέναντι στους ξένους κριτικάρονται σαν δεξιά συνθήματα καφενόβιων" και "Αλλαξε πραγματικά ο Σίλι ή έχει η κοινή γνώμη μια ψεύτικη εικόνα γι' αυτόν;". Την εικόνα για τον "αριστερό" Σίλι την καλλιέργησαν παλιότερα τα γερμανικά ΜΜΕ, επειδή υπήρξε συνήγορος αριστεριστών κατηγορουμένων (της RAF). Ο Σίλι όμως υπήρξε, κατά τον "Tagesspiegel", "πάντα οπαδός του ισχυρού κράτους". Προξένησε εντύπωση, γράφει το φύλλο αυτό, ότι στον προγραμματικό του λόγο στο Μπούντεσταγκ για την εσωτερική πολιτική της νέας κυβέρνησης, ο Σίλι αποσιώπησε ολοκληρωτικά θέματα, για τα οποία κάθε νέος υπουργός Εσωτερικών θα έπρεπε να μιλήσει: "Καμιά λέξη εκ μέρους του για την εχθρότητα προς τους ξένους, καμιά λέξη για το δεξιό ριζοσπαστισμό, καμιά λέξη για τον αντισημιτισμό. Καμιά λέξη για την εγκληματικότητα της νεολαίας. Επίσης καμιά λέξη προς εκείνους, που χωρίς διακοπή και όλο δυνατότερα ζητούν το ισχυρότερο κράτος. Καμιά λέξη, που όλους αυτούς να τους έβαζε στη θέση τους". Εσφαλμένη, λοιπόν, εικόνα για τον άλλοτε "Πράσινο" και τώρα σοσιαλδημοκράτη υπουργό Σίλι, που "είναι πολύ περισσότερο ένας κατά μέσο όρο φιλελεύθερος, στην πραγματικότητα ένας συντηρητικών αξιών άνθρωπος... Αριστερός ο Σίλι δεν είναι και πιθανώς δεν υπήρξε ποτέ τέτοιος".

Τελείως διαφορετικό είναι, βέβαια, το ζήτημα της πολιτικής του Σρέντερ απέναντι στη Ρωσία. Δεν πρόκειται μόνο για αλλαγή στιλ, σε σύγκριση με την πολιτική του προκατόχου του, Χέλμουτ Κολ. Ο τελευταίος αντάλλασσε θερμές χειραψίες και εναγκαλισμούς με τον "επιστήθιο" φίλο του Γιέλτσιν και συναντιόταν μαζί του, όχι μόνο στο Κρεμλίνο και τα πολυτελή διαμερίσματα του Ρώσου Προέδρου, αλλά και στη "σάουνα", τα καυτά φινλανδικά λουτρά, για να χάσουν βάρος!

Τίποτα από όλα αυτά, ο νέος καγκελάριος. Πολύ τυπικός απέναντι στον Γιέλτσιν και, μάλιστα, δέχτηκε με τη σειρά και άλλους πολιτικούς, επίδοξους Ρώσους κυβερνήτες ή ακόμα και επίδοξους προέδρους.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι ο Σρέντερ δεν έκανε αυτό που είχε κάνει επανειλημμένα ο Κολ. Δεν άνοιξε το πουγκί για να δώσει και άλλα δισεκατομμύρια μάρκα, όπως κακοσυνήθιζε ο χριστιανοδημοκράτης καγκελάριος τον άρρωστο φίλο του, του Κρεμλίνου. Ελλειψη "αλληλεγγύης" (;), όπως γράφει ο αρθρογράφος της "Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ", ή προσαρμογή της "ανατολικής πολιτικής";

Πολλά δείχνουν αυτό το τελευταίο. Γιατί, ναι μεν ο Σρέντερ δήλωσε κατηγορηματικά στον Γιέλτσιν και τον πρωθυπουργό Γεβγκένι Πριμακόφ ότι η Γερμανία δε θα δώσει νέες πιστώσεις, αλλά κάθε άλλο παρά απέκλεισε άλλου είδους βοήθεια. Υποσχέθηκε πρώτα ότι είναι πρόθυμος να διαθέσει ειδικούς Γερμανούς, που θα βοηθήσουν τη ρωσική κυβέρνηση στην επεξεργασία ενός προγράμματος εναντίον της κρίσης "που ίσως να γίνει περισσότερο αποδεκτό από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τους συνεταίρους της ΕΕ". Μ' αυτόν τον τρόπο θα άνοιγε ο δρόμος για τη δεύτερη δόση της πίστωσης από το ΔΝΤ. Στην επεξεργασία αυτού του "κοινού προγράμματος κατά της κρίσης", θα παρθούν υπόψη οι γερμανικές εμπειρίες από τη μετάβαση της σχεδιασμένης σοσιαλιστικής οικονομίας της ΓΛΔ στην οικονομία της αγοράς. Μάλιστα, ο Γερμανός καγκελάριος άσκησε έμμεσα κριτική στους Αμερικανούς συμβούλους, που ακολούθησαν ταχείς ρυθμούς στην προσπάθεια μετασχηματισμού της σχεδιασμένης ρωσικής οικονομίας σε (καπιταλιστική) οικονομία της αγοράς. Οι Γερμανοί είναι υπέρ του μετασχηματισμού, αλλά με βραδύτερους ρυθμούς υλοποίησης των "μεταρρυθμίσεων".

Ο Σρέντερ παρακίνησε, επίσης, εκπροσώπους της γερμανικής οικονομίας να συνεχίσουν τις επενδύσεις τους στη Ρωσία και να υλοποιήσουν καθορισμένα κοινά ρωσογερμανικά προγράμματα. Σε ομιλία του στη γερμανική πρεσβεία της Μόσχας, τους δήλωσε ότι "η πολιτική και οικονομική σταθερότητα (της Ρωσίας) είναι προς το γερμανικό συμφέρον".

Κατά τις συζητήσεις με τη ρωσική ηγεσία, λέγεται ότι προωθήθηκε και το σχέδιο της κατασκευής ενός κοινού στρατιωτικού μεταφορικού αεροπλάνου μαζί με τη Ρωσία και την Ουκρανία.

Χαρακτηριστική ερμηνεία της πολιτικής Σρέντερ απέναντι στη Ρωσία αποτελεί το σημείο του άρθρου του πρώην ΥΠΕΞ Χανς - Ντίτριχ Γκένσερ στον "Tagesspiegel", όπου αναφέρεται: "... Για τον πρωθυπουργό Πριμακόφ είναι σημαντικότερο ότι ο ομοσπονδιακός καγκελάριος χαρακτήρισε το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμά του σαν καλή αρχή για τη συνεργασία με τα διεθνή οικονομικά ιδρύματα. Και ασφαλώς θα κατέγραψαν στη Μόσχα ότι αυτή η προκαταβολή εμπιστοσύνης δόθηκε από το Δυτικό πρωθυπουργό που το πρώτο εξάμηνο του 1999 θα έχει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο οποίος το 1999 θα είναι και ο φιλοξενών τη Συνάντηση Κορυφής των 7 (μεγάλων) και - με τη συμμετοχή και της Ρωσίας - της Κορυφής των 8 μεγάλων βιομηχανικών κρατών... Ασφαλώς θα άκουσαν επίσης (οι ηγέτες της Μόσχας) ότι αυτό που έχει σημασία είναι τα συγκεκριμένα έργα. Ενα απ' αυτά είναι η κατασκευή μιας μοντέρνας πανευρωπαϊκής υποδομής".

Ετσι λοιπόν, ενώ έλειπαν οι θορυβώδεις και επιδεικτικές εκδηλώσεις, από την πολιτική του καγκελάριου δεν απουσίαζαν οι αμετάβλητοι στόχοι της γερμανικής καγκελαρίας και του γερμανικού κεφαλαίου, να είναι παρόντες στην τεράστια αγορά της Ρωσίας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του μεγαλύτερου κράτους της Ανατολικής Ευρώπης. Μόνο προσαρμοσμένα στις νέες συνθήκες. Γιατί τελευταία δεν άλλαξαν μόνο οι καγκελάριοι στη Γερμανία. Εχουν αλλάξει και μερικά πράγματα στη Ρωσία: Ο Γιέλτσιν και η κλίκα του έχασαν σε πολιτική επιρροή, η κρατική Δούμα αρχίζει να δείχνει τις δυνάμεις της, από την κυβέρνηση Πριμακόφ απομακρύνθηκαν οι εγκάθετοι του διεθνούς κεφαλαίου, οι λεγόμενοι "ριζοσπάστες μεταρρυθμιστές" - Τσουμπάι, Νέμζοφ, Γκαϊντάρ κλπ. - και το πιο σημαντικό είναι, ότι, παρ' όλες τις προσπάθειες του διεθνούς κεφαλαίου, ο ρωσικός λαός προβάλλει ακόμα σοβαρή αντίσταση στην επιστροφή στον παράδεισο της καπιταλιστικής οικονομίας. Αυτά ασφαλώς υπήρξαν τα αίτια της αλλαγής τακτικής της καγκελαρίας. Ακολουθεί τώρα την πολιτική των "μικρών βημάτων".

Θ. ΒΟΡΕΙΟΣ