ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ (του ανταποκριτή μας Χρ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ).-

Στις 13, 14 και 15 του Νοέμβρη, έγινε στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Νορθουέστερν του Σικάγου Εθνική Συνδιάσκεψη για τις Αδικες Καταδίκες και τη θανατική ποινή, στην οποία πήραν μέρος πάνω από 1.000 δικηγόροι, φοιτητές νομικής σχολής, καθηγητές και άλλα άτομα, που εναντιώνονται στη θανατική ποινή.

Σ' αυτήν κλήθηκαν και πήραν μέρος και 28 από τους 73 άνδρες και 2 γυναίκες, πρώην κατάδικους, που αφέθηκαν ελεύθεροι σε όλη τη χώρα μετά το 1972, αφού επιβεβαιώθηκε, με νέα στοιχεία, ότι δεν είχαν διαπράξει τα εγκλήματα για τα οποία είχαν κατηγορηθεί. Στο μεταξύ, όμως, είχαν περάσει εφιαλτική ζωή, με τη θανατική ποινή επικρεμάμενη σαν δαμόκλεια σπάθη πάνω από το κεφάλι τους.

Ορισμένοι από τους παρόντες πρώην κατάδικους είπαν δύο λόγια ο καθένας για τη φοβερή εμπειρία τους. Ενας απ' αυτούς ήταν ο μαύρος καλλιτέχνης Ντένις Ουίλιαμς, που πέρασε 17 ολόκληρα χρόνια στο κελί του μελλοθάνατου στην πολιτεία του Ιλλινόις. Ενας άλλος, ο Ουάλτερ Μακμίλιαν, πέρασε 6 χρόνια σε φυλακή της Αλαμπάμας. Και η Σόνια Τζέικομπς, που έμεινε 5 χρόνια σε φυλακή της Φλώριδας. Ανάλογα και οι υπόλοιποι.

Και να κάποιες άλλες συνέπειες. Στα 6 χρόνια του στο κελί του θανάτου, ο Μακμίλιαν έχασε την επιχείρησή του υλοτομίας και ο γάμος του διαλύθηκε. Η Τζέικομπς, εκτός από τα 5 χρόνια στο κελί του μελλοθάνατου μετά την καταδίκη της με την κατηγορία ότι είχε σκοτώσει 2 αστυνομικούς, έκαμε άλλα 12 χρόνια σε άλλη, κοινή φυλακή, μέχρις ότου ανατραπεί η κατηγορία εναντίον της το 1992. Είχε μπει στη φυλακή ως σύζυγος και μητέρα και όταν απελευθερώθηκε είχε γίνει χήρα και γιαγιά.

Αναφερόμενος στο φοβερό αυτό δράμα, ένας από τους επίσημους ομιλητές, ο δρ. Τζον Ουίλσον, ψυχολόγος, πολύ σωστά υπογράμμισε:

"Το να καταδικαστεί ένας άδικα και να φυλακιστεί, προκαλεί τεράστιο τραύμα. Τέτοιες εμπειρίες κατασυντρίβουν αυτούς τους ανθρώπους για πάντα. Πώς μπορείς να ξαναδώσεις σ' αυτούς τους ανθρώπους ό,τι έχασαν έπειτα από 5, 10, 15 χρόνια άδικης φυλάκισης;".

Κύριος στόχος της σημαντικής αυτής συνδιάσκεψης ήταν η οριστική κατάργηση της θανατικής ποινής, η οποία επαναφέρθηκε το 1976, έπειτα από 22 χρόνια αναστολής της. Σήμερα, ισχύει σε 38 πολιτείες από τις 50 της χώρας, στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και στις Ενοπλες Δυνάμεις. Εως την 1/10/98, 3.517 Αμερικανοί ήταν έγκλειστοι σε κελιά μελλοθανάτων, σύμφωνα με τον Εθνικό Σύνδεσμο για την Πρόοδο των Εγχρωμων Ανθρώπων (NAACP), τη μεγάλη οργάνωση των μαύρων. Την πρωτοκαθεδρία κατέχει η Καλιφόρνια με 508 άνδρες και 9 γυναίκες στα κελιά μελλοθανάτων. Ακολουθούν το Τέξας με 431, η Φλώριδα με 388 κλπ. Ας σημειωθεί, ότι από το 1976 έχουν εκτελεστεί περίπου 500 άτομα.

Ανάμεσα στους μελλοθάνατους περιλαμβάνονται και ανήλικα παιδιά, που επίσης εκτελούνται. Στις 18/10/98 εκτελέστηκε στη Βιρτζίνια ο Ντουέιν Αλεν Ράιτ, που το 1989, όταν ήταν 17 ετών, σκότωσε μέσα σε 4 μέρες τρία άτομα. Ηταν ο τρίτος νεαρός κακοποιός που εκτελέστηκε φέτος στις ΗΠΑ. Ανατρέχοντας σ' αυτές τις περιπτώσεις, η Τζο Μπέκερ, υπέρμαχος των παιδικών δικαιωμάτων και διευθύντρια της Επαγρύπνησης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, σε επιστολή της στους "Τάιμς της Νέας Υόρκης" (NYT), που δημοσιεύτηκε στις 19/10, παρατηρούσε ότι "οι τρεις αυτοί όχι μόνο ήταν ανήλικοι όταν διέπραξαν τα εγκλήματά τους, αλλά και έπασχαν από διανοητική ανωμαλία. Ομως, τα τρία δικαστήρια των ενόρκων δεν έλαβαν πλήρεις πληροφορίες για τη διανοητική τους κατάσταση πρότου τους καταδικάσουν". Πρόσθετε μάλιστα, ότι οι ΗΠΑ έχουν περισσότερους ανήλικους εγκληματίες σε κελιά θανάτου, από κάθε άλλη χώρα. Και κατέληγε: "Αυτό αποτελεί μια αισχρή διεκδίκηση για την ηγεσία του πλανητάρχη".

Από την πλευρά τους, οι "ΝΥΤ" είχαν γράψει (4/10) σε κύριο άρθρο τους: "Η Αμερική παραμένει μια από τις ελάχιστες χώρες - Ιράν, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και Υεμένη είναι οι άλλες χώρες - που αρνούνται ν' απαγορεύσουν τις εκτελέσεις ανήλικων κακοποιών. Εντεκα ανήλικοι κακοποιοί έχουν εκτελεστεί από το 1976, όταν επαναφέρθηκε η θανατική ποινή στη χώρα μας".

Επίσης, ο γνωστός μαύρος ιερέας και αγωνιστής Τζέσι Τζάκσον, στο βιβλίο του (1992) "Νομικό Λιντσάρισμα. Ρατσισμός, Αδικία και Θανατική Ποινή", που επιμελήθηκε ο γιος του, Τζ. Τζάκσον ο νεότερος, αναφέρεται σε περιπτώσεις πολλών αθώων ατόμων που καταδικάστηκαν σε θάνατο και επισημαίνει ότι "η θανατική ποινή έχει παρανομοποιηθεί σε κάθε δυτική δημοκρατική χώρα, εκτός από τις ΗΠΑ, που αναβιώνοντάς την, ορθώνουν εμπόδια στην πορεία του πολιτισμού".

Σχετικά με τις διακρίσεις, το Κέντρο Πληροφοριών για τη Θανατική Ποινή αναφέρει ότι τα 55% των 3.500 περίπου ατόμων που βρίσκονται σε κελιά θανάτου είναι μαύροι, ισπανόφωνοι, γηγενείς ινδιάνοι και Ασιάτες. Και το ποσοστό των ανθρώπων σ' αυτή την κατάσταση, που προέρχονται από τις καταπιεζόμενες μειονότητες, συνεχώς ανέρχεται.

Σχολιάζοντας αυτό το στοιχείο, το "Πιπλς Ουίκλι Ουόρλντ", όργανο του ΚΚ ΗΠΑ, συμπλήρωνε σε κύριο άρθρο του (7/2): "Η θανατική ποινή είναι, επίσης, η πιο απάνθρωπη, βάρβαρη μορφή της ταξικής νομοθεσίας, που επιφυλάσσεται αποκλειστικά για τους φτωχούς και τα μέλη της εργατικής τάξης".

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Αφροαμερικανού δημοσιογράφου και αγωνιστή για τα δικαιώματα των μαύρων, Μούμια Αμπού - Τζαμάλ, που βρίσκεται από το 1982 στο κελί του θανάτου, των φυλακών Πενσυλβάνιας, έπειτα από σκηνοθετημένη κατηγορία - όπως ο ίδιος διακηρύσσει, αλλά και πολλά σημαίνοντα πρόσωπα - ότι δολοφόνησε, τον προηγούμενο χρόνο, στη Φιλαδέλφεια έναν αστυνομικό. Στις 30/10/98 το Ανώτατο Δικαστήριο της Πενσυλβάνιας απέρριψε την έφεσή του και ο ρεπουμπλικάνος κυβερνήτης ανήγγειλε ότι προτίθεται να υπογράψει νέα θανατική διαταγή. Την αθωότητά του υποστηρίζουν παράγοντες, όπως ο ηθοποιός του κινηματογράφου Εντ Ασνερ, ο τραγουδιστής Χάρι Μπελαφόντε, ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Ράμσεϊ Κλαρκ, ο κοινωνιολόγος Ν. Τσόμσκι και πολλοί πολλοί άλλοι, που ζητούν νέα δίκη γι' αυτόν τον "πολιτικό κρατούμενο", όπως τον χαρακτηρίζουν.

Το φετινό Απρίλη, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, ενέκρινε στη Γενεύη ένα ψήφισμα - το είχαν συνυποβάλλει 64 χώρες - που καλούσε τη Γενική Συνέλευση του διεθνούς Οργανισμού να επιβάλει μια οικουμενική αναστολή στις εκτελέσεις. Οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν σ' αυτό το μέτρο.

Ταυτόχρονα, η ίδια επιτροπή του ΟΗΕ είχε εγκρίνει μια έκθεση, η οποία είχε συνταχθεί από τον Σενεγαλέζο αντιπρόσωπο Μπάκρε Ουάλι Ντιάβε, έπειτα από επιτόπια έρευνά του στις ΗΠΑ, στην οποία κατηγορούνταν η υπερατλαντική χώρα για την άδικη, αυθαίρετη και ρατσιστική χρησιμοποίηση της θανατικής ποινής.

Η τεκμηριωμένη αυτή έκθεση προκάλεσε την ιερά οργή του Τζέσι Χελμς, προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, ο οποίος κάλεσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ν' αρνηθεί να συνεργαστεί για μια τέτοια έρευνα.

Και αυτό, παρά το ότι, όπως σημείωνε σε άρθρο του στην εφημερίδα "Κρίστιαν Σάιανς Μόνιτορ" (22/4) ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Νιούσομ, οι ΗΠΑ είναι αυτές που επεμβαίνουν κατά βούληση εδώ κι εκεί. Εγραφε συγκεκριμένα:

"Η Αμερική παρεμβαίνει η ίδια στις υποθέσεις άλλων χωρών και προσβλέπει σε άλλα έθνη να υποταχθούν στο διεθνές δίκαιο, όπου Αμερικανοί πολίτες έχουν ενδιαφέροντα. Οι ετήσιες εκθέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα διεισδύουν βαθιά στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών. Η εθνική τους κυριαρχία προκαλείται σοβαρά από τέτοιες εκθέσεις".

"Πολλοί Αμερικανοί", συνεχίζει ο Νιούσομ, "έχουν την άποψη ότι η αμερικανική κοινωνία είναι υπεράνω μομφής και συνεπώς δικαιούται να πιέζει άλλους ν' αλλάξουν τους τρόπους τους. Ακόμα, η κάποια δυσανασχέτηση για εκθέσεις, όπως αυτή του κ. Ντιάβε, προέρχεται από την αντίληψη πως οι πράξεις πολλών χωρών, που ανήκουν σ' αυτή την επιτροπή (του ΟΗΕ) είναι πολύ πιο καταδικαστέες, παρά οτιδήποτε στις ΗΠΑ: "Δεν έχουν καμιά δουλιά να μας λεν τι να κάνουμε"".

Και καταλήγει ο Νιούσομ: "Οι διεθνείς υποχρεώσεις είναι διπλής κατεύθυνσης. Αν η Αμερική δεν είναι προετοιμασμένη να έχει άλλους να βλέπουν στην κοινωνία της, η δική της βάση να βλέπει άλλους εξασθενίζει σοβαρά. Αν η Αμερική δεν αποδέχεται τις υποχρεώσεις της απέναντι στους πολίτες άλλων χωρών, οι δικοί της πολίτες θα είναι λιγότερο ασφαλείς στο εξωτερικό. Η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να δικαιολογεί το να κάνει τις εξωτερικές σχέσεις ένα μονόδρομο".