Η ιστορία διδάσκει ότι η ειρήνη και ο πολιτισμός είχαν μια παράλληλη πορεία με έντονο το στοιχείο της αλληλεπίδρασης. Οσο περισσότερο παγιωνόταν η ειρήνη σε εθνικό και κοινωνικό επίπεδο, τόσο ο πολιτισμός γινόταν συνειδησιακή στάση ζωής των ανθρώπων. Ο πολιτισμός εκφράζεται συνολικά σε δύο επίπεδα. Στο συνειδησιακό - αισθησιακό με την ανάπτυξη κάθε μορφής τέχνης και στο υλικό με την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Παρότι αυτά τα δύο επίπεδα βρίσκονται ή πρέπει να βρίσκονται σε διαλεκτική αλληλουχία, ωστόσο δε συμβαίνει πάντα αυτό. Η σχέση τους επηρεάζεται από το πλαίσιο ειρήνης ή πολέμου, ενστάσεων ή αποκλιμακώσεων που βρίσκεται η ανθρωπότητα και ιδιαίτερα οι ισχυρές οργανωμένες δυνάμεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα γι' αυτό αποτελεί το περίφημο έργο του Πικάσο "Γκουέρνικα". Αυτό, όπως κι ένα σωρό άλλα έργα και φιλολογικές - καλλιτεχνικές τάσεις, εμπνεύστηκε από τον παραλογισμό του πολέμου. Αντίθετα, ο πολιτισμός του "χρυσού αιώνος του Περικλέους" της Αρχαίας Αθήνας εμπνεύστηκε από μια μακρά ειρήνη. Αργότερα, η πολεμοχαρής κατακτητική Ρώμη των συνεχών πολεμικών εκστρατειών στηρίχτηκε αποκλειστικά στον έτοιμο αρχαιο-ελληνικό πολιτισμό. Δεν μπόρεσε όμως να διατηρήσει την αυθεντική ποιοτική του ουσία κι οδήγησε τα αρχαιο-ελληνικά πνευματικά και καλλιτεχνικά Συμπόσια στον εκφυλισμό των Ρωμαϊκών οργίων.

Μετά την πτώση της Ρώμης και υπό καθεστώς αφόρητης χριστιανοκρατίας προβάλλει η έλευση της μεσαιωνικής βαρβαρότητας. Ο σταυρός και το ξίφος συναποτελούν σύμβολα ισχυροσύνης. Μέτρια ανθρώπινα όντα φεουδαρχών, ηγεμόνων, λεηλατών και καταπατητών αναλαμβάνουν την εξίσου μέτρια προστασία της ανθρωπότητας. Οι πόλεμοί τους χαρακτηρίζονται από την ίδια τοπικιστική κυρίως μετριότητα χωρίς το συγκλονισμό της Αρχαίας Ελλάδας κι αργότερα της Ρώμης, παρά τις ουσιαστικές ποιοτικές τους διαφορές, σε ύφος και περιεχόμενο. Η μετριότητα των πολέμων και κατ' επέκταση της ειρήνης διαμόρφωσε κι έναν μετριότατο πολιτισμό με έντονα στοιχεία οπισθοδρόμησης. Απόδειξη γι' αυτό υπήρξε η Αναγέννηση. Εάν όλες αυτές οι λίγο - πολύ εναλλασσόμενες περίοδοι διαμόρφωσαν με θετικό και ταυτόχρονα αρνητικό τρόπο την ιστορική μαγιά του ανθρώπινου πολιτισμού, τότε μέγιστη προκύπτει η ανάγκη συνεχούς ερμηνείας του σύγχρονου πολιτισμού και των κοινωνικών όρων όπου διαμορφώνεται κι εξουσιάζει. Λέγεται ότι ο σύγχρονος πολιτισμός είναι το τελευταίο στάδιο της μετάβασης του ανθρώπου από την αναγκαιότητα στην ελευθερία. Αυτό σημαίνει ότι ο υπαρκτός πολιτισμός έχει ουσιώδη στοιχεία βαρβαρότητας.

Αυτά τα στοιχεία υπάρχουν τόσο στην πνευματική όσο και στην υλική του υπόσταση. Χαρακτηρίζεται ως ένας βάρβαρος υλικο-τεχνικός πολιτισμός που καταπνίγει τη συγκινησιακή έκφραση. Κάθε τέτοια έκφραση υποχρεώνεται να τον καταπολεμήσει εάν θέλει να υπάρχει. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι η μετατροπή όλων των αξιών σε ανταλλακτικές, δηλαδή εμπορευματικές αξίες. Ακόμη και η Τέχνη είναι μπίζνες που αποφέρει κέρδος. Τον έχουν ονομάσει πολιτισμό του τσιμέντου και της ασφάλτου, του διαμερίσματος και του αυτοκινήτου. Πολιτισμό της χρυσοφόρας καταναλωτικής μανίας μιας άξεστης μάζας καταναλωτών. Είναι ένας χυδαίος υλισμός που υποτάσσει κάθε ανθρώπινη ευαισθησία στους νομισματικούς κανόνες των χρηματιστηρίων. Αυτός ο πολιτισμός του υλικού κέρδους έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια τον πόλεμο. Η ανημπόρια του να καταλάβει την αισθησιακή πλευρά του ανθρώπου, του ανθρώπου σύμβολο τέχνης, τον σπρώχνει να χώνεται όλο και πιο βαθιά στην κατακτική αναζήτηση του κέρδους, δηλαδή στον πόλεμο. Εδώ ο επιθανάτιος ρόγχος του πολεμικού θύματος γίνεται χρυσοβροχή και ο χρυσός ζυγιάζεται με το αίμα: Οσο περισσότερο χύνεται τόσο αυτός αυξάνεται. Είναι ο πολιτισμός των δρόμων και των κτιρίων, του ηλεκτρονικού διαχωρισμού των αεροπλάνων στον αέρα για να μη συγκρουστούν. Είναι ο πολιτισμός του Σαββατοκύριακου που θέλει τον άνθρωπο δεμένο στο κάθισμα ενός αυτοκινήτου, έτοιμο προς σφαγή. Είναι ο πολιτισμός της τηλεοπτικής αποχαύνωσης και της απαστράπτουσας κιλότας ανεγκέφαλων κοριτσιών που χρησιμοποιούνται ως γλάστρες και σεξουαλικά αντικείμενα. Είναι ο πολιτισμός της κραυγής που αντικατέστησε τη μελωδία. Είναι ο πολιτισμός μιας κοινωνίας που αλέθει τον άνθρωπο στα γρανάζια της μικροαστικής βαρβαρότητας. Η ειρήνη, στο διάβα της, συναντιέται με τον πηγαίο λαϊκό πολιτισμό σε μια κοινή επιδίωξη. Στο θάνατο του πολέμου και στην κατοχύρωση των όρων μιας ελεύθερης ζωής, μιας ελεύθερης καλλιτεχνικής δημιουργίας.