Λαβύρινθο οικοδομούμε για τις νέες και τους νέους μας σήμερα με το "μεταρρυθμιζόμενο" Ενιαίο Λύκειο (1). Η πολυδαίδαλη δομή και λειτουργία του περιλαμβάνει:

- 26 γραπτές απρόσωπες εξετάσεις με θέματα παρμένα από (κεντρική) Τράπεζα Ερωτήσεων και με εξωτερικούς βαθμολογητές, ώστε γονείς και παιδιά να λυτρωθούν από "εκβιασμούς και συναλλαγές" (2).

- Βιβλία (μερικά καινούρια) αμφίβολης διδαξιμότητας και εξετασιμότητας. (3)

- Εξεταστικές διαδικασίες που φαίνονται να έχουν σχεδιαστεί από άτομα, τα οποία δεν έχουν καλές σχέσεις με τη διδακτική πράξη και δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη "φυσιολογική" πορεία από τη διδασκαλία στην εξέταση - αξιολόγηση. (3)

- Εγγραφή των γραπτών επιδόσεων στη μερίδα των μαθητών στη Β λυκείου "οριστικά και αμετάκλητα" (4), ώστε να εγκλωβίζονται διά βίου.

- Επιφόρτιση των νέων με σχολικές υποχρεώσεις (και 13 γραπτές εξετάσεις) (5), τόσες, ώστε να στερούνται τη ζωή και να μην μπορούν ούτε να ασχοληθούν ιδιαίτερα με κάποιες μαθήσεις που ιδιαίτερα τους ενδιαφέρουν.

- Από όλα αυτά τα δομικά στοιχεία του λαβύρινθου προκύπτουν οι ενδοιασμοί μας, μήπως:

• Οι πολλοί θα ρίχνονται στο λαβύρινθο, αλλά οι μισοί δε θα φτάνουν σε έξοδο και θα μένουν ψυχικά τραυματισμένοι διά βίου.
• Μία άλλη μερίδα θα φτάνουν στην έξοδο αλλά τόσο κουρελιασμένοι βαθμολογικά (π. χ. με μέσο όρο 10 σε 3 - 4 ζεύγη μαθημάτων, ώστε θα ντρέπονται για τον τίτλο τους και δε θα μπορούν να διεκδικήσουν σπουδές με αξιώσεις (6).
• Μια μικρή μερίδα, 10 - 12%, οι πιο συνετοί (και οικονομικά εύρωστοι) δε θα μπουν καν στο λαβύρινθο αλλά θα αναζητήσουν ξένο λύκειο,να προχωρούν απερίσπαστοι και να προσδοκούν αίγλη περισσή για τον μέλλον τους. Ετσι θα χαρούμε και Μαθητική Μετανάστευση!

Για να μη μακρηγορώ και σας παρασύρω στους διαλογισμούς και τις εκτιμήσεις μου, παραθέτω παράγραφο από το επίσημο φυλλάδιο του υπουργείου Παιδείας, Ενιαίο Λύκειο: το νομοθετικό πλαίσιο.Στη σελίδα 70 γράφονται τα σχετικά με τη Δοκιμασία Δεξιοτήτων (όρο απαραίτητο για εισδοχή σε ΑΕΙ - ΤΕΙ). Στην παράγραφο: Ποιοι μπορούν να συμμετέχουν διαβάζουμε (στο μέσο της σελίδας 70):... "και οι κάτοχοι απολυτηρίου Λυκείου ξένων σχολείων που εδρεύουν στην Ελλάδα ή το εξωτερικό". Απορίες:

- Ποια είναι αυτά τα σχολεία;

- Ποιοι αυτοί οι προνομιούχοι που, έχοντας ξένο απολυτήριο, θα μας προτιμήσουν ειδικά για τη "δοκιμασία δεξιοτήτων";

- Γιατί;

- Μήπως θα πρόκειται για εκείνους τους συνετούς που γράφαμε παραπάνω ότι θα προτιμήσουν να μην μπουν στο δικό μας λαβύρινθο;

Στοχαστείτε αυτά και σεις προσωπικά και υπεύθυνα. Και εκτιμήστε τα (7). Εύλογο ότι ενόψει εκλογών οφείλουν να δηλώσουν με σαφήνεια οι πολιτικές ηγεσίες: αποδέχονται και προωθούν Εκπαίδευση με Λαβύρινθο και Προνόμια; Ζουν στο 1999 ή στο πριν από το 1789;

Φ. Κ. ΒΩΡΟΣ

Ph. D, επίτιμος σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Σημειώσεις:

1. Για πρώτη φορά κάναμε λόγο για Λύκειο Ενιαίο με άρθρο ειδικό στο περιοδικό "Σύγχρονη Εκπαίδευση" (τεύχος 2, άνοιξη 1981). Αργότερα αφιερώσαμε ειδικό κεφάλαιο στο βιβλίο Δρόμοι Ελληνικής παιδείας (1991), σελ. 222 - 230.

2. Είναι λόγια κοσμητικά που χρησιμοποίησε ο υπουργός Παιδείας για τους εκπαιδευτικούς κατά την πρόσφατη 3ήμερη συζήτηση για την Εκπαίδευση στη Βουλή (Πρακτικά της 15.1.1999, σελ. 204, τελευταιολογία του υπουργού).

3. Δείτε ειδικό άρθρο στο ίδιο τεύχος του περιοδικού (τ. 91 της "Νέας Παιδείας").

4. Η φράση ειπώθηκε από τον ευφυέστατο υφυπουργό Παιδείας σε δηλώσεις του την 5.3.1998.

5. Εδώ φαίνεται πρόσθεσε και ο αρχιεπίσκοπος την επίνευσή του (δύο εξετάσεις αναφέρονται στα θρησκευτικά), ώστε και το μάθημα αυτό να γίνει μέσο ταλανισμού των νέων, αντί να είναι πεδίο κοινωνικής ευαισθητοποίησης και ελπίδας. Πιθανότερη εξέλιξη: η αποβολή με οργή από τις συνειδήσεις, εκτός αν μετανοήσουν έγκαιρα οι εμπνευστές του μέτρου. Είναι αρετή χριστιανική η μετάνοια.

6. Περισσότερα στοιχεία στα άρθρα: "Πρωινός καφές στα Λύκεια με μαθήτριες- μαθητές" ("Ελευθεροτυπία", 5.12.98) και "Αναζήτηση Αρχών και Ουσίας Διαλόγου" ("Καθημερινή", 8.1.1999).

7. Πρώτη διερεύνηση στο ζήτημα αυτό επιχειρήσαμε με άρθρο ειδικό: "Απορίες και Στοχασμοί για την εκπαιδευτική πολιτική" ("Ριζοσπάστης", 12.2.1999).